Maden ihracatı yüzde 46 arttı

2009 Yılı Programı'ndaki bilgilere göre, son yıllarda madencilik sektöründe, uluslararası pazarlardaki talep ve fiyat artışları dolayısıyla yeni sahalar işletmeye alındı, mevcut maden işletmelerinde ise üretim ve ihracat artışı sağlandı.
Sektörde mevzuat birliğinin sağlanması ve ülke madenciliğinin canlandırılması amacıyla 2004 yılında ?ıkarılan yeni Maden Kanunu da sektörü olumlu yönde etkiledi. Sektöre ilişkin gelişmeler sonucunda, 2007 yılında madencilik üretim ve ihracatında önemli öl?üde artış ger?ekleşirken, artış eğilimi bu yıl da sürdü.

Programda, madencilikle ilgili temel göstergelere bakıldığında, madencilikte 2007 yılında yüzde 44,9 oranında ihracat artışı sağlandı. ?zellikle maden fiyatlarındaki yükselişe bağlı olarak ger?ekleşen bu artış, ağırlıklı olarak mermer, bakır, krom, feldspat ve manyezit kalemlerinden kaynaklandı. İhracat artışı bu yılın 8 ayında ise yüzde 46,6'a yükseldi. Ge?en yıl sonu 1 milyar 661 milyon dolar olan maden ihracatı, Ağustos 2008 sonu itibariyle 1 milyar 508 milyon dolar olarak ger?ekleşti. Sektörün toplam ihracat i?erisindeki payı ise yüzde 1,6'ya ?ıktı.

MADEN ?RETİMİ Y?ZDE 9 ORANINDA ARTTI

Ham petrol ve doğal gaz hari?, ge?en yıl toplam 3 milyar 530 milyon dolarlık maden ithalatı yapılırken, sektördeki ithalat bu yılın 8 ayında 2 milyar 931 milyon dolar oldu.

Cari fiyatlarla da ge?en yıl 21 milyar 784 milyon dolarlık ham petrol ve doğal gaz ithal edildi, bu yılın 8 ayında ise ham petrol ve doğal gaza 22 milyar 18 milyon dolar ödendi. Türkiye, ham petrol ve doğal gaza 2006 yılında 19 milyar 220 milyon dolar, 2005 yılında da 14 milyar 140 milyon dolar harcamıştı.

Ge?en ü? yılda yüzde 1,2 olan sektörün GSYH i?indeki payı bu yıl ağustos ayına kadar yüzde 1,1 olarak ger?ekleşti. Maden üretiminde ise bu yılın ağustos sonu itibariyle yüzde 8,9 oranında artış sağlandı.

Türk madencilik sektörünün önemli üretim kalemlerinden olan kömür ve linyitte de son yıllarda üretim arttı. Türkiye'nin 2007 yılında linyit üretimi bir önceki yıla göre yüzde 16 oranında artarak 70 milyon 618 bin tona ulaştı. Taşkömürü üretimi ise yüzde 5 yükselerek 3 milyon 233 bin ton oldu. Kömür üretimindeki artışın sürmesi bekleniyor.

Madencilik sektöründe bu yılın 8 ayında 643 adet yeni işletme kurulurken, 35 işletme ise kapandı. Bu yıl ağustos sonuna kadar ruhsat müracaatı sayısı da 13 bin 215 olurken, 8 bin 296'sı arama, bin 312'si de işletme olmak üzere toplam 9 bin 608 ruhsat verildi.

TPAO'NUN FAALİYETLERİ

Ge?en yıl sonu itibariyle Türkiye'nin ham petrol ihtiyacının yüzde 8,3'ü ve doğal gaz ihtiyacının yüzde 2,5'i yerli üretimden karşılanırken, yerli üretimin ülke talebini karşılama oranını yükseltmek amacıyla, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının (TPAO) arama ve üretim yatırımlarında görülen son yıllardaki artış 2007 ve 2008 yıllarında da sürdü.

