HÜRDANIŞ

Özlük hakkımı nasıl değerlendirebilirim
Gürbüz Daş – Almanya

TÜRKİYE’de bir üniversitede araştırma görevlisi olarak kayıtlı olan devlet memurluğu statüsündeki hizmetleriniz baki... Ancak kıdem tazminatı, emeklilik ikramiyesi gibi özlük haklar fiili çalışma şartına bağlı olduğundan ve halihazırda memur statüsünden istifa ederek Almanya’ya geldiğiniz için bunlardan yararlanamazsınız. Tabii ki yaklaşık 6 yıllık devlet memurluğu hizmetiniz baki kalacaktır. Bu sürenin üzerini 25 yılı tamamlayacak şekilde 19 yıl yurtdışı borçlanması yapmanız halinde, Emekli Sandığı’ndan emekli olmaya hak kazanabilirsiniz. Bunun için de Almanya’da 19 yıl fiili çalışmış olmanız gerekiyor.
SÜRENİZ YETMİYOR
Almanya’da fiili olarak bu kadar sigortalı süreniz olmadığına göre, bu şekilde emekli olmanız mümkün gözükmüyor. Çünkü Alman vatandaşlığını almak için Türk vatandaşlığından çıktığınız tarihten önceki süreleriniz, yurtdışı

borçlanmada dikkate alınır, daha sonraki sürelerinizi ise SGK’ya borçlanamazsınız. Bu durumda, eğer 2007 yılından beri Almanya’da üniversitede doktora yaptığınız dönemde, yarı ve tam zamanlı çalışma kontratlarınızdan dolayı adınıza sigorta primi yattıysa, o zaman, Türk vatandaşlığından çıktığınız 2014 yılının yaz ayına kadar geçen yaklaşık 7 yılınızı (2 bin 520 gün) sigortalı süre olarak borçlanabilirsiniz. Adınıza prim yatıp yatmadığını, Alman Emeklilik Sigortası’ndan alabileceğiniz ve Almanca adı versicherungsverlauf olan hizmet cetvelinden anlayabilirsiniz. Tüm bu bilgiler ışığında size 4/A sigorta kolundan emekli olmanızı öneriyorum.
4/A’DAN EMEKLİLİK
Bunun için Türkiye’de bulunduğunuz bir dönemde, kısa bir süre de olsa eski adı SSK olan 4/A sigorta koluna tabi bir işyerinde çalışarak, sigorta girişi yapmanızı öneriyorum. Ardından Almanya’da mevcut olan yedi yılınızı borçlanabilirsiniz. Böylelikle Türkiye ve yurtdışı sürelerinizin toplamı yaklaşık 4 bin 680 gün yapar. Emekli Sandığı’ndaki hizmet başlangıcınız 2002 yılı SSK için de geçerli olduğuna göre, yurtdışı borçlanması yapmanız halinde, 4 bin 500 gün ve 60 yaş şartına göre emekli olabilirsiniz.

