Futbol dünyasının Corona virüsü ile sınavı!
Güncelleme Tarihi:
Korona krizi Avrupa’da futbol kulüplerinin geleceğini tehdit etmeye başladı. Bazı ülkeler futbolda 2019-2020 sezonunu kapattı. Futbolcuların maaşlarında kesintiye gidiliyor. Sponsorlar gelecek sezon için ümit vermiyor. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının sebep olduğu mali sorunlarla mücadele eden futbol dünyasında ödenen astronomik bedeller, her geçen gün daha fazla tartışma konusu haline geliyor. Büyük Buhran, İkinci Dünya Savaşı ve birçok ekonomik krize rağmen hayatta kalarak ekonomisi bugünkü devasa boyutlara ulaşan futbol dünyası, bu kez koronavirüs sınavıyla karşı karşıya kaldı.Kitleleri peşinden sürükleyen dünyanın en çok izlenen sporun finansal tarafının salgın sonrası dönüşeceği durum, "futbol ekosisteminde" en çok merak edilen konulardan biri olarak göze çarpıyor.
Koronavirüs dünyanın en popüler sporu olan futbola da bulaştı. Virüsle mücadele kapsamında alınan önlemler nedeniyle Mart ayı ortalarından bu yana, Belarus dışındaki tüm Avrupa ülkelerinde profesyonel futbol liglerine ara verildi. Hollanda ve Fransa 2019-2020 sezonunu sonlandıran ilk Avrupa ülkeleri oldu. Belçika ve İtalya’da hükümetler konuyu değerlendiriyor. Almanya, İspanya ve Portekiz’de kulüpler, seyircisiz de olsa, Mayıs veya en geç Haziran içinde kalan maçları oynamak istiyor.
Profesyonel liglerdeki kulüplerin kalan maçları oynamak istemesi öncelikli olarak finansal nedenlerden kaynaklanıyor. Kulüplerin gelirleri bilet satışları, yayın hakları ve sponsorlardan geliyor. KPMG denetim şirketi tarafından gerçekleştirilen bir inceleme, İngiltere'de Birinci Lig'in (Premier League) sonlandırılması halinde toplam kaybın yaklaşık 1 milyar 200 milyon Euro olacağını gösteriyor.
Maaşlarda kesinti
Maçların oynanmaması halinde bu gelirlerin tehlikeye gireceğini bilen kulüpler kimi zaman astronomik bonservis ödeyerek transfer ettikleri futbolcuların maaşlarında kesintiye gitmeye başladı. Futbolcularla anlaşarak maaşlarda kesintiye giden kulüpler arasında Bayern Münih, Arsenal, Barcelona ve Valencia da var. Chelsea kesinti yerine oyuncularından sosyal yardım kuruluşlarına bağışta bulunmalarını istedi. AS Roma oyuncuları ve teknik kadrosu takımlarını kurtarmak için gönüllü olarak dört ay boyunca maaş almamaya karar verdi. Paris-Saint-Germain oyuncuları ise maaşlar konusunda henüz yönetim ile anlaşabilmiş değil.
Ligler yeniden başlamazsa kulüplerin yayın haklarından kaynaklanan gelirleri de tehlikeye girecek. Fransız profesyonel futbol ligi, ligler sonlandırılmadan önce yayın haklarını elinde bulnduran Canal+ ve beIN Sports ile masaya oturdu. Canal+ 37 milyon Euro, beIN Sports ise 10 milyon Euro ödemeyi kabul etti. Ancak ligler sonlandığından Nisan-Haziran 2020 döneminde yayın haklarına bağlı 240 milyon Euro'luk gelir de gelmeyecek.
Fransız uzmanlar liglerin sonlanmasının Fransız futbolu için en az 650 milyon Euro’luk bir fatura anlamına geleceği öngörüsünde bulunuyor. Fransız profesyonel futbol kulüpleri ödemeleri gereken iç ve dış transfer borçları için ortak finansman arayışı içine girmiş durumdalar.
