O, Türklerin anası, meleğiydi

Sosyal Demokrat Parti (SPD) ile Hür Demokrat Parti’nin (FDP) Helmut Schmidt başbakanlığında oluşturduğu koalisyon hükümeti tarafından göçmenlerin uyumunun koordinasyonu için 1978 yılında hayata geçirilen Yabancılar Sorumlusu adı altındaki birimde göreve getirilen Heinz Kühn’den görevi 1981 yılında devralmıştı.
Liselotte Funcke, 1918 yılında Kuzey Ren Vestfalya (NRW) eyalet sınırları içindeki Hagen kentinde dünyaya gelmiş.
Civata üreten bir fabrikatör kızı.
Liseyi bitirdikten sonra ekonomi öğrenimi yapmış.
İkinci Dünya Savaşı bittikten sonra liberaller olarak bilinen FDP’ye üye olmuş.
Savaş sonrası Almanyası’nın şekillenmesinde etkin rol üstlenmiş Alman kadınlardan biri.
1950-1961 yılları arısında NRW Eyalet Parlamentosu milletvekilliği yapmış.
Sonra da Federal Meclis olarak bilinen Alman Parlamentosu’na milletvekili olarak girmiş.
1978 yılında NRW’nin ilk kadın Ekonomi ve Ulaştırma Bakanı olmuş.
Liselotte Funcke, Grande Dame (Bbüyük Hanımefendi) olarak nitelendirilen FDP’li politikacılardan biriydi.

* * *

Onu 1980’li yılların ilk yarısında tanıdım.
1987 yılında Bonn’da göreve başladıktan sonra çeşitli vesilelerle defalarca bir araya geldik.
O dönemler Bonn’daki Federal Çalışma Bakanlığı’nın binasındaki makamında birkaç kez söyleşi yaptım.
O dönemlerde iktidarda Hıristiyan Demokrat/Hıristiyan Sosyal Birlik Partileri (CDU/CSU) ile FDP vardı.
Başbakan da CDU Genel Başkanı Helmut Kohl’dü.
Liselotte Funcke, görevi boyunca en büyük yabancı, günümüzün söylemiyle göçmen grubu oluşturan Türkler ve diğerlerinin ülkeye uyum sağlamaları ve eşit haklara sahip eşit yurttaş olmaları için yoğun çaba sarfetti.
Özellikle de yabancı çocuk ve gençlerin eğitim ve mesleki eğitim kurumlarında başarılı olmaları için yıllarca kavga verdi.
Almanya’nın çeşitli kesimlerinde Türk velilerle bir araya gelerek, bazı Türk aileleri evlerinde ziyaret ederek çocuklarını küçük yaştan itibaren yuvaya, okula göndermeleri, mesleki eğitim yapmalarını teşvik etmeleri için dil döktü.



Liselotte Funcke, velilerin gönlünü kazandı, onlardan hep destek gördü ama muhalefetin büyük kanadı CDU/CSU’yu bir türlü yola getiremedi.
Dönemin CSU’lu Federal İçişleri Bakanı Friedrich Zimmermann’ın Aile Birleşimi Yasası çerçevesinde Almanya’ya gelecek çocuklarda yaş sınırının 6’ya indirilmesi önerisine sert tepki gösterdi.
Böyle bir yasal uygulamanın çoğulcu demokrasiyle de, demokratik hukuk devleti ilkeleriyle de bağdaşmayacağını söyledi durdu.
Böyle bir uygulamanın aileleri parçalayıcı nitelikte olacağının altını çizdi.
Yabancılara yerel seçim hakkı verilmesi, Alman vatandaşlığına geçişin kolaylaştırılması için yoğun mücadele verdi. Ancak dönemin Başbakanı Helmut Kohl’den bu alanlarda hiç destek görmedi.
İşte bu yüzden de Liselotte Funcke, 1991 yılı Haziran ayında istifa edip görevi bıraktı.
Bu ülkede yaşayan göçmen kökenli insanların uyumu için tam 10 yıl boyunca didinen, Liselotte Funcke, daha sonraki yıllarda pek ortalarda gözükmedi.
Hagen’deki evine çekildi.

* * *

Federal Hükümetin Yabancılar Danışmanlığı birimin hayata geçirilişinin 30’uncu yılı vesilesiyle 2008 yılında Berlin’de bir etkinlik düzenlendi.
O günlerde şunları yazmışım: Başbakanlıkta düzenlenen ve Başabakan Angela Merkel’in de katıldığı törende, daha önceki yıllarda bu görevi üstlenen Cornelia Schmalz-Jacobsen ve Marieluise Beck ile ev sahibi konumundaki Maria Böhmer de hazır bulundu.
Bu törende gözler, hem Schmidt hem de Kohl döneminde 10 yılı aşkın süre Federal Hükümetin Yabancılar Danışmanlığını yapan Liselotte Funcke’yi aradı. Şüphesiz Liselotte Funcke de bu törende hazır bulunmayı çok isterdi. Ancak kısa bir süre önce 90 yaşına giren Bayan Funcke, babaocağı Hagen’den kalkıp Berlin’e gelmeyi göze alamadı.

* * *

Görevden ayrıldıktan yıllar sonra Liselotte Funcke’yi Hagen’deki evinde ziyaret etmiştim. Öyle beklendiği gibi bir fabrikatör kızının oturduğu şato falan değil, bahçe içinde iki katlı küçük bir evdi.
Oturma odasında uzun uzun sohbet etmiştik.
Türklerle hala ilişkisinin olup olmadığını sormuştum. O zamanlar 85 yaşında olan Funcke, “Aktif dönemde olduğu gibi çok sıkı ilişkilerim yok. O dönemde insanlardan hep sıcak ilgi gördüm. Görevim döneminde olduğu gibi Türklerden sonraları da hep sıcak ilgi gördüm. Bu da beni çok memnun ediyor” demişti.
Liselotte Funcke, “Gerçekleşmesini istediğimiz çok şeyi gerçekleştiremedik. O dönemde uzun süredir Almanya’da yaşayan yabancıların oturum statülerini güvence altına almak istedik ama gerçekleştiremedik. Alman uyruğuna geçme koşullarının kolaylaştırılmasını istedik, o dönemde başaramadık. Önerilerimizle politikacılara ulaşmak çok zordu” diyerek dönemin politikacılarına sitem etmişti.

* * *

2012 yılında yaşamını yitiren Liselotte Funcke, kendi evindeki bu son buluşmamızda, “Yabancılar Danışmanlığı görevi beni çok etkiledi. Çünkü Almanya’ya bir süre çalışmak için gelip, geri dönmeyi düşünen insanların kalıcı olduğu ortaya çıktıktan sonra onların ve sonradan yanlarına gelen aile bireylerinin eşit haklara sahip olmaları için yoğun çaba gösterdim. Bu insanların toplumumuza uyum sağlamaları ve yerli halkın onları kabullenmeleri için önemli çalışmalar yaptık. Özellikle yabancı çocukların eğitim ve meslek eğitim kurumlarında başarılı olabilmeleri için hem projeler hem de öneriler üretip, bunların hayata geçirilmesi için yoğun mücadeleler verdik. O dönemde başlatılan çalışmalar daha sonra da sürdürüldü. Buna devam edilmeli” demişti.