Kuru meyvede ABD sistemi

Ege Kuru Meyve İhracatçıları Birliği Başkanı Menaşe Gabay, çekirdeksiz kuru üzümle başlayacak sistemde ihracatçıya tek kurumdan ürün dağıtımı yapılmasının planlandığını ifade etti.

Dünya lideri olduğu kuru üzüm ve kuru incirde rekoltenin yüksek olduğu yıllarda fiyatların düşmesine engel olamayan Türkiye, bu ürünlerde stok kurumu oluşturarak ihracat gelirini artırmak üzere harekete geçti.

Önceki hafta Devlet Bakanı Zafer Çağlayan ile Ege İhracatçı Birlikleri başkanlarının katılımıyla Çeşme'de düzenlenen toplantıda gündeme gelen konu kapsamında Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçı Birliği çalışma başlattı.

Bu sezona yetişmesi mümkün görünmeyen çalışmayla devletin ve Ege İhracatçı Birlikleri'nin içinde bulunacağı bir sistemle çekirdeksiz kuru üzüm ve kuru incirde bir stok kurumu oluşturulacak. Kurum bünyesindeki depolarda toplanan ürünlerin ihracatçıya tek elden verilmesi mümkün hale gelecek. Böylece ihracatçının ürün alımı konusunda kendi aralarında rekabet etmesinin önüne geçilmeye çalışılacak.

Ege Kuru Meyve İhracatçıları Birliği Başkanı Menaşe Gabay, sistemle ilgili ayrıntıların henüz oluşmadığını, stok kurumu oluşturma fikrini Bakan Çağlayan'a ilettiklerini, olumlu yanıt aldıklarını söyledi.

Mevcut sistemde ihracatçının ürün alımı konusunda büyük bir rekabete girdiğini, bu nedenle ihracat fiyatlarının da gerilediğini, istenen fiyat seviyesinin tutturulamadığını dile getiren Gabay, oluşturulması planlanan sistemle ihracatı yapılacak ürünün ihracatçıya tek elden dağıtımının öngörüldüğünü kaydetti.

Kurumun üreticiye de büyük fayda getireceğini, özellikle rekoltenin yüksek olduğu sezonlarda üreticiden alım fiyatlarının düşmesinin önüne geçileceğini ifade eden Gabay, şunları kaydetti:

“Şu anda hazırlık aşamasındayız. Konu tek başına bünyemizi aşar, bakanlıkla beraber yapmamız lazım. Bakan Çağlayan'a ilettik, onlar da sıcak bakıyorlar. İlerideki günlerde altyapı hazırlamak üzere bir araya gelebiliriz. Sistem bu sezona yetişmez, ama gelecek sezonlar için sistemi kurmalıyız.
Detaylara henüz girmedik. Sistem, bakanlığın nezaretinde ihracatçı birliğinin içinde olacağı bir yönetim kuruluyla işleyecektir. İsterse TARİŞ de sistem içinde olabilir. TARİŞ ile oluşum aşamasında bir araya gelinebilir.”

REKABET YASALARI

Gabay, kuru üzümde rekoltenin çok yüksek olduğu geçen sezon, 50 bin tonluk arz fazlasını piyasadan çekerek fiyat istikrarının sağlanması için TARİŞ ile görüştüklerini, ancak anlaşma sağlanamadığını belirterek, bu yıl çalışmaya başladıkları stok kurumu sisteminin farklı bir yapılanma olduğuna dikkati çekti.
Stok kurumu içinde TARİŞ'in de Ege İhracatçı Birlikleri eşit yetkinlikte olabileceği bir sistemin kurulabileceğini kaydeden Gabay, TARİŞ'in katılım sağlamaması durumunda ihracatçılar olarak bu kurumu oluşturacaklarını dile getirdi.

Gabay, “Amacımız fiyat düşmelerini engellemek, müstahsilin malını daha değerli satabilmektir. Ana fikir olarak ürünün ABD'de uygulanan board sisteminde olduğu gibi bir yerde toplanması, tek fiyatla alınması, o fiyat üzerinden ihracatçıya verilmesi düşünülüyor” diye konuştu.

Gabay, kurumun rekabet yasalarına aykırı bir durum oluşturup oluşturmayacağı konusundaki soruya ise “Bu ABD'nin uyguladığı sistem, her hangi bir aykırılık olacağını düşünmüyoruz. Şu anda sistemin ayrıntıları belli değil. Bunlar ortaya çıktığında kafalarda soru işareti kalmayacaktır” diye konuştu.

TARİŞ: “BİZ STOK YAPARIZ”

TARİŞ Üzüm Birliği Genel Müdür Vekili Yurtcan Biryol ise tüm dünyada arz ve talep dengesini sağlayacak sistemlerin bulunduğunu, Türkiye'de de ürünün fazla olduğu yıllarda ürünü stoklayarak eksik olduğu yıllarda pazara sunacak bir sisteme ihtiyaç duyulduğunu kaydetti.

TARİŞ'in yıllardır stok kurumu işlevini sürdürdüğünü dile getiren Biryol, şöyle dedi:

“Kuru üzümde fiyat dengesizliklerinin nedeni bazı sezonlarda ortaya çıkan arz fazlasıdır. Bu fazla fındıktaki gibi 2 kat değil en fazla yüzde 10-15 oranındadır. Ürün fazlasını tutarak stok işlevini zararını üstlenerek yıllardır TARİŞ yürüttü. Şu anda 100 bin ton ürün tutabilecek depo ve çalışan kapasitemiz var. Sıfır faizli kredi desteğiyle stok kurumu işlevini yürütebileceğimizi ifade etmiştik. Biz bu konuda taşın altına elimizi sokmaya hazırız.”