HÜRDANIŞ YANINIZDA

Mavi Kartlılar'ın sigortalı süreleri ne olacak?

SORU (Erhan Asutay): Alman vatandaşı olup da Mavi Kart sahibi olarak yurtdışı borçlanması yapabilir miyiz? Türkiye'de çalışmış olan Mavi Kartlılar'ın sigortalılık süreleri ne olacak? Benim 1994 yılından itibaren SSK'ya tabi 1000 gün çalışmışlığım var.
CEVAP: Mavi Kart sahipleri, yani eski Türk vatandaşları 3201 sayılı borçlanma kanunundan yararlanarak Türkiye'den emekli olamazlar. İlerde tekrar Türk vatandaşlığına geçerseniz, borçlanma hakkınız doğar, ancak bu kez sadece Türk vatandaşı olarak çalıştığınız süreler borçlanmada dikkate alınır. Türkiye'de sigorta başlangıcı ve çalışması olan eski Türk vatandaşlarının bu süreleri kaybolmaz. Almanya'da emeklilik yaşına geldiğinizde, yazılı talepte bulunmanız halinde size Türkiye'den 1000 gün üzerinden kısmi sözleşme aylığı bağlanır. Alman vatandaşı kaldığığınız sürece, yurtdışı borçlanması yoluyla kısmi sözleşme aylığını tam aylığa yükseltemezsiniz.

Kesin dönüş şartı çalışmayı engelliyor
SORU (Fatma Doğan): Borçlanarak emekli olduktan sonra Almanya'da tam veya yarım gün işlerde çalışabilir miyiz? Çalışamıyorsak da bunun nedeni nedir?
CEVAP: Türkiye'den borçlanarak emekli olan kadın veya erkek, emekli aylığı aldığı sırada ne Türkiye'de ne de Almanya'da çalışabilir. Kişi, tam veya 400 Euro temelindeki düşük ücretli yarım günlük işte çalışsa veya serbest meslek bile yapsa, Türkiye'den bağlanan aylığı durdurmalıdır. Aksi takdirde haksız kazanç elde edildiği gerekçesiyle çalışılan sürelerde yatırılan emekli aylığı yasal faiziyle birlikte geri alınır. Bunun nedeni, borçlanarak emekli olan kişilerin destek primi kapsamında olmamalarıdır. Türkiye'de emekli olanlardan çalışmaları halinde aylıklarından yüzde 32 oranında destek primi kesilmektedir. Bunun bir bölümünü işveren, bir bölümünü de çalışan ödemektedir. Kaldı ki yurtdışında çalışılan hiçbir şirket, yanında çalıştırdığı emekli için Türkiye'deki SGK'ya prim yatırmaz, yatıramaz. Ayrıca borçlanarak emekli olanlarda aranan kesin dönüş şartı da önemli bir faktördür. Her ne kadar, Mayıs 2008 tarihli 5510 sayılı Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile birlikte tek çatı altında birleştirilen SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı adlı sosyal güvenlik kurumları, yurtdışı borçlanması yapanlara emekli aylığı bağlarken aradığı kesin dönüş şartı yumuşatılsa da, bu şart tamamen ortadan kalkmamıştır. Bu şart, yurtdışındaki ikametin Türkiye'ye nakledilmesi şeklinde değil, ikametin devam ettiği dış ülkede çalışmama, işsizlik parası veya hastalık parası gibi ikamete dayalı yardım almama şeklinde uygulanıyor. Emekli olduktan sonra çalışmaya devam etmek, kesin dönüş şartının yerine getirilmemesi anlamına gelir ki bu durumda tekrar çalışmaya başlayan emeklilerin aylıkları durdurulur.

2007'de 6.660 gün borçlanma yaptım
SORU (Nurcan Örenbaş): 1965 doğumluyum. 2007 yılında Türkiye'ye 6.660 gün borçlandım. Emekli olmak için ne kadar daha ödeme yapmalıyım. 46 yaşında emekli olabilir miyim?
CEVAP: Emeklilik yaşınız, ödemeyi yaptığınız aya bağlı olarak ya 45 veya 46 olarak belirlenir. Parayı, 24 Mayıs 2007'den önce yaptıysanız 45, daha sonra ödediyseniz 46 yaş şartına tabisiniz. Emekli olmak için 7.200 günü tamamlamalısınız. Eksik olan 540 günü, yani 1 yıl 6 ay daha, günlük 7,78 TL'den (4.202 TL) borçlanmalısınız.

Çocuklarım Alman vatandaşı olarak varisim olabilirler mi
SORU (Necmi): Türk vatandaşıyım, ama çocuklarım Alman vatandaşı. Mallarım ne olur?
Türkiye'den emekli olan kadınların sağlık sigortaları olacak mı?
CEVAP: Çocuklarınız Türk vatandaşlığından çıktığı için Mavi Kart sahibi olarak sizin resmi varislerinizdir. Ama neticede Alman vatandaşı oldukları için, gayrimenkulleriniz Türkiye'nin güvenliği açısından önemli olan bölgede veya askeri bölgenin yakınlarındaki ise çocuklarınıza miras olarak geçmez. Sahip olduğunuz ev, bina veya arsanın çocuklarınıza miras yoluyla geçip geçmediğini bağlı olduğunuz tapu ve kadastro bölümünden öğrenebilirsiniz. Mayıs 2008'de yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası uyarınca, Türkiye'de emekli olan herkes genel sağlık sigortası kapsamına alınmıştır. Yurtdışı borçlanması yoluyla emekli olanlar da bu kapsamdadır.