İnönü ve Sami Yen'in mimarı Aysu vefat etti

Aysu, İnönü Stadı'nı 28 yaşındayken Mimar Vietti Violi ve Şinasi Şahingiray'la birlikte tasarlamıştı ve hayattaki tek isimdi.

Mart ayında Radikal Gazetesi'ne bir röportaj veren Aysu, o günleri şöyle anlatmıştı:

"Lütfi Kırdar İstanbul'a vali tayin olunca bir stad yapılması mevzu bahis oldu. Proje İtalyan mimar Vietti Violi'ye verilecek dendi, kendisi daha önce Manisa'da bir stad yapmıştı. Valiye gittik, 'Türk mimarı hiç stad yapamayacak mı?' dedik. Onun üzerine vali Şinasi Şahingiray'la ikimizi Vietti'nin yanında görevlendirdi. Ben o zaman 28 yaşındayım, lisan bildiğim için seçildim. Şinasi'yle kalktık 1939'da Milano'ya gittik, bir ay Vietti'nin bürosunda çalışıp avan projeyi tamamladık. Harp başlayınca konsolos 'Güvenliğinizi sağlayamam' deyip bizi Türkiye 'ye geri gönderdi. Bir süre bekledik, sonra Vali 'Stadın bitmesi lazım, siz mimar değil misiniz?' deyince projeyi ikimiz tamamladık. Stad 1947'de açıldı. 1930'ların Hitler mimarisinden etkilenmiştik."

Aysu, stada dair bütün kararları 40 kişilik bir heyetin aldığını anlatıyor: "O zaman Dolmabahçe'de sarayın has ahırları vardı, heyet stadın onların yerine yapılması kararını aldı. 'Ahırlar mühim değil' diyorduk o zamanlar ama şimdi yıkılmasaydı iyi olurdu diyorum. Eskinin de kıymetini bilmek lazım. Aynı heyet buraya yapılacak stadın Dolmabahçe sarayı, camii ve saat kulesiyle uyum içinde olması şartını koştu. At nalı şeklinde olması da şart koşuldu. Biz de silüeti bozmasın diye Dolmabahçe tarafını açık bıraktık."

Fazıl Aysu Kimdir?

1912 yılında doğan Aysu, 1931’de İstanbul Erkek Lisesi’ni, 1936’da Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’nü bitirdi.

Okulu bitirdikten sonra Akademi'de Prof. Bruno Taut'un asistanı oldu. Çeşitli okul projeleri ve Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi projesinde görev aldı. Daha sonra Tekel inşaat bürosunda büro şefi olarak çeşitli tütün bakım evi, yönetim binası ve Tekirdağ Şarap Fabrikası projelerinin hazırlanmasında, Bursa Yenişehir ve Safranbolu Bağlar yöresi imar planlarının hazırlanmasında görev aldı.

1939'dan sonra İnönü Stadyumu (İtalyan mimar Vietti Violi ile), Spor ve Sergi Sarayı (bugün Lütfi Kırdar Kongre Salonu), Galatasaray Ali Sami Yen Stadyumu (mimar Şinasi Şahingiray ile), Fatih Karagümrük Stadı, Beykoz Spor Kulübü, Taksim Tenis Kulübü ve kortları, Sümerbank Sergi Binası (s. Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu) projelerini gerçekleştirdi. Nişantaşı ve Harbiye'de üç apartman binası yaptı.

1949'dan sonra Şinasi Şahingiray'la birlikte Ayaspaşa'daki Philips Merkez Binası ve Levent Radyo Fabrikası'nın mimari projelerini gerçekleştirdi. Yanan Güzel Sanatlar Akademisi'nin yenilenme işini, Taşlıtarla'da (Gaziosmanpaşa) 250 göçmen evinin yapımı Bakırköy Kız Enstitüsü, Dolmabahçe Sarayı'na ait Bağodaları Binası (b. MSÜ Konservatuvarı), Galata'da Arşimidis Hanı, Eten Havlu Fabrikası, Ankara Ulus'ta İş Bankası tören katı restorasyon ve dekorasyonu, Zeynep Kamil Hastanesi Çocuk Pavyonu ve Kilyos Büyük Oteli (1960 Devrimi'nden sonra yarım bırakıldı) işlerini üstlendi.

Yine bu yıllarda Köy Enstitüleri, İstanbul Adliye Binası, Galata Yolcu Salonu Binası, Açık Hava Tiyatrosu, Harbiye Radyo Binası ve Prof. Ernst Egli ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Binaları proje yarışmalarına katıldı, dereceler aldı.

1960 yılından sonra Hürriyet gazetesinin iki binasının eklerini, Günaydın gazetesi binası ve ekini, Harbiye Başak Sigorta ve Ziraat Bankası şubesini (Utarit İzgi ve arkadaşları ile), Polonezköy'de Haldun Simavi Evi'ni, Kanlıca ve Gönen'de iki sağlık evi ve çeşitli özel binalar yaptı.

70'li yıllarda, dört yıl süreyle, Özel Cağaloğlu Mimarlık ve Mühendislik Yüksek Okulu'yla Akademi'ye bağlı Uygulamalı Endüstri Sanatları Yüksek Okulu'nda bölüm başkanlığı, yapı ve mimari tasarım hocalığı görevlerinde bulundu.