Merrill Lynch: "Kontrollü kapitalizme ge?iyoruz"

Tam bir küresel felaket yaşandı mali piyasalarda. Nasıl ki otomobilden yakıtını ?ıkarırsınız, uluslararası piyasalar da tam anlamıyla yakıtsız kalmış gibi oldu. Tam bir güven krizi yaşandı" dedi.

Küresel krizi ve merkez bankalarının koordineli eylemlerini değerlendiren Gary Dugan, kurtarma paketleri ve merkez bankalarının yaptıkları ortak girişimlerle sorunun ancak yüzde 40'lık bölümünün ?özüldüğünü belirterek "Sorunun önemli bir kısmı geride duruyor. ABD Hükümetinin şimdiye kadar a?ıkladığı desteğin boyutu 1 trilyon dolara ulaştı. Biz bu rakamın gelecek dönemde 5 trilyon dolara kadar ?ıkabileceğini tahmin ediyoruz" yorumunu yaptı.

"MERKEZ BANKALARININ KONUŞMASI BİR İLK"

Merkez bankaları arasındaki ilişkiyi değerlendiren Gary Dugan "Merkez bankaları arasındaki bu yoğun iletişimi şimdiye kadar hi? görmedik. Böyle koordineli bir şekilde birbirlerini konuştuklarına hi? tanık olmadık. ?nemli bir konu gündeme geldiğinde İngiltere Merkez Bankası'na 'bu konuda FED ile görüştünüz mü?' diye sorulunca, 'Neden görüşmemiz gerekiyor?' derlerdi. İlk kez aralarında konuşmaya başladılar ve şimdi tele-konferans görüşmeleri yapıyorlar. Felaketin öl?eği de zaten bunu zorunlu kılıyor. ?lkeler hem hükümet hem de merkez bankaları nezdinde bir ?ok önlemler alıyorlar. ?nümüzdeki dönemde bu önlemler bireysel ülke düzeyinden ?ıkıp daha koordineli hale gelecek ve küresel bir koordinasyona dönüşecek. Merkez bankaları arasındaki işbirliği ve koordinasyon artık ?ok önemli. Bu dünya ?apında bir politika değişikliğine işaret ediyor" dedi.

SORUNUN KAYNAĞI AŞIRI BORÇLANMA

Sorunun kaynağında dünyanın ge?en birka? yılda ?ok büyük bir bor? üretmesinin ve kredi kullanımının olağanüstü boyutlara varmasının bulunduğunu savunan Gary Dugan,"Şimdi dünyada yaşananlar, bu bor? şokunun etkileri. Bankacılık ve mali sistem üzerinde tabi ki bu bor? yükü ?ok büyük stres de yarattı. Şimdi bu olan bitenle bu stres bir öl?üde ivme kaybetmeye başladı, ancak uzun dönemli resim olarak baktığımızda bu stresin birka? yılı daha alacağını düşünüyorum" şeklinde görüşünü aktardı.

"KARAR ALICILAR İŞİ ANLADILAR, POZİTİF S?RPRİZ YAPIYORLAR"

Dünya ?apında faizlerin düşmeye devam edeceği, Euro bölgesinde bu oranların yüzde 2'nin altına gerileyeceği ve 2009-2010 döneminde büyümeyi desteklemek üzere yeni politika değişiklikleri yapılacağı öngörüsünde bulunan Dugan "Faizlerin düşüşünün yanı sıra vergi oranlarında da düşme olması gerekiyor. Krizi 6-9 ay geriden alırsak, son günlerde alınan kararlar olaya karar alıcılar düzeyinde ?ok daha iyi teşhis konulduğunu gösteriyor. Meslektaşlarımızla kendi aramızda konuştuğumuz şey politika yapıcıların nihayet işi daha iyi anlamaya başladıkları yönünde. Politika yapıcılar artık negatif ve sistemi gerginleştiren sürprizler değil, pozitif sürpriz yapıyorlar. Eskiden olduğu gibi yüzeysel değil olaylara daha derinlemesine bakıyorlar" dedi.

"GELİŞMİŞ PİYASALARDA FİYATLAR ÇOK D?ŞT?, YATIRIM ZAMANI"

"Yatırımcılara bu süre?te öneriniz nedir" sorusuna, Dugan "Biz şimdi müşterilerimize alım satım kararlarını daha dikkatli ve yavaş vermelerini söylüyoruz. Şimdiye kadar hisse senedi ve türev ürünlere yatırım konusunda agresif bir yaklaşım söz konusu idi. Şimdi piyasa bir?ok şeyi yeniden değerliyor. Faiz oranları düşüyor. Bu düşüş devam ederse finansal kurumlara da güven artar. Gelişmiş piyasalarda fiyatlar ?ok hızlı düşüş gösterdi. ?zellikle varlığa dayalı menkul kıymetlerde ve fonlarda önemli düşüşler oldu. Bu tip fonlara yatırım i?in uygun bir ortam var. O yüzden yatırımcıları gelişmiş piyasalardaki bu tür yatırım ara?larına yönlendiriyoruz" dedi.

MERRILL LYNCH ŞİMDİ DAHA G?ÇL?

