KİMLERİN NOEL PARASI ALMA HAKKI VAR?

YASAL BİR HAK DEĞİL
Ancak birçok toplu iş sözleşmesi Noel parası ödemesini içerdiğini buradan hatırlatmak istiyoruz. Federal İstatistik Dairesi’nin açıkladığı verilere göre, toplu iş sözleşmesine tabi çalışanların yaklaşık yüzde 86’sı Noel parası alıyor ve bu miktar ortalama 2 bin 987 Euro’dur. Örneğin bir hak, aynı zamanda iş sözleşmesi veya işletme anlaşması yoluyla da doğabilir. Ayrıca işletme uygulaması da (Almancası Unternehmensanwendung veya betriebswirtschaftliche Anwendung) bu konuda etkili olabilir. Eğer işveren, üç yıl boyunca yıl sonunda elemanlarına koşulsuz Noel parası öderse, çalışanların bu ödemeye hak kazanması söz konusu olur.

TÜM ÇALIŞANLAR ALIR MI?
Çalışanların Noel parası veya 13. maaş şeklindeki özel bir ödemeye hak kazanıp kazanmadığı, iş ilişkisine uygulanan hükümlere bağlı olduğunu söyleyebiliriz. Çalışanların keyfi veya ayrımcı bir şekilde bu ödemeden mahrum bırakılması hem etik açıdan sakıncalıdır hem de yasal olarak da yasaktır. Ancak, Noel parasını ödemek istemeyen bir işverenin bu kararı için haklı gerekçeleri olabilir. Örneğin, “İşveren Noel parasını, ödemenin yapıldığı tarihte çalışanıyla yapmış olduğu iş sözleşmesinin hâlâ geçerli olmasına bağlayabilir” diyor DGB’den Till Bender. Diğer bir ifadeyle, Noel parasının ödendiği tarihten önce iş sözleşmesi feshedilmişse veya iş sözleşmesinin başlangıç tarihi, Noel parası ödeme tarihinden sonraya denk geliyorsa, işveren bu parayı ödemek zorunda olmayabilir.

HERKESE AYNI MİKTARDA MI ÖDENİYOR?
Eğer bir işveren Noel parası ödemesini gönüllü olarak yapıyorsa, iş hukuku gereği eşitlilik ilkesine uygun olarak bu ödemeyi aynı miktarda yapmalıdır. Ancak, haklı bir neden varsa farklı bir uygulama yapılabilir. Örneğin işveren, Noel parasını çalışanların kıdemine göre kademeli olarak ödeyebilir, yıl içinde işe başlayan çalışanlar için Noel parası orantılı olarak azaltılabilir. Kısmi süreli çalışanlar, Noel parası veya 13. maaşı çalışma sürelerine orantılı olarak alırlar.

EBEVEYN İZNİNE AYRILANLAR DA ALIR MI?
Buna ilişkin durum ise, iş sözleşmesindeki düzenlemelere bağlıdır. Eğer Noel parası, sadece işletmeye bağlılığı ödüllendiren bir ödeme olarak öngörülmüşse, ebeveyn izninde olan çalışanlar da buna hak kazanır. Ancak 13. maaş şeklinde bir ödeme söz konusu ise, bu hak ebeveyn izni süresince kaybolabilir veya orantılı olarak azaltılabilir.

NOEL PARASI HER ZAMAN AYNI MI OLUR?
Buradaki durum, işletme bünyesinde ödemeye ilişkin detaylı düzenlemelere bağlıdır. Bazı işverenler, Noel parasını “gönüllülük” esasına dayalı olarak öder ve bu durumda Noel parası ödeneği konusu bağlayıcı değildir. İşveren ayrıca, Noel parasını geri çekme hakkını iş sözleşmesine dahil edebilir. Ancak bu tür durumlarda, sözleşmede yer alan maddeyi kontrol etmek önemli.