Bazı ülkelerin ligleri sonlandırma kararı alması kulüpler kadar UEFA için de hezimet anlamına geliyor. UEFA liglerin yeniden başlaması ve en geç 2 Ağustos’a kadar bitirilmesini istiyordu. Avrupa hükümetlerinin spor müsabakalarına ilişkin önümüzdeki günlerde alacakları kararlara göre UEFA’nın da planlarını değiştirebileceği söyleniyor.
Sponsorlar ne yapacak?
Avrupa’nın profesyonel futbol kulüplerinin yüzleştikleri bir diğer sorun ise sponsorların tavrı. Sponsorluk yapan irili ufaklı şirketlerin korona krizinden olumsuz etkileniyor olması kulüpleri ayrıca düşündürüyor. Küresel bir şirkete dönüşmüş olan Real Madrid’in ana sponsorları konumundaki Adidas ve Emirates’in gelecek sezon nasıl davranacakları merak konusu. İspanyol kulübü 2019-2020 sezonunda sponsorlarından yaklaşık 371 milyon Euro elde etmeyi planlıyordu. Fakat yaşanmakta olan kriz nedeniyle kulübün toplam bütçesinin yüzde 45’ine eşit bu rakamı kasasında göreceğinin güvencesi kalmadı.
Kulübe yılda 100 milyon Euro tutarında sponsorluk yatırımında bulunan Adidas, kriz nedeniyle Alman hükümetine 2 milyar Euro’dan fazla destek başvurusunda bulundu. Real Madrid’e yılda 70 milyon Euro’luk sponsorluk yatırımında bulunan Emirates ise havacılık sektörünün krizden olağanüstü olumsuz etkilenmesi nedeniyle bu yıl milyarlarca Euro kaybedeceği üzerine hesap yapıyor.
Fransa’da birinci futbol ligindeki takımların toplam bütçelerinin yüzde 16’sı sponsorluk kaynaklı. Ancak sponsorluk gelirleri takımdan takıma değişmekte. Bu oran Paris-Saint-Germain gibi Avrupa sahnesinde ön planda olan bir ekip için yüzde 40’lara çıkarken, Bordeaux için yüzde 10’u geçmiyor.
Fransız Spor Hukuk ve Ekonomisi Merkezi tarafından ülkede sponsorluk yapan 900 şirket üzerine gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, spor kulüplerini destekleyen bu şirketlerin yüzde 60’ı korona krizi nedeniyle gelecek sezon sponsorluk yapmayı düşünmüyor. Sponsorluğa devam etmek isteyenlerin yüzde 27’si ise bu alana ayırdıkları bütçede kesintiye gideceklerini söylüyor.
Tüm bunların en azından gelecek sezon için transfer piyasasına yansıması da gündemde. Daha şimdiden bazı oyuncuların piyasa değerinin azaldığı yorumları yapılıyor.
Paris Saint-Germain'in 222 milyon avroya kadrosuna kattığı Brezilyalı Neymar'ı tekrar transfer etmek isteyen Barcelona'nın bu rakama çıkmak yerine takas yöntemini devreye sokabileceği öne sürülüyor. İspanya basında çıkan haberlere göre Barcelona, eski oyuncusu Neymar'ın transferini gerçekleştirebilmek için Antoine Griezmann gibi yıldızlarını dahil edeceği takas yöntemini kullanmayı amaçlıyor.
Öte yandan kulüplerin oyuncuları kiralama yöntemine daha çok başvurması da bekleniyor. Yüksek bonservis ve maaş ödemelerinden kaçınmak adına kiralama yöntemine gidilmesi, transfer masasındaki diğer bir seçenek olarak gözüküyor.
Uluslararası Profesyonel Futbolcular Birliği (FIFPro) Genel Sekreteri Jonas Baer-Hoffman, transfer piyasasının gelecek yıllarda büyük ölçüde değişeceğini savundu.
Kulüplerin transfer stratejilerini gözden geçirmesi gerektiğini belirten Baer-Hoffman, "Bu yaz ve belki de gelecek yıllarda büyük ölçüde değişmiş bir transfer piyasası göreceğiz. Oyuncularından maaş kesintisi talep eden kulüplerin, iki ay sonra yapacakları 40-50 milyon avroluk transferleri bu oyunculara açıklayabileceklerini sanmıyorum." şeklinde görüş belirtti.