Kilit eyaletlerde adaylar arasında fark değişken

Dört yılda bir yapılan ABD başkanlık se?imiyle, ülkenin 44'üncü başkanı belirlenecek ve se?ilen kişi, 20 Ocak 2009'da düzenlenecek yemin töreniyle görevi ABD Başkanı George Bush'tan devralacak.
Bugünkü başkanlık se?imiyle Amerikan tarihinde ilk defa iki senatör birbirine karşı yarışacak. McCain Arizona, Obama da Illinois senatörü olarak ABD kongresinde görev yapıyor.

ABD başkanlık se?iminin bu yıl başka bir ilgin?liği de, se?imi kim kazanırsa kazansın tarih yazacak olması. Anketlerde önde ?ıkan ve se?imi alma şansı daha yüksek görülen Obama kazanırsa, ülke tarihinde ilk defa bir siyah ABD Başkanlığı görevini üstlenecek. Se?imi McCain kazanırsa, McCain'in başkan yardımcısı adayı Sarah Palin ülkenin ilk ABD başkan yardımcısı olarak tarihe ge?ecek.

Bunun dışında ilk defa, iki büyük partinin başkan adayının da ABD'nin yer aldığı kıtanın dışında doğmuş olması dikkat ?ekiyor. Obama, Hawaii'de, McCain ise asker olan babasının görev yaptığı Panama Kanalı'nda doğmuş.

McCain se?imi kazanırsa, ülke tarihinde Beyaz Saray'a ilk görev döneminde giren en yaşlı başkan olacak. Obama'nın başkan yardımcısı Joe Biden ise, se?imi Demokrat Parti kazanırsa, ülkenin ilk Roman Katolik başkan yardımcısı olacak.

Başkanlık se?imi bu yıl 33 eyaletteki Senato se?imlerine de denk düşüyor. ABD Kongresinin alt kanadı 435 sandalyeli Temsilciler Meclisinin ise tamamı yenilenecek. Ayrıca 11 eyalette valilik se?imleri de yapılacak.

-SEÇİMİ BELİRLEYECEK EYALETLER-

ABD başkanlık se?iminde belli eyaletler, se?imde kilit rol oynayacak. Amerikan televizyonlarında, Cumhuriyet?i Partili Başkan Bush'un 2004 yılı se?imlerinde kazandığı eyaletler harita üzerinde sergilenerek, bu yılki se?imlerle kıyaslanıyor.

Bush'un 2004 yılında, Demokrat Partili rakibi John Kerry'ye karşı ülkenin orta bölgesini tamamen kazandığı görülüyor. Kıyı kentleri ise Kerry'nin. Anketlere bakılarak bugünkü se?im i?in ?ıkarılan haritada ise McCain'in, ülkenin ortasındaki eyaletlerde Bush kadar kuvvetli olmadığını görmek mümkün.
Bazı yorumcular, kötü giden ekonomi ve Irak gibi konularda Bush'u ve dolayısıyla Cumhuriyet?i Partiyi su?layanların McCain'e oy vermeyeceği, Bush'un başkanlığının McCain i?in bir şanssızlık olduğu değerlendirmesi yapıyor. McCain de, se?im kampanyası sırasında kendisini Bush'tan uzak gösterme ?abası i?inde olmuştu.

ABD se?imlerinde kazanmak i?in 270 se?ici oyu almak yeterli olacak. Her eyaletin, nüfusuna göre belirlenen se?ici oyu bulunuyor. Se?imi kazanmak istiyorsa, McCain'in Florida, Kuzey Carolina, Ohio, Indiana, Missouri, Kuzey Dakota ve Montana'da galip gelmesi gerekiyor. Bu eyaletlerden bir tanesinde bile sorun ?ıktığı takdirde McCain'in, Pennsylvania eyaletinde kazanması ve buna ek olarak güney batıda bir başka eyalette daha kazanması gerekiyor ki, bunu McCain'in se?im kampanyasının strateji uzmanları bile pek olası görmüyor.

Se?ici oyları her iki adaya da gidebilecek tartışmalı eyaletler gözden ge?irildiğinde de, bu eyaletlerin toplam 142 se?ici oyu bulunuyor. 10 se?ici oyu bulunan Arizona, McCain'in senatörü olduğu eyalet olmasına rağmen ortada görünüyor. Ekim ayındaki anketlere göre, bu eyaletin Obama'ya gitmesi de mümkün. Ancak Arizona, 1996 yılı hari?, 60 yıldan bu yana hep Cumhuriyet?i Partiye oy kullanmış.

Colorado'nun 9 se?ici oyu bulunuyor. Artan Hispanik Amerikalı nüfusuyla bu eyalet, anketlere göre ?ok az bir farkla Obama'ya gidecek gibi görünüyor. 27 se?ici oyu bulunan ve 2000 yılında Bush ile Demokrat Partili rakibi Al Gore arasında se?imin kilitlenmesine yol a?an Florida eyaleti, se?imi kazanmak i?in önemli eyaletler arasında yer alıyor. Anketlere göre Obama, emekli eyaleti olarak bilinen Florida'da az bir farkla önde.