İŞTEN ÇIKINCA GERİ ÖDENİR Mİ?
Bu, işveren tarafından yapılan ödemenin türüne bağlıdır. Eğer Noel parası, sadece işletmeye bağlılığı ödüllendiren bir ödeme ise, işverenin bunu geri talep etme hakkı olabilir. Ancak şu şartlar geçerlidir: 100 Euro’ya kadar olan ödemeler geri talep edilemez. Bir maaş kadar olan ödemeler, çalışan yıl sonuna kadar işten ayrılırsa, takip eden yılın 31 Mart’ına kadar geri talep edilebilir. Bir maaşı aşan ödemeler, takip eden yılın 30 Haziran’ına kadar geri talep edilebilir.
Eğer Noel parası ile ilgili bir geri ödeme şartı yoksa, çalışan bu ödemeyi iade etmek zorunda değildir. Söz konusu ödeme 13. maaş şeklinde yapılmışsa geri ödeme mümkün değildir. Çünkü bu ödeme, yapılan çalışmayı ödüllendirir ve feshedilen iş sözleşmesi sırasında bile buna hak kazanılır. Her durumda, hakların netleştirilmesi için iş sözleşmesindeki maddelerin dikkatlice incelenmesini öneriyorum.

ALMANYA’DAKİ TÜKETİCİLER DİKKAT!

ARALIK AYINDA NELER DEĞİŞİYOR?
ALMANYA’da yarından itibaren yine birçok yenilikler söz konusu. Örneğin Alman Demiryolları İşletmesi Deutsche Bahn (DB) tarifesini değiştiriyor ve kısmen fiyatları artırıyor. Ayrıca 2024 yılı için temel vergi muafiyeti geriye dönük olarak yükseltiliyor, eyaletler kış tatiline giriyor ve günler tekrar uzamaya başlıyor. Aralık ayından itibaren Almanya’da bizleri bekleyen değişiklikleri siz değerli okurlarımız için derledik.

DB TARİFEYİ VE FİYATLARI DEĞİŞTİRİYOR
15 Aralık’tan itibaren Deutsche Bahn’da yeni bir tarife geçerli olacak. O zamana kadar gelecek yıl için biletler hâlâ eski fiyatlarla satın alınabilir. Kış tarifesi Haziran 2025’e kadar geçerli. Yeni tarifeyle birlikte Flex fiyatları ortalama yüzde 5.9 oranında artacak, aynı şekilde düzenli seyahat edenlerin fiyatları da yükselecek. Almanya içinde bisiklet taşınması için fiyatlar artık 7.99 ile 14.99 Euro arasında değişecek. BahnCard 25 ve BahnCard 50’nin fiyatları ise değişmeden aynı şekilde kalmaya devam edecek. Ancak BahnCard 100’ün fiyatları ortalama yüzde 6.6 oranında artış görecek. BahnCard 100 ile verilen Almanya Bileti’nin aylık maliyeti 9 Euro yükselecek. Bu tutar yeni fiyatlara dahil edilecek.
Ayrıca Flex fiyatındaki iptallerde bir yenilik daha olacak. 1. geçerlilik gününden 8 gün öncesine kadar iptaller Flex fiyatında ücretsiz olmaya devam edecek. 7 ile 1 gün kala yapılan iptaller 10 Euro, 1. geçerlilik gününden itibaren yapılan iptaller ise 30 Euro ücretle yapılabilecek.

NOEL GÖNDERİLERİ İÇİN SON TESLİM TARİHLERİ BELLİ OLDU!
24 Aralık’a kadar mektupların ve paketlerin alıcılara zamanında teslim edilmesi, gönderimlerin zamanında postaya verilmesi önemli. Alman Posta İşletmesi, en geç 24 Aralık tarihine kadar olan teslimatlı gönderimler için mektup ve paketlerin en son postaya veriliş tarihlerini şu şekilde açıkladı:
Mektuplar ve kartpostallarda
Almanya için: 21 Aralık
Avrupa ülkeleri için: 13 Aralık
Avrupa dışı için: 6 Aralık

DHL paketleri ve küçük paketlerde
Almanya için: 20 Aralık
Komşu ülkeler için: 14 Aralık
Diğer Avrupa ülkeleri için: 10 Aralık
Avrupa dışı için: 26 Kasım
Avrupa dışı Premium hizmet ile: 3 Aralık