İzin belgesini almadan gitmeyin

TÜRKİYE'de altı aydan fazla kaldığı için oturumu iptal edilen Avrupa'lı Türkler'e neredeyse her gün bir yenisi ekleniyor. Yıllarca burada yaşamış ve şimdi emekli olduktan sonra yılın bir bölümünü Türkiye'de geçirmek isteyenler, geri geldiklerinde kötü bir süprizle karşılaşıyorlar. Memurun "Siz izin almadan altı aydan fazla yurt dışında kalmışsınız. Ülkeyi terk etmeniz gerekiyor" sözlerini duyanlar, ufak bir ihmal yüzünden Türkiye'ye geri gönderilmenin üzüntüsünü yaşıyorlar.

Yasada ne yazıyor?

Geçtiğimiz aylarda benzer sorunla karşılaşan çok sayıda vatandaşımızın hikayesini Hürriyet Gazetesi'nde okuduk. Kimi çaresiz, eşine dostuna veda edip Türkiye'ye uçtu, kimi ise hukuk yoluyla hakkını aradı ve burada kalmayı başardı. Peki altı aydan fazla yurtdışında kalan gerçekten de hemen ülkesine gönderilebiliyor mu? AB üyesi ülkelerdeki yasalar bu konuda göçmenlere ne gibi haklar sağlıyor? Uzun süre yurtdışında kalmak için ne yapmak gerekiyor?

Yardım alanlar mağdur
Tatil, askerlik, iş, eğitim veya sağlık sorunları nedeniyle yurtdışında kalmayı planlayan herkesi yakından ilgilendiren bu konuyu sizin için araştırdık. Yaptığımız araştırmada, özellikle devlet yardımı alanların ve süresiz yerleşim hakkı olmayanların, sorunla karşılaştığını tespit ettik. Avukatlarla görüşüp yetkili makamlardan en son bilgileri alarak, 6 aydan fazla Türkiye'de kalabilmek için şartları, oturumu iptal edilen bir kişinin ne yapması gerektiğini ve kimlerin yasalara göre bu uygulamadan muaf olduğunu öğrendik.

Ülkelere göre değişiyor
Yurtdışında kalabileceğiniz süre ülkelere göre değişiyor. Örneğin Almanya'da yaşayan bir Türk vatandaşı en fazla altı ay, Avusturya'daki ise 12 ay yurtdışında kalabiliyor. Özel bir durum söz konusu ise yurtdışında daha uzun bir süre kalmak da mümkün. Ancak bunun için bazı şartların yerine getirilmesi gerekiyor. Örneğin Almanya'da, Yabancılar Dairesi'ne başvuranlara bir "İzin belgesi" veriliyor. Bu belge ile dönüşte ülkeye sorunsuz girmeniz sağlanıyor. İhmalkar davranıp bu belgeyi almayı unutanlar ise oturum iptali gibi büyük bir sorunla karşılaşıyorlar.

Şartları yerine getiren gönderilemez

- 15 yıldır burada yaşıyorsa

- Kendi geçimini sağlıyorsa

- Yerleşim hakkı varsa

MÜNİH'te yabancılar hukuku uzmanı Sanas avukatlık bürosu avukatlarından Temel Nal, Almanya’da 2005 yılında yürürlüğe giren yeni yabancılar yasasına dikkat çekti. Avukat Nal, bu yasaya göre belli şartları yerine getiren Türklerin yurtdışında 6 aydan daha uzun süre kalsa bile süresiz oturma izinlerinin öldürülemeyeceğini ve bu yüzden sınırdışı edilemeyeceğini vurguladı. Nal, ancak buna rağmen yurtdışında 6 aylık süre şartını geçirdiği için Alman yabancılar daireleri tarafından oturma hakları öldürülen Türklerle ilgili vakaların arttığına dikkat çekti.

51. Madde ne diyor?
Bu konuda bazı davaları kazanıp müvekkilerini tekrar Almanya’ya getirdiklerini anlatan avukat Nal şöyle dedi: “Göç yasasının 51. maddesinin 2. fıkrası şöyle diyor: Eğer bir yabancı süresiz oturma iznine sahipse, 15 senedir resmi olarak Almanya’da yaşıyor ve geçimini kendi karşılıyorsa yurtdışında 6 aydan fazla kalmış olsa bile oturma hakkı ölmez. Kişi geçimini sağlayamıyorsa ve 6 ayı geçirmişse, bu durumda oturma hakkı iptal edilebiliyor.

İptal edemezler
Avukat Nal şöyle dedi: “Bu üç şartı yerine getiren kişilerin 6 aydan fazla yurtdışında kalmak istedikleri takdirde böyle bir belgeyi alma hakları var, ancak önceden böyle bir belgeyi mutlaka alması da gerekmiyor. Yabancılar daireleri bu belgeyi almadınız diye süresiz oturma iznini iptal edemez. Belge sadece haklarınızın saklı olduğunun bir ispatıdır. Geçimini sağlama şartındaki sınır, kişinin yaşadığı kentteki yaşam koşullarına göre değişiyor. Bu 230 ile 390 Euro arasında değişiyor.

Yabancılar Dairesi: Yardım alan süreyi aşamaz

ALMANYA'da devlet yardımı alanlar, yurtdışında altı aydan fazla kalamıyorlar. Yurtdışında kalma süresi ile ilgili görüştüğümüz Frankfurt Yabancılar Dairesi "Sosyal yardım ya da işsizlik yardımı alanlara 'İzin belgesi' verilmiyor" bilgisini verdi. Yetkililer, izin belgesinin ücretinin 10 Euro olduğunu hatırlatıp şu bilgileri verdiler: "6 aydan fazla kalmak isteyenler, bağlı bulundukları yabancılar dairesine başvurmalılar. Başvuru için kişinin pasaportu, ikametgah belgesi ve kendi geçimini sağladığını gösteren gelir belgeleri gerekiyor."

Sınırda sorun çıkabilir
Münih Yabancılar Dairesi yetkilileri ise, 15 yıldır ülkede yaşayan, yardım almayan ve süresiz yerleşim hakkı olan emekli göçmenlerin "İzin belgesi" almadan da gidebileceğini belirtirken "Ancak yabancılar dairesine müracaat ederek bir izin belgesi almaları tavsiye ediliyor. Eğer izin belgesi almadan giderlerse, geri dönüşte sınırda polis, bu kişinin 15 yıldan uzun süredir Almanya’da yaşadığını bilmediği için bunu ispat etmesini talep edebilir. Bu durumda kişi sorun yaşayabilir" bilgisini verdi.

Ya 15 yılın altındakiler?
15 yılın altında bir süredir Almanya’da yaşayan ve emekli olan kişilerin ise bu izin belgesini mutlaka almaları tavsiye ediliyor. Münih Yabancılar Dairesi: "Eğer sosyal yardım almıyorsa, bu kişilere bağlı bulunduğu yabancılar dairesi müracaat ettiği takdirde Almanya dışında 6 aydan uzun kalabileceğine dair izin belgesi verir.