Mutlu başladı hüzünlü bitti

ELLİ yıl önce, 10 Eylül 1964'te 1 milyonuncu işçi olarak Almanya'ya ayak basan Portekizli Armando Rodrigues'in öyküsü, Almanya'daki Türklerin de ortak öyküsü.

Mutlu başlayıp sonu hüzünle biten. Köln Belediye Sarayı'nda Armando Rodrigues'in bir milyonuncu işçi olarak Almanya'ya ayak basışının 50’nci yıldönümü anısına tören düzenlendi. Törene iki çocuğu ve bir torunu katıldı. Torun Antonio, dedesinin anısına Portekiz'den Köln'e trenle geldi, iki çocukları ise bu yolu trenle göze alamadı. Törende gözyaşları aktı.

BİR AN RÜYA ZANNETTİ
Portekizli Armando Rodrigues, 10 Eylül 1964'te Köln Deutz tren istasyonuna inince, patlayan flaşlar, kameralar ve etrafını çeviren kalabalık karşısında neye uğradığını şaşırmıştı. Birileri elinde bir demet karanfil, iki kişilik Alman yapımı Zündapp marka Mopedle, Armando Rodrigues'in elini sıkıyordu. Tek kelime Almanca bilmeyen Armando Rodrigues, tercümanın, “Bir milyonuncu misafir işçisiniz. Alman İşverenler Derneği (BDA) size bir moped hediye ediyor” deyinceye kadar kendisini rüyada hissetti. Rodrigues'in 50 yıl önce çekilen, başında fötr şapka, tüm fakirliğe rağmen, başka bir ülkeye gidiyorum diye şık giyinmiş, çekingen bir adamı gösteren bu siyah beyaz fotoğraf karesi misafir işçilerin sembolü oldu.

DOĞRU DİYE DÜŞÜNDÜ
Daha Almanya'ya ayak basar basmaz, bir moped sahibi olan Armando Rodrigues, Almanya'ya gelme kararının ne kadar doğru olduğunu düşündü. Köyü Vale deMadeiros'ta 14 yaşındaki Maria Emilia ile babasının izniyle evlenmişti. Yoksul bir ortamda yaşıyorlardı. Marangoz olarak Almanya'ya misafir işçi olarak başvurmasına karısı karşı çıkmıştı. Ama Armando Rodrigues, daha iyi bir yaşam rüyasıyla karısı ve iki çocuğunu köyünde bırakarak, 7 Eylül 1964'te trene bindi.

İNŞAATTA BAŞLADI
Rodrigues, Almanya'da inşaat işçisi olarak işe başladı. Tasarruflu biriydi. Kazandığı paraları düzenli olarak Portekiz'de bıraktığı eşi ve çocuklarına gönderdi. İzin için gittiği memleketinde tatilini birkaç gün uzattığı için Stuttgart'taki iş yeri Gustav Epple firması çıkışını verdi. Kalle AG şirketinde iş buldu. Karısıyla küçük yaşta evlendiği için resmi kayıtlarda evli görünmüyordu. Rodrigues, vergi indiriminden yararlanma amacıyla evlilik belgesi almak için 1970'de memleketine gitti. Geri dönmek üzereyken, ağır mide ağrıları tuttu. Doktorlar kanser teşhisi koydu ve ‘Almanya'ya dönmeyin, evinizde kalın’ tavsiyesinde bulundu. Armando Rodrigues bir daha Almanya'ya geri dönmedi, daha doğrusu dönemedi. Çok yüksek olan ilaç, hastane ve doktor masraflarını karşılayabilmek için Almanya'da emeklilik kasasına ödediği primlerini geri aldı. Almanya'daki hastalık sigortasından bile yararlanamadı. 1979'da 53 yaşında yoksulluk içinde öldü.

KADER ARKADAŞLARI
Rodrigues, kader arkadaşlarının büyük çoğunluğunun da maddi durumu bugün çok iyi değil. Araştırmalara göre 1. kuşağın yüzde 40'ı, Türklerde ise yüzde 55'i yoksulluk sınırında yaşıyor. Hans Böckler Vakfı uzmanlarına göre nedeni, en düşük ücretle çalıştırılmış olmaları. Almanlar ortalama ayda bin 100 Euro emekli maaşı alıyor. Türklerde ortalama emekli maaşı 740 Euro.

TARİH MÜZESİNDE
Köln'deki törende Belediye Başkanı Jürgen Roters (SPD) ile Federal hükümetin Uyumdan Sorumlu Devlet Bakanı Aydan Özoğuz, misafir işçilerin Almanya'nın ekonomi mucizesine katkılarını övdüler. Armando Rodrigues'in torunu Antonio da törendeki konuşmasında, “Dedem, Almanya ve Almanlar hakkında hiçbir zaman olumsuz konuşmadı. ‘Almanlar bize iyi davrandı, Almanya çok düzenli bir ülke’ diye hep olumlu anlattı” dedi. 1 milyonuncu işçi Armando Rodrigues'in mopedi bugün Bonn Tarih Müzesi’nde. Onun öyküsü kader arkadaşlarının da bir tarihi.