Ge?en yıl TPAO tarafından toplam 81 adet kuyuda 133 bin 84 metre sondaj yapıldı ve 452 milyon YTL yatırım harcaması yapılarak 10 milyar 298 milyon varil ham petrol ile 421 bin metre küp doğal gaz üretildi.

Artan arama ve üretim yatırımlarının keşiflere henüz yeterince yansımaması nedeniyle, yurt i?i ham petrol ve doğal gaz üretimindeki düşme eğilimi 2007 yılında da devam etti. Söz konusu eğilimin 2008 yılında da sürmesi bekleniyor.

Yüksek petrol fiyatlarından azami öl?üde yararlanabilmek amacıyla özellikle kara sahalarında 2007 ve 2008 yıllarında üretim artırma faaliyetlerine ağırlık verildi. Buna karşın, 2007 yılında TPAO'nun yurt dışı toplam üretimi günlük ortalama yaklaşık 49 bin varil petrol eşdeğeriyle, günlük ortalama 35 bin varil petrol eşdeğeri olan yurt i?i üretimini ge?ti. Yurt dışı üretimdeki artış, büyük oranda Azerbaycan projelerinde üretim seviyesinin yükselmesinden kaynaklandı.

YATIRIMLAR 2009'DA DA S?RECEK

Dünyada hammadde fiyatlarındaki yüksek artışın sektöre getirdiği hareketlilikten yararlanılması, tükenen yurt i?i rezervlerin ikame edilmesi, enerji ihtiyacının mümkün olduğunca yerli kaynaklardan karşılanması ve Türkiye maden rezervlerinin ortaya ?ıkarılarak ekonomiye kazandırılması amacıyla son dönemde maden ve jeotermal kaynak arama yatırımlarına da ağırlık verildi.

Bu ?er?evede, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğüne (MTA) arama yatırımları i?in ayrılan kaynak 2007 yılında yüzde 118 oranında, 2008 yılında ise yüzde 39 oranında artırıldı. Başlatılmış olan arama faaliyetlerinin devamına yönelik 2009 yılında da kaynak tahsisi öngörülüyor.

Ayrıca, deniz alanlarında faaliyet gösterecek tam donanımlı bir sismik araştırma gemisi ihtiyacının karşılanması i?in gerekli ?alışmaların da 2009 yılında başlatılması planlanıyor.

Yurt i?i üretimi arttırabilmek amacıyla, petrol ve doğal gaz arama ?alışmalarına 2009 yılında da başta Karadeniz olmak üzere ağırlıklı olarak denizlerde devam edilmesi planlanıyor. Bu kapsamda, Karadeniz'de ilk derin deniz sondajının 2009 yılı sonunda yapılması hedefleniyor.

Doğal gaz talebindeki mevsimsel değişiklikleri karşılamak amacıyla 2007 yılının nisan ayında devreye alınan Trakya'daki 1,7 milyar metre küp depolama kapasiteli Silivri doğal gaz depolama tesislerinin kapasitesini 2 milyar metre küpe ?ıkarmayı hedefleyen ve 2008 yılında başlatılan tevsii projesinin 2009 yılında tamamlanması planlanıyor.
Hammadde arz güvenliğinin sağlanması, madenlerin yurt i?inde işlenerek katma değerinin artırılması yoluyla ülke ekonomisine katkının geliştirilmesinin temel ama? olarak belirlendiği madencilik sektöründe, enerji sektörünün petrol, doğal gaz ve jeotermal kaynak ile sanayinin hammadde ihtiyacını karşılamak üzere yurt i?i ve yurt dışındaki arama ?alışmalarına devam edilecek. Ayrıca, mevcut rezervlerin en etkin şekilde değerlendirilmesi amacıyla kamu elindeki sahaların özel sektör işletmeciliğine sunulması ?alışmaları sürdürülecek.