Kadınlar 60 yaşında emekli olabilir mi?

* “Erkeklerin dul aylığı almaya hakları yok, dul aylığı sadece kadınlara bağlanır.”
Karşımıza çok sık çıkmasa da zaman zaman bu yönde de yanlış bilgilerin kulaktan kulağa dolaştığını duyuyor veya okuyoruz. Bu satırları okuyan erkeklerin yüreğine hemen bir su serpelim. Evet, erkeklerin de bazı koşullar altında dul aylığı almaya hakları var. Dul aylığının Almancadaki karşılığı ‘Witwerrente’ veya ‘Hinterbliebenenrente’. Dul aylığı bağlanması için aranan koşulların başında, evliliğin veya yaşam birlikteliğinin en az bir yıl sürmüş ve vefat eden eşin en az 5 yıl süreyle sigortaya prim yatırmış olması geliyor. Evlilik, sırf dul aylığı bağlanması amacıyla yapıldıysa veya bu yönde bir şüphe olması söz konusu ise Alman Emeklilik Sigortası, genellikle bu yöndeki dul aylığı taleplerini reddetmektedir. Bazı istisnai durumlarda, aranan koşullardan biri yerine gelmemiş olsa bile, örneğin vefat bir kaza veya hastalık sonucu meydana geldiyse, geride kalan eşe dul aylığı bağlanır. Örneğin ortada reşit yaşta olmayan bir çocuk varsa, evlilik kurumu bir yıldan daha az bir süre önce kurulmuş olsa da aynı şekilde geride kalan hak sahibi eş dul aylığı hakkından yararlanabilir.

* “Geride kalan hak sahibi eşlere hep aynı oranda dul aylığı bağlanıyor.”
Bu yaygın kanının da doğru olmadığını hemen belirtelim. Geride kalan hak sahibi eşlere içinde bulundukları durumlarına ve aranan koşullara göre, aylık miktarı farklı olan dul aylığı bağlanmaktadır. Alman Emeklilik Sigortası, dul aylıklarında küçük ve büyük dul aylığı ayrımı yapmaktadır. 47 yaşın altındaysanız, kendiniz de malul değilseniz ve çocuk yetiştirmiyorsanız, o zaman size vefat eden eşinizden dolayı küçük dul aylığı bağlanmaktadır. Küçük dul aylığının aylık bağlama oranı yüzde 25’tir. Diğer bir ifadeyle, vefat eden eşe bağlanan veya emeklilikte bağlanması beklenen aylığının dörtte bir oranında dul aylığı bağlanıyor. Geride kalan eşin, kendi imkânlarıyla geçimini temin edebileceği gerekçesiyle küçük dul aylığı, vefat eden eşin ölümünden sonra sadece iki yıl süreyle ödendikten sonra kesilir. Eşler 2002’den önce evlendilerse ve eşlerden en az biri 2 Ocak 1962’den önce doğduysa, o zaman eski medeni kanun uygulanır ki, buna göre küçük dul aylığı süresiz bir şekilde geride kalan hak sahibi eşe bağlanır.

BÜYÜK DUL AYLIĞI KİME BAĞLANIR?
Bir de büyük dul aylığı var ki, bu da geride kalan hak sahibi eşin 47 yaşında veya daha büyük yaşta olması veya malul sayılması veya 18 yaşın altında kendisinin veya vefat eden eşin çocuğuna bakmakla mükellef olması hallerinde bağlanır. Eğer yetiştirmekle mükellef olduğunuz çocuk bedensel veya zihinsel engelliyse ve kendi geçimini temin edebilecek durumda değilse, çocuğun yaşına bakılmaksızın hak sahibi eşe büyük dul aylığı bağlanmaktadır. Eşin vefat tarihi 01.01.2029’dan önceyse, büyük dul aylığı geride kalan eşe 46 yaşında da bağlanır. Büyük dul aylığın miktarı, vefat eden eşe bağlanan veya bağlanması beklenen emekli aylığın yüzde 55 oranındadır. Evlilik 2002’den önce yapıldıysa ve eşlerden biri 02.01.1962’den önce vefat ettiyse, eski Alman Medeni Kanunu uygulanır ki, buna göre, aylık bağlama oranı yüzde 60’a çıkar.

* “Rehabilitasyon hizmetinden yararlananların emekli aylıkları düşük bağlanır.”
Sağlık sorunları nedeniyle herhangi bir sağlık kuruluşunda alınan rehabilitasyon hizmetinden dolayı ileride bağlanacak emekli aylıkları olumsuz etkilenmez. Aksine, rehabilitasyon hizmeti aldığınız sürede adınıza emeklilik primi yatmaya devam ettiği için ileride bağlanacak aylığınız yatırılan prim oranında daha yüksekten bağlanır. Bunun ötesinde başarılı geçen rehabilitasyon terapisi sonucu, bu hizmetten yararlananlar eski sağlıklarına kavuşacaklarından hareketle, daha uzun süre sigortalı çalışabileceklerdir ve dolaysıyla ileride bağlanacakları emekli aylıkları da yatıracakları prim miktarına göre daha yüksek olacaktır.

* “Meslek eğitimi alanların beş yıl sigortalılık süresinden sonra maluliyet aylığı alabilir.”
Bu kanının da yanlış olduğunu söyleyebiliriz. Almanya’da meslek eğitimi alanlar için maluliyet aylığı düzenlemelerinde farklı bir uygulama söz konusudur. Meslek eğitimi alanlar, iş kazası veya mesleki hastalık nedeniyle iş gücü kaybına uğramaları halinde, eğitime başladıkları ilk günden itibaren Alman Emeklilik Sigortası’ndan malul sayılıp maluliyet aylığı almaya hak kazanabilirler. Bunun dışındaki tüm sigortalı çalışanların ise maluliyet aylığı alabilmek için en az beş yıl sigortalılık süresine sahip olma koşulunu yerine getirmeleri gerekiyor.

EMEKLİLİK TAZMİNATI VAR MI?
Evet, geride kalan dul eşe bir defaya mahsus emeklilik tazminatı ödemesi yapılabiliyor. Kimler bu tazminattan yararlanabilir? Eşi vefat eden kişiler, yeniden evlenmek isterlerse veya acilen paraya ihtiyaçları olması halinde, emeklilik tazminatı talebinde bulunabilirler. Bunun için emeklilik tazminatına ilişkin talep için düz bir dilekçeyle bağlı olduğunuz Alman Emeklilik Sigortası’na başvurmanız yeterli olacaktır. Dilekçede vefat eden eşin sigorta numarası yer almalı ve evlilik cüzdanının kopyası eklenmeli.

NE KADAR ÖDENİR?
Emeklilik tazminatı, vefat eden eşten dolayı bağlanacak iki yıllık dul aylığı miktarındadır. Diğer bir ifadeyle, başvuruda bulunan hak sahibi eşe, yazılı talepte bulunması halinde 24 aylık dul aylığı miktarında emeklilik tazminatı ödenir. Küçük dul aylığı almaya hak kazanan eşe ise iki yıllık dul aylığı ödemelerinden geriye kalan süre için emeklilik tazminatı ödemesi yapılır. Örneğin küçük dul aylığı alan eş bir yıl boyunca dul aylığı aldıktan sonra yeniden evlenmeye karar verdiğinde, geriye kalan 12 aylık süre için almaya hak ettiği dul aylığını toplu olarak alabilir. Emeklilik tazminatı alan hak sahibi eşlerin, bundan dolayı dul aylığı hakkından feragat etmiş sayıldıkları unutulmamalıdır.

-BİTTİ-