Kumarı kaybetti

YEDİSİ erkek, üçü kadından oluşan 10 kişilik İniliz jüri, önceki gün Londra Ağır Ceza Mahkemesi Old Bailey’de İngiltere’nin en büyük ve en uzun süren yolsuzluk davalarından birinin kahramanı Asil Nadir’i suçlu buldu. 1990’ların başında Nadir’i ‘Dünyanın en zenginleri listesinde 11’inci sırada gösteren İngiltere’nin en çok satan gazetelerinden The Sun haberi, ‘En sonunda suçlu’ (Guilty at last) başlığı ile verdi. Oysa Nadir, 2010’da İngiliz hükümetinin serbest ve adil yargılama sözü vermesi üzerine, ‘nasılsa suçlu bulunmam’ diyerek, ‘aklanmak’ umuduyla Kıbrıs’tan Londra’ya kendi isteği ile dönmüştü.

‘Suçlu bulunmam’ güveni

Davayla ilgili haberlerin ortak noktasının Asil Nadir’in fotoğraflarının altına ‘Guilty-suçlu’ ifadesi yazılmış olması dikkat çekti. Sonuç; 17 yıl boyunca Kıbrıs’ta kaçak olarak yaşadıktan sonra 2010’da İngiltere’ye geri dönen Nadir’in ‘nasılsa suçlu bulunmayacağına’ ilişkin oynadığı kumar bu kez tutmadı. Ocak 2012’de başlayan yargılama sırasında, Türkiye’de kumarhane işlettiği bilgisini de veren Nadir, jürinin verdiği ilk kararda hakkındaki 13 suçlamanın 3’ünden suçlu bulundu. 28 yaşındaki genç eşi Nur Nadir’le Londra’nın lüks semtlerinden biri olan My Fair’deki evinde elektronik kelepçeyle yaşayan Nadir, tutuklanarak cezaevine gönderildi.

420 milyon lira zimmet

İngiltere merkezli, elektronik eşya, tekstil ve perakende alanında faaliyet gösteren, Londra Borsası’na kote, Polly Peck şirketinin en büyük hissedarı olarak 1987-1990 yılları arasında, şirketin iflasının ardından zimmetine para geçirme suçlamalarının birinden beraat etti. Mahkeme geri kalan 9 suçlamayı değerlendiriyor. Nadir’in toplam zimmetine geçirmekle suçlandığı para miktarı 150 milyon sterlin (420 milyon lira).

Demir Leydi de kızmıştı

Polly Peck’in batmasından sonra zimmetine para geçirmek suçuyla yargılandığı süreçte 1993 yılında Londra’dan bir özel uçakla Kıbrıs’a kaçan Nadir yüzünden, dönemin ‘Demir Leydi’si olarak anılan İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher da, Türkiye’ye tepki göstermişti. Türkiye’de daha çok Vestel’in sahibi olarak bilinen ve bir dönem medya patronluğu da yapan Asil Nadir’in yargılanma süreci, sadece İngiltere ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni değil, Türk kamuoyunu da uzun yıllar meşgul etti.

Vestel ve medya yatırımı

Ailesi’nin 1963 yılında İngiltere’ye göç etmesiyle başlayan iş yaşamında kısa sürede büyüyen Nadir, İngiltere’de ilk olarak Wear Well adlı bir konfeksiyon şirketi aldı. 1970’li yılların başında şirket yılda bir milyon sterline yakın gelir getiriyordu. 1980’lerin ortasında kişisel serveti 500 milyon sterline ulaştı. Nadir, dönemin Başbakanı Turgut Özal’ın davetiyle Türkiye’de yatırım yaptı. Manisa OSB’de kurduğu Vestel beyaz eşya üretim tesisleri döneminin en büyük yatırımları arasında sayılıyordu. Yine Özal’ın teşviki ile medyada yatırım yapan Nadir, Günaydın ve Güneş gazetelerinin yanı sıra Nokta dergisinin de içinde bulunduğu Gelişim Dergi grubunu almıştı.

3 suçlamadan 7 yıl hapis çıkabilir

ASİL Nadir davasında, siyasi bazı gelişmelerin de etkili olduğu görüşler arasında. Nadir’in bir o dönemde KKTC Cumhurbaşkanlığı’na hazırlandığı ve İngiltere yönetiminin de Türkiye’de de yatırımları bulunan bir milyarderin böylesi bir konuma gelmesinden rahatsız olduğu ileri sürülmüştü. Bu nedenle İngiliz bankalarının Nadir’in şirketinden verdikleri kredileri bir an evvel ödemesi yönünde talepte bulundukları, bunun şirketin batışına neden olduğu belirtiliyor. Nadir savunmasında bu tezi de savunarak, suçsuz olduğunu dile getirdi. Karara bağlanan 3 suçlamanın karışılığında Nadir’in 7 yıl hapis cezası alabileceği belirtiliyor. 7 aylık dava sürecinde iddia makamı Nadir’in 34 milyon sterlin (53.3 milyon dolar) çaldığını kanıtlamış oldu.

