Kurtuluş Günü mü, Zafer Günü mü?
Güncelleme Tarihi:
Almanya’da Adolf Hitler liderliğindeki Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) 30 Ocak 1933’te iktidara geldi. Avusturya vatandaşı olan Hitler, 1923 yılında darbe yoluyla devre dışı bırakmak istediği Weimar Cumhuriyeti’ni iktidara geldikten sonra bitirerek, ‘tek adamlığı’nı ilan etti. Başta sosyal demokratlar olmak üzere rakiplerini ekarte etmek için her türlü yönteme başvurdu. Cezaevlerine tıkadı, sürgüne gönderdi.
1936 yılında Yahudilerin seçimlere katılmaları yasaklanırken, 1938 yılında ülkenin her yerine ‘Yahudiler giremez’ levhaları asıldı.
9 Kasım 1939’da ‘Kristal Gece’ (Kristallnacht) yaşandı ve Yahudilere ait iş yerleri yağma edildi, sinagoglar, evler ateşe verildi.
Tarihe de ‘Pogrom’ olarak geçti.
SONU GELİNCE İNTİHAR ETTİ
Nazi Almanyası 1 Eylül 1939’da komşu ülke Polonya’yı istila ederek İkinci Dünya Savaşı’nı başlattı.
İtalya ve Japonya’yı da yanına alarak ‘Mihver Grubu’nu oluşturdu.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Birleşik Krallık (İngiltere), Fransa ve sonradan katılan Sovyetler Birliği de ‘Müttefikler Grubu’nu.
6 milyondan fazla Yahudi, 25 milyonun üzerinde Sovyet vatandaşı olmak üzere 65-70 milyon insan can verdi yaklaşık 6 yıl süren bu kanlı savaşta.
‘Kızıl Ordu’ olarak bilinen Sovyet Ordusu’nun Berlin’e girmesiyle 30 Nisan 1945’te Nazilerin lideri Adolf Hitler ile bir gün önce evlendikleri eşi Eva Braun, sonlarının geldiğini anlayınca, gizlendikleri sığınakta intihar etti.
Almanya, 8 Mayıs 1945’te Fransa’nın Reims kentinde ABD, Fransa ve Birleşik Krallık ile kayıtsız şartsız teslimiyet belgesi imzaladı.
Bir gün sonra da Sovyetler Birliği ile Berlin yakınlarındaki Karlhorst’ta aynı içerikli belgeye imza koydu.
Almanya’nın batısında ABD, Birleşik Krallık ve Fransa, doğusunda da Sovyetler Birliği yönetime el koydu.
Yani artık söz ‘İşgal Kuvvetleri’nindi.
Nitekim onların dediği oldu ve Batı’da 23 Mayıs 1949’da Anayasa’nın kabulüyle Almanya Federal Cumhuriyeti (BRD), Doğu’da da 7 Ekim 1949’da Demokratik Alman Cumhuriyeti (DDR) kuruldu.
Yıllar sonra 3 Ekim 1990 tarihinde de iki Almanya, Almanya Federal Cumhuriyeti çatısı altında birleşti.
İkinci Dünya Savaşı’nın bitmesinin 77’nci yılında dünyanın çeşitli kesimlerinde bir dizi etkinlikler düzenlendi.
Almanları dize getirdikleri için Rusya’da 9 Mayıs’ta ‘Zafer Günü’ kutlamaları yapıldı.
Hem de her yıl olduğu gibi askeri geçit töreni ve top atışlarıyla tam bir ‘boy gösterisi’ sergilenerek.
Almanya’nın başkenti Berlin’in 15 farklı kesimindeki ‘Sovyet anıtları’ önüne çelenk bırakan Rus kökenliler, Moskova’daki kutlamalara uzaktan da olsa katıldı.
Ukrayna kökenliler ise Almanlar ve göçmen kökenlilerle birlikte aynı anıtların önüne 8 Mayıs’ta çelenk koyarak İkinci Dünya Savaşı kurbanlarını andı.
Almanya’da İkinci Dünya Savaşı kurbanları her yıl 27 Ocak’ta, Auschwitz Toplama Kampı’nda ölümü bekleyen tutsakların ‘Kızıl Ordu’ tarafından 27 Ocak 1945’te kurtarılmasının yıl dönümünde Federal Meclis’te düzenlenen resmi törenle anıldığından, 8 Mayıs Almanya’da ‘Kurtuluş Günü’ oldu.
Almanya’da ilk kez Sosyal Demokrat Partili (SPD) Başbakan Willy Brandt döneminde 8 Mayıs 1970’de bu konuda bir ‘hükümet açıklaması’ yapıldı.
Ana muhalefet Hıristiyan Demokrat/Hıristiyan Sosyal Birlik Partileri (CDU/CSU) ‘yenilgi kutlanmaz’ diyerek sert tepki gösterdi.
8 Mayıs 1985 tarihinde Federal Meclis’te ilk resmi anma etkinliği düzenlendi.
RUSYA’DA Zafer Günü
Almanya’nın kayıtsız şartsız teslimiyetle İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin 40’ıncı yıl dönümünde bir konuşma yapan Cumhurbaşkanı Richard von Weizsaecker, 8 Mayıs’ı Nasyonal Sosyalist diktatörlüğünden ‘Kurtuluş Günü’ ilan etti.
Bu, en yüksek düzeyde yapılan bir açıklamaydı.
İkinci Dünya Savaşı’nda Alman Ordusu’nda subay olarak görev alan ve Nazi döneminde diplomat olarak görev yapan babasını hukuk öğrenimi görüp, savaş suçlularının yargılandığı Nürnberg Mahkemesi’nde savunan Weizsaecker, tüm Almanların insanları aşağılayan bir sistemden kurtulduğunu vurgularken, “8 Mayıs Kurtuluş Günü’dür” dedi.
Tabii homurdanan Almanlar oldu.
Ama daha sonraki yıllarda onlar da bunu kabullendi.
Merkezi olmasa bile Almanya’nın bazı eyaletlerinde 8 Mayıs’ta 2000’li yıllardan beri ‘Kurtuluş Günü’ veya ‘Demokrasi Günü’ anma etkinlikleri düzenlenmektedir.
Rusya’da ise ‘Zafer Günü’ kutlamaları.