Ortak ticareti 20 milyar dolara ?ıkarmayı hedefliyoruz

Çeşitli temaslar ve Türkiye-İran Ekonomik İşbirliği semineri i?in 120 kişilik heyetle dün Tahran'a gelen Tüzmen, bugün ilk olarak, aynı zamanda Türkiye-İran Karma Ekonomik Konsey eşbaşkanı da olan Dışişleri Bakanı Mutteki ile görüştü.

Mutteki'nin makamında ger?ekleşen görüşme, bir saatten fazla sürdü.

Bakan Tüzmen, görüşmeden sonra gazetecilere yaptığı a?ıklamada, Türkiye ile İran arasındaki ticari ilişkilerin daha da geliştirilmesi i?in ?alışmaların bütün alanlarda devam ettiğini belirtti.

İki ülkenin ortak ticaret hacminin 2002 yılında yaklaşık 2 milyar dolar civarında olduğunu ifade eden Tüzmen, bu rakamın 2007 yılında 8 milyar doları aştığını, Türkiye'nin İran'a ihracatının da 1,4 milyar dolardan bu yıl sonunda 2,5 milyar dolar düzeyine ?ıkmasını beklediklerini kaydetti.

"2011 yılına kadar ortak ticaret hacmini yaklaşık 20 milyar dolar düzeyine getirmeyi ama?lıyoruz" diyen Tüzmen, şöyle devam etti:
"Bu rakamın en az 7 milyar dolarının Türkiye'nin ihracat hanesine yazılması i?in ?alışıyoruz. Bu ?alışmaları yaparken kara, deniz, hava yolu bağlantılarının ?ok iyi sağlanması ve sınır kapılarındaki düzenlemeler ve özellikle İran tarafındaki 15 kilometrelik yolun yapımı, Kapıköy-Razi kısmındaki İran tarafına düşen bölümün yapımı, sınır ticaretinde yapılması gereken ?alışmalar, en önemlisi tercihli ticaret anlaşmasının yapılması ve ECOTA olarak adlandırılan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) ülkeleri arasındaki ?alışmaların hızlandırılması önemli."

"MERSİN, LOJİSTİK MERKEZ OLACAK"

EİT Bakanlar zirvesinin 21 Mayıs'ta Mersin'de yapılacağını bildiren Tüzmen, 1 Haziran'da da Ardahan'da olacağını ve İran heyetiyle görüşeceğini belirtti.

Mersin'in "lojistik merkez" haline getireceklerini ifade eden Tüzmen, şunları kaydetti:
`'Demir yolu taşımacılığının önemli ayaklarından biri olan ?zbekistan'dan Türkmenistan, Kazakistan ve İran üzerinden Akdeniz'e ulaşmasını Mersin olarak gördüğümüz i?in orada bir lojistik zirvesi oluşturacak ?alışmaları yapıyoruz. Ekim ayında bu ?alışmaları tamamlayacağız. Bu konuda İran'ın desteğini istedik.

Bizim demiryolu bağlantımızın Kuzey Van ge?işinin sağlanması da ?ok önemli olacak. Zaten, iki tane feribot zaman zaman devreye giriyor. Ama ciddi sıkıntılar var. Buraya kesin bir hattın yapılması ve yine boğaz alt ge?işinin tamamlanması ve Avrupa'ya direkt ge?işinin sağlanması gerekiyor."

ENERJİ ALANINDA İŞBİRLİĞİ

Türkiye - İran ilişkilerinde enerjinin de önemli bir konu olduğunun altını ?izen Tüzmen, toplantıda İran'daki hidrokarbon kaynaklarının ?ıkarılması ve dünyaya taşınmasını konusunda Türkiye ile yapılacak ?alışmaların gündeme geldiğini söyledi.

Bakan Tüzmen, Türkmenistan gaz ve petrolünün İran üzerinden Türkiye ve daha sonra diğer ülkelere aktarılması ve İran'ın doğal gaz ve petrolünün Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasına ilişkin ?alışmaların hızlandırılmasının da toplantının ana gündem maddesi olduğunu vurguladı.

BANKACILIK

Bankacılık ve diğer alanlarda yapılan ?alışmalara da değindiklerini ifade eden Tüzmen, Mutteki ile görüşmesinde bankacılık alanında da a?ılımlar yapılması gerektiğini karşı tarafa ilettiğini belirtti.

Tüzmen, Türk bankalarının İran'da şube a?malarına ilişkin bir soru üzerine de, şunları söyledi:
"Türkiye'nin İran'daki ticari faaliyetleri ?ok önemli. 20 milyar dolardan söz ediyoruz. Bugün 8 milyar dolar dış ticaret hacmimiz var. Bu da Türkiye'nin İran'da bankacılık faaliyeti yürütmesinin gereğini ortaya ?ıkarıyor. Çalışmalarda, Türk bankalarının İran'da şube a?ması ?ok yararlı olacak. Türkiye'nin, İran'da önemli yatırımları var. En son 650 milyon dolarlık bir yatırım ger?ekleşti. Son dönemde Türkiye'nin İran'da 1,1 milyar dolar yatırımı var.

Kamu ve özel bankaların şube a?ma düşünceleri da var. Tabii ki bir kamu bankası aracılığıyla yapılması daha hızlı hareket imkanı sağlar. Ardından özel sektör de gelir. Ticaret hacmi büyüdük?e, bunların olması gayet doğal. Başka ?aremiz yok. Artık, ?antalarla paralar getirilip, götürülmez ki... Bunlar, ciddi paralar. 8 milyar doları ge?tik, 20 milyar dolara doğru gidiyoruz."

Bu arada, Tüzmen-Mutteki görüşmesinde, İran tarafının Türkiye ile olan ticaretinde, yerli para birimlerinin kullanılması konusunda öneri getirdiği, ticari ilişkilerin YTL üzerinden de ger?ekleşebileceğini belirttiği ve ilk yabancı banka iznini Türkiye'ye verebileceği konusunun gündeme geldiği öğrenildi.

Bakan Tüzmen, buna ilişkin sorular üzerine, Türk Lirasının İranla dış ticarette kullanılmasına dönük ?alışmalar olduğunu da ifade etti ve `'Bu girişim, böylesine dünya ekonomilerinde kırılganlıkların olduğu dönemde önem kazanacaktır. Türk bankaları halen İran'la ikili görüşmeler yapıyor. Ancak, henüz ortaya ?ıkan net bir anlaşma yok" dedi.