‘İşçi partisi’nden ‘halk partisi’ne

1890-1930 yılları arasında yapılan Reich Meclisi seçimlerinden SPD hep ‘en güçlü parti’ olarak çıktı.
Hatta 1919 yılında, SPD’nin o dönemdeki Genel Başkanı Friedrich Ebert, Weimar Cumhuriyeti’nin demokratik seçimle gelen ilk Sosyal Demokrat Cumhurbaşkanı oldu.
“Devlet ve halk düşmanlığı yaptığı” gerekçesiyle Naziler 1933 yılında SPD’yi yasakladı.
Ancak İkinci Dünya Savaşı bittikten sonra 1945 yılı Ekim ayında SPD yeniden doğdu.

İKİNCİ BÜYÜK GÜÇ OLDU
23 Mayıs 1949 tarihinde Alman Anayasası’nın kabulüyle resmen kurulan Federal Almanya Cumhuriyeti’nde aynı yıl yapılan genel seçimlerden yüzde 29.9’la yüzde 31 oy alan Hıristiyan Demokrat/Hıristiyan Sosyal Birlik Partileri’nin(CDU/CSU) ardından ‘ikinci büyük güç’ olarak çıktı.
Kuruluşundan beri ‘işçi partisi’ olan SPD, 1959 yılında Almanya’nın o dönemdeki başkenti Bonn’un Bad Godesberg kesiminde yaptığı genel kurul toplantısında kabul edilen ve partinin toplumun her kesimine açılmasını içeren ‘Godesberg Programı’ ile ‘halk partisi’ oldu.
Ve bu karardan 10 yıl sonra da Willy Brandt, ‘SPD’li ilk Almanya Başbakanı’ olarak koktuğa oturdu.
Ve şu ana kadar Almanya’nın SPD’li 4 başbakanı oldu.
Willy Brandt 1969-1974, Helmut Schmidt 1974-1982, Gerhard Schröder 1998-2005 yıllarında görev yaptı.
Olaf Scholz da 8 Aralık 2021’den beri başbakanlık koltuğunda oturmaktadır.

WILLY BRANDT TARİH YAZDI
Başbakan Willy Brandt’ın son dönemlerini 1973 yılında Fransa’dan Almanya’ya geçip Bochum Ruhr Üniversitesi’nde yüksek öğrenim yaparken izledim.
Başbakan Helmut Schmidt’i de hem öğrenci hem de 1980 yılı itibariyle Hürriyet muhabiri olarak.
Ancak her ikisini de 1986-1999 yıllarında Hürriyet’in Bonn Temsilcisi olarak görev yaptığım dönemde yakından tanıma imkânım ve şansım oldu.
Başbakan Gerhard Schröder’i hem Bonn’da hem de Berlin’de, Başbakan Olaf Scholz’u da Berlin’de yakından takip ettim ve etmekteyim de.
SPD’nin ‘anıt adamı’ olarak bilinen Willy Brandt, sonradan tarihe karışan Sovyetler Birliği (SSCB) ve ‘Doğu Blok’ olarak nitelenen Doğu Avrupa ülkeleri ile ilişkileri geliştirmeyi hedefleyen ‘Ostpolitik’ (Doğu politikası) ile tarih yazdı.
7 Aralık 1970’te Polonya’ya yaptığı resmi ziyaret sırasında Yahudi anıtı önünde diz çökerek Nazilerin giriştiği soykırımdan dolayı özür dilemesiyle tarihe geçti.
Özel Kalem Müdürü Günter Guillaume’un Doğu Almanya adına casusluk yaptığı ortaya çıkınca, 1974 yılında istifa etti.
1987 yılında Yunan kökenli Margarita Mathiopoulos’u 1964 yılından beri genel başkanılığını yaptığı SPD’nin sözcülüğüne getirmek istedi.
Partisi destek vermeyince SPD liderliğini bıraktı.

KİMSEYE YARANAMADI
1982 yılında göreve gelen Helmut Schmidt, dünya genelinde yaşanan petrol krizinden Almanya’yı yara almadan kurtardığı gibi, ödün vermeyip kararlı bir biçimde mücadele ederek ülkede yıllarca terör havası estiren Kızıl Ordu Cephesi (RAF) terörünü de bitirdi.
Şu günlerde “Putin dostu” diye adeta düşman ilan edilen Gerhard Schröder, ‘Gündem 2010’ adı verilen sosyal reformla göreve geldiğinde, Almanya’da 5 milyona yaklaşan işsiz sayısını yarıya düşürdü.
Ama kimselere yaranamadı...

OYLARI GİDEREK DÜŞTÜ
Almanya’nın SPD’li 4’üncü Başbakanı Olaf Scholz, Covid-19 belasının dünyayı kasıp kavurmakta olduğu bir dönemde göreve geldi.
Pandemi belası yetmiyormuş gibi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’da başlattığı ve hâlâ sürdürdüğü savaş, işini daha da zorlaştırdı.
Tabii SPD’nin de...
1970’li yıllarda 1 milyondan fazla üyesi olan SPD’nin üye sayısı 370 bine düştü.
‘İşçi partisi’nden ‘halk partisi’ne dönüşen ve 1950’li yılların yarısından sonra oy oranı yüzde 30’un üzerine çıkan hatta 1970’li yıllarda oy oranı yüzde 45’leri aşan ve 2005 yılına kadar oy oranı yüzde 30’un altına hiç düşmeyen SPD’ye halk sırt çevirmeye başlayınca, son dönemlerde oy oranı da düştü.
Son dönemlerdeki kamuoyu yoklamalarına göre SPD’ye destek yüzde 16’lara düşerek dibe vurdu.
Ve ‘işçi partisi’nden ‘halk partisi’ne dönüşen SPD, şimdi de halk partisi konumunu kaybetmeye başladı.