İlk nesil Türklerin tarihe yolculuğu

ALMANYA’nın işçi ihtiyacını gidermek için Türkiye’den yola koyularak tanımadıkları ve dilini bilmedikleri bir ülkeye giden Türk işçiler, yıllar sonra aynı tren yolculuğunu yapmanın heyecanını yaşıyor. Türkiye ile Almanya arasında 30 Ekim 1961’de imzalanan iş gücü anlamasının 50’nci yılı kutlanıyor. Bu vesileyle özel bir projeye imza atan TRT, Devlet Demir Yolları’nın da katkısıyla özel bir ‘Göç Treni’ ile İstanbul-Münih seferini gerçekleştiriyor. İçinde Almanya’ya gelen ilk Türk işçilerin, Türk Alman gazetecilerin, politikacıların, sanatçıların ve yazarların bulunduğu tren, Sirkeci Garı’nda düzenlenen tören sonrası Bulgaristan istikametinde hareket etti.

YILLAR SONRA HATIRLANDIK
Almanya’nın Hamburg, Frankfurt, Köln, Nürnberg kentleri ve Baden Württemberg Eyaleti’nde yaşayan ‘birinci nesil’ Türkler, yıllar sonra hatırlanmanın mutluluğu ile yolculuk öncesi İstanbul’da buluştu. Hasret giderip anılarını tazeleyen emektar işçiler, kısa bir şehir turundan sonra törenin yapılacağı Sirkeci Garı’na gitti. Politikacıların ve törenden canlı yayın yapan basın mensuplarının arkasına yerleştirildikleri için dikkatten kaçan ve bu nedenle biraz buruk olan vatandaşlarımız, “Yine de burada olmak çok güzel. Yıllardır gurbette çalışıyoruz. İlk kez hatırlandık ve böyle bir etkinliğe davet edildik. Çok duygulu anlar yaşıyoruz” dediler.

KAPIKULE'DE TÜRKİYE'YE VEDA
TRT ekibinin daha sonra yayınlanacak göç belgeseli için çekim yaptığı tren Kapıkule’ye vardığında, Türkiye’ye veda vaktinin geldiğini anlayan emekli işçiler “Yıllar önce vatanımıza veda ederken ne yaşadıysak aynı duyguları şimdi de paylaşıyoruz. Türkiye’den ayrılmak gerçekten de zor” dediler.

50 yıl öncesi gibi duygusal anlar yaşayan vatandaşlarımızın kimi trenden inip Türk bayrağı önünde fotoğraf çektirdi, kimi de trenin penceresinden son kez etrafa baktı. Tren, Sofya Garı’nda Hak ve Özgürlükler Hareketinin Türk kökenli milletvekili Çetin Kazak ve Bulgar yetkililerce karşılandı. TBMM Başkanı Cemil Çiçek ve beraberindeki milletvekilleri, garın toplantı salonunda Kazak ve Bulgar yetkililerle bir araya geldi. Çiçek, görüşmenin ardından Kazak’a TCDD için özel yapım köstekli saat hediye etti. ‘Göç Treni’ daha sonra Kazak ve Türkiye’nin Sofya Büyükelçisi İsmail Aramaz tarafından uğurlandı.



TÜRKİYE'NİN CAN SUYUYU OLDUNUZ
Yolcuların pasaport işlemlerinin tamamlanmasıyla yoluna Bulgaristan topraklarında devam eden ve ilk günün sonunda Filibe’de duraklayan trende, göçmenleri yakından ilgilendiren konular hakkında konuşan TBMM Başkanı Cemil Çiçek, şunları söyledi: “Almanya’da yaşayan vatandaşlarımızın seçme hakkının bir an önce sağlanması için bütün engeller bir ön önce kaldırılmalı. Geçmişte ihmal ettiğimiz yurt dışındaki Türkler, gönderdikleri dövizlerle Türkiye’nin daima can suyu olmuştur. Gidip kısa süre sonra döneceğini düşündüğümüz vatandaşlarımızla ilgili problemleri çözemedik, önlem alamadık. Kendi vilayetinin bile dışına çıkmamış bu insanları, kendi haline bıraktık. Devlet sonradan bunun böyle olmayacağını anladı. Bugün gelinen noktada elbette hâlâ eksikler var. Ancak bu insanların öz güvenleri artık geçmişe göre daha fazla.”

