HÜRDANIŞ

Yoklama belgesini kimler, nasıl verecek
Hüseyin Cem – Almanya

YURTDIŞI borçlanma yoluyla emekli olup da Türkiye’de ikâmet etmeyenlerden talep edilen ‘Aylık alanlara mahsus yoklama belgesine’ açıklık getirmemi rica etmişsiniz. 

Söz konusu belgeyi SGK’nın www.sgk.gov.tr adlı internet sayfasından ‘Formlar ve dilekçeler’ bölümünden indirebileceğiniz gibi, bağlı olduğunuz başkonsolosluktaki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliği’nden de temin edebilirsiniz.
Bu belge, 3201 sayılı kanuna göre borçlandıkları yurtdışı süreleri dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlardan altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulunan ya da bulunmuş olanların, yurtdışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikâmete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarının tespiti amacıyla kullanılıyor.
ALTI AYLIK SÜRE
Bu belgenin, söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonraki üç aylık süre içinde SGK’nın tarafınıza aylık bağlayan ünitesine verilmesi zorunlu. Altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulundukları halde, bu belgeyi, belirtilen süre içinde SGK’ya vermediği Emniyet Genel Müdürlüğü’nden alınacak kayıtlardan tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu belgelerin intikaline kadar kesiliyor.
Aylıkları ödenmeyenlerin SGK’ya ibraz edecekleri belgelerden ya da SGK tarafından yapılacak olan araştırma sonucunda, yurtdışında;
- Çalışmadıkları, ikâmete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almadıkları tespit edilenlerin aylıkları, durdurulduğu tarihten geçerli olmak üzere ödeniyor.
- Çalıştıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği aldıkları tespit edilenlerin aylıkları, çalışmaya ya da ödenek almaya başladıkları tarihte kesiliyor. Yersiz yapıldığı tespit edilen ödemeler, 5510 sayılı kanunun 96’ncı maddesine göre geri alınıyor.
Yoklama belgesinin arka yüzünde yazan açıklama bölümünde, tüm soruların eksiksiz olarak cevaplandırılmasının zorunlu olduğuna işaret ediliyor. Formda, 4 numaralı alanda belirtilmesi istenen ‘Ülke’ ve ‘Çıkış tarihi’ pasaport bilgileri ile uyumlu olmalıdır.
Bu belge ile birlikte; belgenin 5, 6 ve 7 numaralı alanlarında belirtilen çalışma ve ikâmete dayalı sosyal sigorta ve yardım ödenekleri ile ilgili beyanları kanıtlayıcı ve bulunulan ülke makamlarından temin edilen hizmet belgesinin verilmesi zorunlu.
Aylık bağlandıktan sonra yurtdışında bulunduğu ülkede çalışmayan,  ikâmete dayalı sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almayanların, belgenin ilgili alanlarına durumlarını beyan etmeleri yeterli olup, bunun için ayrıca belge verme şartı aranmaz.
Bu belge, yurtdışında çalıştığı işinden ayrılan veya aldığı ikâmete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği kesilenler için tahsis talep dilekçesi yerine geçmiyor. SGK, bunların aylıklarının yeniden bağlanması için gerekli belgelerle birlikte usulüne göre yeniden tahsis başvurusunda bulunmalarını istiyor.

SGK, 5 bin 400 günden emekli eder mi
Köksal – Almanya

TÜRKİYE’den emekli olmanız için 5 bin 400 gün yerine, 5 bin 225 gün yurtdışı borçlanması yapmanız yeterli olacaktır. Çünkü, Almanya’daki sigortalı işe başlama tarihiniz 20.04.1984 olduğu için, bu tarihte sigortalı işe başlayanlar 48 yaş ve 5 bin 225 gün şartlarına tabi. Bunun için, yazınızda da belirttiğiniz gibi Türkiye’ye bizzat gidip, kısa bir süre de olsa 4/a sigorta koluna (eski adıyla SSK) tabi bir iş yerinde çalışmanız gerekiyor. Ardından yurtdışı sürelerinize ilişkin borçlanma talebinde bulunabilirsiniz. Talep formunda, borçlanmak istediğiniz süre aralığını 1984 ile 1999 olarak belirtebilirsiniz.

Sizden istenen belgeler şunlar;
-  Nüfus cüzdanı fotokopisi
- Alman Emeklilik Sigortası’ndan alacağınız aktüel tarihli sigorta hizmet cetveli (Almancası: Versicherungsverlauf).

Yıl sonuna kadar başvurmanız halinde, borcunuz günlük 13.58 TL’den hesaplanır ve toplamda 70 bin 956 TL olarak tahakkuk ettirilir. Borcunuzu yatırdıktan sonra, yaş şartını da zaten tamamladığınız için, Almanya’daki sigortalı işten ayrılmak, ikâmete dayalı sosyal ve işsizlik yardımı olmamak koşuluyla hemen aylık talebinde bulunabilirsiniz. Şu an itibariyle size yaklaşık bin 200 - bin 300 TL arasında bir aylık bağlanır.

Alman vatandaşı olarak borçlanma yapabilir miyim
Seyfettin Gökay – Almanya

ALMANYA’da sigortalı işe başlama tarihiniz itibariyle emekli olmak için 5 bin gün şartına tabisiniz. Yıl sonuna kadar başvurursanız, 67 bin 900 TL yatırmanız gerekir. Türkiye’de sigortalı bir işte çalışmadığınız için, yurtdışı süreleriniz Bağ-Kur’a gider. Bu kurumdan da emekli olmak için ya 5 bin 400 gün borçlanıp 58 yaş şartını beklemelisiniz ya da 9 bin gün borçlanıp hemen emekli olabilirsiniz. Oysa eski adıyla SSK yeni adıyla 4/a sigorta kolundan 5 bin gün şartına göre hemen emekli olma şansınız var. Bunun için Türkiye’de sigorta girişi yapmanız gerekiyor.

Alman vatandaşı olsanız da 3201 sayılı yurtdışı borçlanma kanunundan yararlanıp emekli olabilirsiniz. Ancak sadece yurtdışındaki Türk vatandaşı olarak çalıştığınız sigortalı süreleri borçlanabilirsiniz, Alman vatandaşlığında geçen çalışma süreleri ise borçlanmada dikkate alınmaz.

Öğrencilik dönemini borçlanabilir miyim
Haydar Özkan – Almanya

ALMANYA’ya geldiğiniz 1980 yılından önce Türkiye’de üç aya kadar sigortalı bir işte çalıştıysanız, emeklilik için en kötü ihtimalle 46 yaş ve 5 bin 075 gün şartlarına tabisiniz. Eğer sigortalı işe 24.11.1980’den önce girdiyseniz o zaman 45 yaş ve 5 bin gün şartlarına göre emeklilik hakkını kazanabilirsiniz. Almanya’da talebe olarak çalıştığınız dönemlerde adınıza Alman Emeklilik Sigortası’na prim yattıysa, bu dönemleri borçlanabilirsiniz, aksi takdirde borçlanamazsınız. 

Prim yatmadıysa ancak 1993 ile 1996 yılları arasında kendi nam ve hesabınıza çalıştığınız yıllar ile 1996’dan Alman vatandaşlığına getiğiniz 2001 yılına kadar geçen sigortalı sürenizi borçlanabilirsiniz. Ödemeniz gereken borç miktarı yaklaşık 69 bin TL tutacaktır. Size bağlanacak aylık ise yaklaşık bin 200 TL civarında olacaktır.