Küresel kriz nakliye u?aklarını vurdu

Küresel kriz nedeniyle, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin büyük önem verdiği nakliye u?ağı projesi bir yıl daha gecikecek ve Türkiye'ye ilk teslimat 2012 yılında yapılabilecek. Nakliye u?aklarının üreticisi olan EADS (European Aeronautic Defence and Space Company) CEO'su Louis Gallois'in, aralarında Türkiye'nin de yer aldığı proje sahibi 7 ülkenin savunma bakanlıklarına gönderdiği mektupta, "?retim aksadı. Kesin tarih veremiyoruz. Gecikme nedeniyle ceza kesmek yasal hakkınız. Ama kontrattan doğan bu hakkınızdan feragat etmenizi bekliyoruz" dediği bildirildi.

Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 7 ülke (İngiltere, Fransa, Almanya, İspanya, Bel?ika ve Lüksemburg) envanterlerindeki askeri nakliye u?aklarını yenilemek amacıyla A 400M isimli 20 milyar dolarlık projeye ge?tiğimiz yıllarda start verilmişti. 7 ülke proje kapsamında 180 u?aklık sipariş verirken, Türkiye A 400M u?aklarından 10 adet satın almayı öngördü. Ortak ülkeler dışında Güney Afrika ve Malezya'nın da 12 u?ak siparişi oldu. U?akların ortak ülkelere teslimatının 2009'da başlaması planlanıyordu. Türkiye ilk u?ağına 2011'de kavuşacaktı.

Airbus olması planlanan yeni nesil nakliye u?ağı projesinin ana yükleniciliğini Airbus'un bağlı olduğu Avrupa ortaklığı EADS (European Aeronautic Defence and Space Company) yürütüyor. Airbus Millitary konsorsiyumunda, gövde üretimi i?in Türkiye'den TAI-TUSAŞ ile Bel?ika'dan FLABEL yer alıyor. TUSAŞ u?ağın ön - orta gövde, aileron, spoiler, paraşüt?ü kapıları, acil ?ıkış pencereleri, kuyruk konisi, arka gövde üst kısmı, ışıklandırma ve su atık sistemini tasarlayıp üretiyor. U?ağın Turboprop motorlarını ise Fransız SAFRAN, İngiliz Rolls-Royce, İspanyol ITP ve Alman MTU ile birlikte geliştiriyor. U?ağın TP400 adı verilen motorun üretiminde Türk firmaları TEI ile Gate Elektronik de pay sahibi olacak.

"CEZA İSTEMEYİN"

Dünya piyasalarında yaşanan kriz, EADS'yi de vurmaya başladı. EADS'nin CEO'su Louis Gallois aralarında Türkiye'nin de yer aldığı proje sahibi 7 ülkenin savunma bakanlıklarına mektup göndererek "?retim aksadı. Kesin tarih veremiyoruz. Gecikme nedeniyle ceza kesmek yasal hakkınız. Ama kontrattan doğan bu hakkınızdan feragat etmenizi bekliyoruz. Çünkü bu proje şirketimiz i?in ciddi bir zarar kaynağı olmaya başladı. Finansal performansımız ağır zarar gördü" ricasında bulundu. Gallois, u?akların gecikmesinden motor üreticilerini sorumlu tuttu. Motorlar üretiminde beklenen hızda gelişim sağlanamadığını bildirdi. A 400M üzerine konacak u?aklar yaz başında bir C - 130 u?ağı üzerinde test edilmiş, ancak sorunlarla karşılaşılmıştı.

MALİYET Y?KSELECEK

7 ülke A 400M projesi i?in imza atarken toplam 20 milyar Euro maliyet öngörülmüştü. EADS sabit maliyetlere bağlı kontratları değiştirmek ve fiyatı en az 700 milyon Euro artırmak istiyor. EADS, kontratta bir diğer değişiklik yapılarak, üretimde 1 yıla kadar yaşanacak aksaklıklara para cezası kesilmemesini istiyor. Bu ?er?evede EADS'nin mektubu "Kontratlar değiştirilmezse, üretim ?ok daha uzun süre aksayabilir" şeklinde algılandı. Yaklaşık 10 gün önce gönderilen mektuba, bugüne kadar yalnızca Alman hükümeti itiraz etti ve yasal haklarını sonuna kadar kullanacaklarını bildirdi.