Moğolistan'daki Orhun Müzesi törenle a?ıldı

Moğolistan'ın başkenti Ulan Batur'dan, 7 saat süren büyük bölümü kötü olan 370 kilometre uzaklıktaki Karakumunul kentinin Haşat kasabasındaki Orhun Yazıtları Projesi'ne Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA) destek verdi. TİKA, Orhun Müzesi, Bilge Kağan ve Kül Tigin anıtlarının bölgedeki olumsuz koşullardan korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla proje hazırladı. Moğolistan'daki Türk Anıtları Projesi (MOTAP) kapsamında hazırlanan projedeki Bilge Kağan Karayolu ve Orhun Müzesi'ne 6 milyon dolarlık destek verildi. Proje uyarınca anıtların ?evre düzenlemesi, güvenlik duvarı ?ekilmesi, yeniden canlandırma, yeni yol a?ılması, elektrik nakil hattı ?ekilmesi, su kuyusu a?ılması, depo- müze- kazı evinin müzeye dönüştürülmesi ?alışmaları tamamlanmış oldu.

Müze ve bölgedeki 47 kilometrelik yolun a?ılışına Başbakan Yardımcısı Hayati Yazıcı, Devlet Bakanı Mustafa Sait Yazıcıoğlu ile Moğolistan Sağlık Bakanı Lambaa, Türk ve Moğol gazeteciler ile yörede yaşayan Moğolar katıldı. Proje ?alışmalarını koordine eden İstanbul ?niversitesi Taşınabilir Kültür Varlıkları Koruma ve Onarım Bölümü'nden Yüksel Dede, Türkiye'nin tarihine ışık tutacak ?alışmalara Orhun Vadisi'nin yanı sıra Moğolistan genelinde devam edileceğini söyledi. Dede, Türkiye ve Moğolistan a?ısından önemli olan, olumsuz koşullara rağmen sürdürülen 2000 yılında başlanan, 3 yıl duran projede koruma ?alışmalarına önem verildiğini anlattı. Dede, "Orhun Abideleri'nin orijinalleri müzeye taşındı. Abidelerin birer kopyaları yapılarak özgün yerlerine konuldu. Bölge de koruma altına alındı" dedi.

?zgün abidelerin müzeye alınmadan önce ?evrede yaşayan Budistler'le görüşüldüğünü belirten Dede, "Bu abideler, bu insanlar i?in ?ok kutsal. Çalışmaları önce hoş karşılamadılar. Onların inancında yer ve gök tanrılar var. Bu abideler de bu inancın bir par?ası" diye konuştu. Yüksel Dede, anıtların bulunduğu alanın yeraltında yaptıkları ?alışmalarda elde ettikleri bulgulara göre, tarihi İpek Yolu'ndan daha önceye dayanan, Göktürkler tarafından kullanılmış işlek eski bir ticaret yolunun izlerine ulaştıklarını sözlerine ekledi.

Bu müzedeki yazıtların birer kopyalanın Türkiye'ye gönderileceği a?ıklandı.