5.5 milyon sterlin için ceza aldı

YARGILANMASI Londra’da devam eden Asil Nadir’in daha önce avukatlığın üstlenmiş olan avukatlardan biri, “5-6 yıl hapis cezası bekliyorum” diye konuşurken, bir hukukçu “4 yıl hapis cezası verilse, hiç hapse girmeden kurtulabilir çünkü İngilere’ye geldiği günden beri ayağında elektronik kelepçeyle yaşadığından iki yıl hapis yattı. Normal koşullarda mahkumlar çarptırıldıkları cezanın yarısını hapiste geçirdikten sonra serbest kalabiliyorlar. Nadir serbest bırakılabilir” diye görüş bildirdi. Başka bir ilgili de “Çalınan her milyon sterlin için bir yıl hapis bekliyorum. 5.5 milyon sterlinden suçlu bulunduğuna göre bu da 5.5 yıl hapis demektir. Kendini aklamak için kendi rızasıyla İngiltere’ye gelmesi cezayı hafifletici nedenler olacağından yargıç bunu da hesaba katacak. Nadir bugün yarın elini kolunu sallayıp Old Bailey’den çıkarsa şaşırmayın” dedi. - Faruk Zabcı/Londra

Gazete satan çocuk imparatorluk kurdu

KIBRIS’ta geçen çocukluğu sırasında gazete satan Asil Nadir’in kurduğu Polly Peck Grubu’nda şu şirketler yer alıyordu:
Gıda: Del Monte, Unipac, Meyna, Sunzest, Niksar, Van Den Brink, Frio, Früco, Prevor, Mendelson-Zeller, Stadart Fruit.
Elektronik: Sansui, Vestel, Capetronic, Imperial, Russel Mobbs Tower
Hizmet: Voyager Kıbrıs, Pizza Hut
KKTC’deki şirketleri: Jasmine Court, Palmich, Cristal Cown, Olive Tree, Unipac fabrikası, ICP ilaç fabrikası, Sunzest paketleme tesisleri, Sunzest, Wear well konfeksiyon, Travelöz, Safeco Sigorta, Kend Bank, AN Grafik, Benlarit limited, Derece Lim, Cemar Ar.

Vatan sağolsun deyip temyize gidiyor

ASİL Nadir’in Filistin asıllı eşi Nur Nadir, eşinin suçlu bulunmasıyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: “Neslon Mandela da, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da geçti bu yoldan. Vatan sağolsun. Cezamız varsa çekeriz. Siz lütfen tek taraflı yazmayın. Kaybolan paradan bahsediliyor. Eşim bu parayla Kıbrıs’a yatırım yaptı.” Nur Nadir, geceyi Asil Nadir’siz yalnız geçirip geçirmediğini sormak isteyen gazetecilere ise, “Sorularınızı sonra cevaplandıracağım. Asil Nadir ‘in morali iyi” demekle yetindi. Nur Nadir, zaman kaybetmeden temyize başvuracaklarını da ekledi.

Hızlı çöküş 1990’da başladı

1990 yılı, Asil Nadir için çöküşün başlangıç yılı oldu.
Nadir’in Polly Peck hisselerini yapay yükselttiği haberi Londra gündemine bomba gibi düştü.
Nadir dolandırıcılık ve borçları nedeniyle tutuklandı. 3.5 milyon sterlinlik Ramadan Güney ve Ayşegül Nadir kefaletleri ile serbest bırakıldı.
Nadir’in kefaletle serbest bırakılmadığı, kaçtığı tartışmaları bugün hâlâ sürüyor.
15 Aralık 1990’da aleyhine 18 hırsızlık suçu ileri sürülüyordu. Kasım 1991’de ise bu suçlamaların sayısı 76’ya ulaşmıştı.

Vestel’i borçlarıyla birlikte Zorlu almıştı

Polly Peck’in batmasıyla Türkiye’de de zor durumda kalan Asil Nadir’in hakkında açılan davalar nedeniyle Türkiye’deki şirketlerine de el konuldu. Kurucusu olduğu Vestel’i Zorlu Holding Başkanı Ahmet Zorlu, satın aldı. Zorlu satın almayla ilgili bir fiyat vermezken, o dönem Vestel’in 55 milyon dolarlık borcunu üstlendiğini açıklamıştı.