‘Meteliksizim, iflas ettim’

“GÜNLÜK ekmek paramı kazandığım seyahatleri özlüyorum” demişti.
Muhabirin “Paranız mı yok?” sorusuna, “Covid-19 öncesi açık oturumlara katılmam, tebliğ sunmam için çok cazip teklifler alıyordum. Bunların hepsi bitti. O yüzden herhangi bir işte çalışmayı düşünüyorum” yanıtını vermiş ve şaka yollu da olsa “Benim için bir işiniz var mı?” diye sormuştu.
“Ne tür bir iş?” sorusuna da, “Ben hayatım boyunca farklı işlerde çalıştım. Elektrikçi, tamirci, sendikacı ve Devlet Başkanı olarak çalıştım” yanıtını vermişti.
Lech Walesa, Noel’den kısa bir süre önce Polonya’da yayın yapan televizyon kanalı Polsatnews’a verdiği demecinde de, “Bu yıl kimse benden hediye beklemesin. Meteliksizim, beş parasızım, iflas ettim” demişti.
*
Evet...
Bunu söyleyen 1990-1995 yılları arasında Polonya Devlet Başkanı olarak görev yapan Nobel Barış Ödülü sahibi 77 yaşındaki Lech Walesa.
O bir marangoz çocuğuydu.
Babası Polonya’yı İkinci Dünya Savaşı’nda işgal eden Alman Naziler (Nasyonal Sosyalistler) tarafından 1945 yılında öldürüldü.
Babası öldürüldüğünde Lech Walesa daha iki yaşında bile değildi.
Sonradan amcasıyla evlenen annesi büyüttü onu.
Meslek eğitimi yapıp elektrikçi oldu.
Gdansk kentindeki Lenin Tersanesi’nde çalıştı.
Yasak olmasına rağmen ‘Pommern Hür Sendikaları’ kurucuları arasında yer aldı.
Hapse atıldı.
Ama yılmadı.
İşte dünya onu 1980 yılında hükümetin yiyecek fiyatlarını büyük ölçüde artırmasını protesto amacıyla Lenin Tersanesi’nde çalışan 17 bin işçinin başlattığı grevle tanıdı.
Grevin öncüsü Lech Walesa’ydı.
Aynı yıl 31 Ağustos’ta, ‘komünizmin babası’ konumundaki Sovyetler Birliği (SB) öncülünde oluşturulan Doğu Bloku ülkeleri arasında yer alan Polonya’da ‘Solidarnosc’ (Dayanışma Sendikası) kuruldu.
Bu Doğu Blok ülkelerinde bir ilkti.
Sendikanın başına Lech Walesa getirildi.
Üye sayısı her geçen gün artan ‘Solidarnosc’ hükümetle masaya oturup ‘alttakilerin’ hakkını aradı.
Hükümet ‘Solidanasc’u resmen tanımak zorunda kaldı.
Ancak 1981 yılı sonlarına doğru askerler yönetime el koyup sıkıyönetim ilan ederken, Doğu Blok ülkelerindeki ilk işçi örgütü Solidanosc’u da yasakladı.
Yaklaşık bir yıl hapis yatan Lech Walesa yılmadı ve tekrar sendikayı canlandırdı.
Ve zamanla 10 milyona yakın üyesi olan Solidarnosc, 1989 yılındaki seçimlerde Komünist Parti’yi dize getirirken, Lech Walesa’nın desteklediği Tadeusz Mazowiecki’nin başkanlığında bir koalisyon hükümeti kuruldu.
Dönemin Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov’un ‘Perestroyka’ (Yeniden yapılanma) ve ‘Glasnost’ (Saydamlık) politikası sayesinde iki Almanya’nın 3 Ekim 1990 tarihinde resmen birleşmesinden 2 ay sonra Polonya’da yapılan seçimleri kazanan tersane işçisi Lech Walesa Devlet Başkanı oldu.
5 yıl görevde kalan Walesa bir daha seçilemedi, ama tarihe geçti.
Lech Walesa ‘Solidarnosc’ hareketinin 30’unucu yılı öncesi eşiyle birlikte Kuşadası, Marmaris, Fethiye ve Göcek’i içeren bir haftalık yaz tatili sırasında, “Genç olsaydım Türkiye’de kalır, yaşardım. Türkiye, potansiyeli yüksek, büyük bir ülke. Geleceğin ülkesi. Büyük bir geleceği var” demişti.
Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) üyeliğiyle ilgili olarak da, “Türkiye’siz Avrupa olamaz. Her zaman söylüyorum, Türkiye’siz Avrupa kaybediyor. AB ülkeleri yöneticileri gezer, daha fazla görürlerse, Türkiye’nin durumunu daha iyi anlayacaklar” demişti.
İşte Covid-19 belası Solidarnosc’un efsane ismi Nobel Barış Ödülü sahibi Lech Walesa’yı da vurdu.
Walesa ‘meteliksiz, beş parasız’ kaldı.
Kendi söylemiyle ‘iflas etti’.