Kriz sürecinden etkilenen Merrill Lynch ile ilgili de bilgi veren Gary Dugan "Küresel piyasalarda yaşanan sorunları bir yıl öncesinde ilk dile getiren kurum biz olduk. O dönemde finansal sorun yaşayan birka? kurum vardı, biz de onlardan biriydik. Dolayısıyla gözler biraz bizim üzerimize dönmüştü. Ancak son 12 ay i?inde bir?ok uluslararası bankanın aynı problemleri yaşadığı ortaya ?ıktı. Bank of America ile birleşme ger?eleşince bilan?o yapımız daha gü?lendi. 12 ay öncesine göre ?ok daha gü?lü pozisyona sahibiz. Ayrıca yönetimde de önemli bir değişim oldu. Diğer kurumlarla kıyaslayınca görece olarak en iyi pozisyonda olduğumuzu söyleyebilirim. Kriz sonrasında ?ok daha gü?lü bir Merrill Lynch ile karşı karşıya bulunacağız. Kurumlar arasında başka birleşmeler de olacak. Ancak mutlak olan bir şey var, o da küresel sistemin büyük bir sorun i?inde olduğudur" dedi.

"DAHA KONTROLL? BİR KAPİTALİZME GEÇİYORUZ"

Yaşanan sorunun kapitalizmin bir sorunu olup olmadığı yolundaki bir soruya Gary Dugan, kapitalizmi tarif etmekle ilgili zorluklar bulunduğuna değinerek "İyi kapitalizm kötü kapitalizm var. Ge?en on yılda yeni yatırım ara?ları ?ok kontrolsüz olarak yaygınlaştı. Serbest düzenlemeler adına bankaların bilan?olarında eşi görülmemiş risk düzeylerine ulaşılmasına izin verildi. Düzenleyici kurumlar bankaların peşinden koştu riskleri yakalamak i?in. Şimdi biz ?ok daha fazla düzenleyici bir kapitalizme doğru ge?iyoruz. Bir anlamda kapitalist uygulamaların yanı sıra daha fazla hükümet kontrolü ve bazı sosyalist tarzı uygulamalar birlikte olacak.Biraz eski günlere dönmek gibi bir şey. Kurumlar artık daha kontrollü kredi verecekler.Her şeyden önce bankaları yaratanlar ve yönetenler insanlar. Ve insanların da mutlaka kontrole ihtiyacı var" şeklinde yanıt verdi.

"YENİ D?NEMDE EN B?Y?K SORUN H?K?MET M?DAHALELERİ"

Bu krizden daha entegre bir mali sistem ?ıkar mı şeklindeki soruya ise Dugan'ın yanıtı şöyle oldu:

"İronik bir durum ama, aslında entegre sistem bugün yaşanan sorunun kaynağı. ABD'nin uluslararası yatırımcılara ihtiyacı vardı. Uluslararası yatırımlar ABD mali sistemine geldiği sürece ?ark dönüyordu. Böylesi bir entegrasyonun hem zayıf hem de gü?lü yanları var. Zayıf yanlarının acısını bu krizle yaşamış olduk. Şimdi entegrasyonun gü?lü yanlarını görmek i?in bekleyeceğiz. Gelecek 2-3 yıl i?inde en büyük sorun hükümetlerin özel sektöre ve mali piyasalara müdahalesi olacak. Kamu kontrolüne ge?en varlıkların,bankaların yeniden özelleştirmeleri gerekecek. Tabi ki bu banka özelleştirmeleri dünyanın her yerinde farklı düzenlemeler gerekecek, bu yönüyle karışık ve zor bir süre? olacak. Mali piyasaların yeniden düzenlenmesi a?ısından umarım bu yeniden entegrasyon konusuna hükümetler ortak idealler a?ısından yaklaşır."

T?RKİYE'YE OLUMLU-OLUMSUZ ETKİLERİ

Küresel kriz karşısında Türkiye'nin durumunu değerlendiren Gary Dugan, Türkiye i?in hem iyi hem de kötü haberler olabileceğini vurgulayarak şunları söyledi:

"?ncelikle şunu belirtmeliyim ki ortada dolaşan bir uluslar arası sermaye yok eskisi gibi. Sermaye akışında bir yavaşlama var. Türkiye'de enflasyon hala ?ok yüksek, faiz oranları da öyle. Türk Lirası'nın da aşırı değerli olması ve cari a?ığın yüksekliği de başka bir sorun. Cari a?ığın kontrolü i?in pozitif sermaye akışına ihtiya? var. İyi haber, dünyada enflasyonist baskı azalıyor. Çünkü petrol fiyatları gerilemeye devam ediyor. Petrol fiyatları 80 dolara kadar inerse, bu durum Türkiye'de hem enflasyonun hem de faiz oranlarının aşağı ?ekilmesine ve dolayısıyla büyümeye olumlu katkı yapacaktır. Gelecek 6-8 ay gibi bir dönemde sermaye akışı genelde yavaşlayacaktır. Ancak uzun dönemde Türkiye'ye sermaye akışı olumlu olacağı i?in büyüme süreci de bundan olumlu etkilenecektir."