AVRUPA'NIN TERAZİSİ HER ZAMAN DÜZGÜN TARTMIYOR
Almanya’nın Türklere uyguladığı vize ilgi ilgili de konuşan Çiçek, şöyle devam etti:
“Üçüncü dünya ülkelerine vize yokken Türkiye’ye vize uygulanması konusu sık sık gündeme getiriliyor. Bu, Türkiye’nin üzerinde en çok durduğu konular arasında yer alıyor. ‘Vize kalkarsa Avrupa’ya göç yaşanır’ korkusu, zaten Türkiye’nin gelişmesi nedeniyle ortadan kalkacaktır. Çünkü artık tersine bir göç söz konusu. Avrupa Adalet Divanı kararları Türkiye’nin işini büyük ölçüde kolaylaştırıyor. Çünkü bu kararlar, Avrupa ülkeleri için de bağlayıcıdır. Bu konuda bizim de bir eksiğimiz ortaya çıkıyor. Biz, birçok sorunu siyasi kanaldan çözmeye çalıştık. Hukuk imkanlarını en az kullanan ülkelerdeniz. Halbuki birçok talebimizi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHM) bağlamında çözme gayretine ihtiyacımız var. Hak kaybına uğrayanlar bunu muhakkak AİHM’ye götürmelidir. Sorunlar böylelikle daha kolay çözülecek, Türkiye güç kazanacaktır. Bu nedenle işin bu kısmını daha iyi organize etmek gerekir. Avrupa’nın terazisi her zaman düzgün tartmıyor.”

BİRİNCİ KUŞAĞIN SORUNLARINI DİNLEDİ
TBMM Başkanı Cemil Çiçek ve beraberindeki milletvekilleri, tren Kapıkule’ye varmadan önce emekli Türk işçilerin bulunduğu vagonları ziyaret etti. Birinci kuşak Türklerle tek tek tokalaşan Çiçek, ayak üstü sohbet ederken bazılarının da sorunlarını dinledi. Birinci nesil Türkler, Çiçek ile hatıra fotoğrafı çektirmeyi de ihmal etmedi. Burada vatandaşlarımıza tavsiyelerde bulunan Çiçek “Yaşadığınız ülkenin vatandaşlığını alıp oy kullanın. Her oy altın değerinde” dedi.

TRENDEN NOTLAR...

- Sirkeci Garı’nda düzenlenen tören ve sonrasındaki yoğunluk nedeniyle göç treni 30 dakikalık gecikmeyle saat 12.30’da hareket edebildi. Tren saat 23.00’da Filibe’ye vardı. Dün sabah Soyfa’dan hareket eden Göç Treni bugün Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’de olacak.

- Göç treninde aralarında Almanya’ya giden ilk Türk işçiler, gazeteci, siyasetçi TRT ve Demir yolları personelinin de bulunduğu 130 kişi yolculuk yapıyor.

- 9 vagonlu tren saatte 80 kilometre hızla hareket ediyor ve ülkeler arasındaki teknik uyumsuzluk nedeniyle her ülkede lokomotif değiştiriliyor.

- Sirkeci’den hareket eden tren sırasıyla Filibe (Bulgaristan), Belgrad (Sırbistan), Zagreb (Hırvatistan), Salzburg’a (Avusturya) uğrayıp turunu Münih’te noktalayacak.

- Makinist Barbaros Bozacı ve tren şefi Hüseyin Kahraman tarihi göç treninin sorumluları.