Hangi hallerde emekli aylığı kesilir
Selçuk Erkaslan – İngiltere

Gönderdiğiniz soru için teşekkür ediyorum, çünkü yanıtı birçok kişi için örnek teşkil ediyor. Öncelikle hangi hallerde emekli aylıkların kesildiğine açıklık getirmek istiyorum:
Yurtdışı borçlanma yoluyla emekli olanlara yönelik çalışma yasağı yok. Sigortalılar veya ev kadınları borçlanarak emekli olduktan sonra çalışabilir, ikamete dayalı yardımlardan faydalanabilir. Ancak bu durumda Türkiye’den bağlanan aylık durdurulması gerekiyor. Yani bir yasak söz konusu değil, sadece aylık bağlama şartları açısından, çalışmama veya yardım almama gibi bir kısıtlama söz konusudur. Bunun tek istisnası, Türkiye’deki çalışmalarına istinaden emekli olanlar için geçerli. Yani Türkiye’de çalışarak emekli olan bir kişi, ister yurtiçinde ister yurtdışında çalışsa da emekli aylığı kesilmez.
3-4 AY ÇALIŞMA YETMEZ
Gelelim sorularınıza. Türkiye’de bir proje kapsamında 3-4 ay çalışsanız da, yukarıda bahsettiğim gibi, emeklilik döneminde yurtdışında çalışmama, ya da çalışırken aylık almama uygulamasına dahil. Çünkü proje kapsamındaki çalışmanızla birlikte emekli olmak için aranan prim ödeme gün şartını tamamlayamazsınız. Türkiye’deki sigorta girişiniz Temmuz 1985 olduğuna göre, 49 yaş ve 5 bin 300 gün şartlarına tabisiniz. 1985 ve 2011’deki sigortalı süreleriniz toplamı 160 gün yapıyor. Eksik olan 5 bin 140 günü borçlanmanız gerekiyor. Borçlanmanız gereken süreden, proje kapsamındaki staj sürenizi de (sigorta primi yatması şartıyla) düşebilirsiniz. Dolaysıyla borçlanma başvurunuzu şimdi de yapsanız, stajdan sonra da yapsanız, emekli olduktan sonra çalışmaya devam etmeniz halinde, aylığınızı durdurmanız gerekir. Çünkü emekli olmak için mutlaka yurtdışı borçlanması yapmanız gerekiyor.

Emekli olanlardan kimler çalışabilir
Kamil Baydili – Almanya

Türkiye’de Bağ-Kur’a tabi yaklaşık 2 yıl 3 aya yakın sigortalı çalışma sürenizin dışında sigortalı çalışmanız olmadığı için, ancak yurtdışı borçlanma yoluyla bu kurumdan, yani 4/B sigorta kolundan emekli olabilirsiniz.

Arzu ederseniz 4/A sigorta kolundan, eski adıyla SSK’dan emekli olmanız da mümkün. Hatta 4/A sigorta kolundan emekli olmak sizin açınızdan daha uygun. Çünkü SSK’dan 3 bin 600 gün şartına göre emekli olabilirsiniz. Bağ-Kur’dan emekli olmak için en az 15 yıl üzerinden 5 bin 400 günü tamamlayacak şekilde borçlanmanız lazım. Özetle Bağ-Kur’dan emeklilik size daha pahalıya patlayacak, üstelik bağlanacak aylık daha düşük olacak.
BİLDİRMEK ŞART MI
Türkiye’den bağlanacak emekliliğinizi, Almanya’da yaş haddinden emekli olduysanız Alman Emeklilik Sigortası’ndan bildirmek zorunda değilsiniz, ancak sağlık sigortanıza tüm gelirlerinizi bildirmekle yükümlüsünüz. Çünkü sağlık sigortası priminiz, gelirlerinize göre hesaplanıyor. Malulen emekli olduysanız, Alman Emeklilik Sigortası’na emekliliğinizi bildirmek zorundasınız, çünkü iş göremezlik durumunda, belirli bir miktarın üzerindeki gelir, maluliyet aylığında kesinti yapılmasına yol açabilir. Bunların yanı sıra, yılın yarısından fazla bir süre Almanya’da yaşıyorsanız, Alman vergi mevzuatı gereği yıllık vergi denkleştirmesinde tüm gelirlerinizi bildirme yükümlülüğünüz var.
TEK İSTİSNA VAR
Türkiye’den borçlanarak emekli olduktan sonra yurtdışındaki sigortalı bir işte çalışmayı sonlandırmak gerekiyor. Aksi takdirde Türkiye’deki aylık kesilir, haksız yere yapılan aylık ödemeleri de yasal faiziyle geri istenir. Çevrenizde bazı kimselerin emekli olduktan sonra çalışıyor olmaları, aylıklarının kesileceği gerçeğini değiştirmez. Çünkü yaptıkları Türkiye’de yürürlükte bulunan sosyal güvenlik mevzuatına aykırıdır. Durumları ortaya çıkması halinde söz konusu kişilerin aylıkları SGK tarafından kesilir. Bunun tek istisnası var, o da Türkiye’de çalışarak emekli olanlar ile aylık bağlama aşamasında kesin dönüşle ilgili kesin hüküm bulunmayan 2147 sayılı kanuna göre borçlanarak emekli olduktan sonra mahkeme yoluyla çalışma hakkı kazananları kapsıyor.