Daha önce Cumhuriyet?i Partili adaylar i?in "güvenli" eyalet olarak görülen, 15 se?ici oyu bulunan Georgia'da McCain ?ok az bir farkla Obama'nın önünde görünüyor. 11 se?ici oyu bulunan Indiana'da, farklı anketlere göre farklı adaylar az bir farkla önde görünüyor. Dolayısıyla bu eyalette oylar her iki adaya da gidebilir. Missouri'de 11 se?ici oy bulunuyor. Bu eyaletin desteklediği aday, 1956 yılındaki istisna dışında, 1904'ten beri yapılan bütün ABD başkanlık se?imlerinde kazandı. Bu eyalet, Cumhuriyet?i Parti eğilimli olarak biliniyor ve ge?en iki se?imde de Bush'a oy verdi. Missouri 2006 yılında, ilk kadın senatörünü se?ti. kadın Senatör Claire McCaskill de Demokrat Partili. Farklı anketlere göre, farklı adayların önde gittiği bu eyalette de oyların hangi adaya gideceği bahislere kalmış durumda.

Montana, 3 se?ici oyu bulunan kü?ük bir eyalet. McCain bu eyalette ?ok az bir farkla önde görünüyor. Geleneksel olarak Cumhuriyet?i Partili olan Nevada'nın 5 se?ici oyu bulunuyor. Ancak bu eyalette ?oğunlukla Demokrat Partiye oy kullanan sendika birlikleri, Hispanikler ve Latinolar ağırlıklı olarak yaşıyor. Obama anketlerde az bir farkla önde görünüyor. Kuzey Carolina'nın 15 se?ici oyu bulunuyor. Daha önce bu eyalet Cumhuriyet?i Partililer i?in "güvenli" gördükleri bir eyaletti. Ancak ekonomik durum, bu eğilimi değiştirmişe benziyor. Anketlerde Obama az farkla önde görülüyor.

Kuzey Dakota'nın 3 se?ici oyu var. Bu eyalet 1964 yılından bu yana Cumhuriyet?i Partiye oy kullanmış bir eyalet. Eylül ayındaki anketlerde McCain sağlam bir şekilde önde görünüyordu, ancak son anketlere göre Obama az bir farkla önde bulunuyor.
Se?ici oylarının ?okluğu dolayısıyla da önemli olan ve bu başkanlık se?iminin en önemli eyaletlerinden biri olarak görülen Ohio'nun 20 se?ici oyu var. Ohio, 2004 yılında Bush'un se?imi kazanmasında kilit rol oynamıştı. Cumhuriyet?i Partililer, Ohio'yu kazanmadıkları hi?bir se?imi bugüne kadar kazanamadı. Obama bu eyalette az farkla önde gidiyor.

Bu se?imin "ortada" eyaletlerinden biri Virginia. Geleneksel olarak Cumhuriyet?i Partili olan bu eyalette oyların artık Demokrat Partiye doğru eğilimli olduğu gözleniyor. 13 se?ici oyu bulunan ve Washington'a yakın olan Virginia'da hi?bir Demokrat Partili başkan adayı, 1964 yılından bu yana kazanamadı. Anketlere göre Obama bu eyalette az farkla önde.

Se?im kampanyasının daha erken safhalarında "ortada" görülen eyaletlerin sayısı daha şişkindi. Ancak bunlar arasında yer alan Iowa, New Hampshire, New Mexico, Michigan, Pennsylvania, Minnesota ve Wisconsin'in Obama eğilimli olduğu hesabı yapılıyor. Batı Virginia'da ise eğilim McCain'den yana.
Alabama, Alaska, Arkansas, Idaho, Kansas, Kentucky, Louisiana, Mississippi, Nebraska, Oklahoma, Güney Carolina, Güney Dakota, Tennessee, Texas,
Utah, Batı Virginia ve Wyoming'in Cumhuriyet?i Partiye gitmesi muhtemel

görülüyor. Bu da 132 se?ici oy yapıyor. California, Connecticut, DC, Delaware, Hawaii, Illinois, Iowa, Maine, Maryland, Massachussetts, Michigan, Minnesota, New Hampshire, New Jersey, New Mexico, New York, Oregon, Pennsylvania, Rhode Island, Vermont, Washington ve Wisconsin'in ise Demokrat Part'ye gitmesi beklentisi bulunuyor. Bu eyaletlerin se?ici oyları toplam 264 ediyor. Obama eğer kazanması beklenen bütün eyaletlerde kazanırsa, Montana, Nevada, Kuzey Dakota veya "ortada" görülen eyaletlerden herhangi 2 tanesini alması durumunda, 270 se?ici oyu bularak Beyaz Saraya gidecek.