HÜRDANIŞ

Borçlanma ve ödeme işlemleri ne kadar sürüyor
Erdal Ergün

YURTDIŞI borçlanma talebinde bulunduktan sonra, ilgili SGK İl Müdürlüğü’ndeki dosya yoğunluğuna göre, size 1 ile 3 ay içinde borç tahakkuk cetveli gönderilir. Size tebliğ edilen, yani bildirilen borç miktarını, tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödeyebilirsiniz. Üç aylık süreyi aştığınızda, başvurunuz iptal edilir. 
Örneğin size eylül ayında borçlanma talep dilekçesini SGK’ya gönderdiniz. SGK, size en geç kasım ayına kadar size yanıt verecek ve yatırmanız gereken borç miktarını bildirecek. Diyelim SGK’dan gönderilen borç tahakkuk cetveli 01.10.2015’te elinize geçtiğinde, 1.1.2016 tarihine kadar borcu ödeme zamanınız var.

Eksik kalan süreyi nasıl tamamlarım
Mehmet Çallı – Almanya

EŞİNİZİN içinde bulunduğu çıkmazı maalesef birçok kişi yaşıyor. Durumu diğer okurlarımız için şöyle özetleyeyim: 1972 doğumlu olan eşiniz 1990 yılında Avusturya’ya gelmiş ve 2000 yılında Avusturya vatandaşı olduğu için sadece 3.400 gününü Türkiye’ye borçlanabilmiş. Fakat bu süre emekli olmasına yetmiyor. Türkiye’de isteğe bağlı prim yatırmak için SGK, Türkiye’de ikamet şartı arıyor. Bu şartı da, çocukları Avusturya’da okula gittiği için Türkiye’de uzun süre ikamet edemediğinden yerine getirmediği için okurumuzun eşi, eksik günlerini tamamlayamıyor ve yaş şartını tamamlasa bile, tam yerine kısmi aylık almaya hak kazanıyor.
İKİ SEÇENEKTEN BİRİ
Okurumuz, çaresizlik içinde HÜRDANIŞ’a başvurup kendisine yol gösterilmesini istiyor.
Bu sorunu aşmak için önünüzde iki seçenek var: Ya eksik günlerinizi tamamlamak için ileri tarihte Türkiye’de ikamet edip, eksik süre ne kadarsa, o süre boyunca her ay sigorta primi yatıracaksınız. Ya da eşiniz yeniden Türk vatandaşlığına geçip eksik gün kadar bir süre ev kadını olarak yurtdışında ikamet ettikten veya sigortalı bir işte çalıştıktan sonra, bu geçen süreyi 3201 sayılı kanuna göre, SGK’ya borçlanacak.  
Maalesef bunun dışında eşinizin tam aylık alması için bir çözüm yolu gözükmüyor. Bu iki çözüm sizin için söz konusu değilse, eşiniz o zaman kendisine ileride bağlanacak kısmi aylığa razı olmak zorunda kalacaktır.
Eşiniz 1990 ile 2000 yılları arasında süreyi borçlandığına göre, eşiniz ya 47 yaş ve 5.450 gün şartlarına ya da, 3.600 gün ve 58 yaş şartına göre emekli olabilir. 
47 yaşında emekli olmak istiyorsa eşinizin eksik olan 2050 gün, yani 5 yıl 8 ay 10 gün yurtdışı borçlanması yapması gerekiyor. Sadece 200 gün daha borçlanarak, yani 3.600 günü tamamlayacak şekilde borçlanma yaparsanız, emeklilik için 58 yaşını beklemesi gerekir. 

Kız çocukları, hem yetim hem emekli maaşı alabilir mi
Şemsettin Bahçekapılı – Almanya

HAYIR, Türkiye’deki sosyal güvenlik mevzuatına göre, yetim aylığı almanın koşulları arasında, evli olmama ve çalışmama şartlarının yanı sıra, genel olarak hiçbir gelir elde etmeme şartı da yer alıyor. Vefat eden sosyal sigortalı bir babadan yetim aylığı alan bir kız evladı, çalışmasa ve evlenmese dahi, borçlanarak emekli olup gelir elde ettiği için, kendisine babadan ötürü yetim aylığı bağlanmaz.
İSTİSNAİ DURUM
Bunun tek istisnası, babası Emekli Sandığı emekli olmasıdır. Yani, memuriyetten emekli olan veya en az 5-10 yıl arasında memuriyetten sonra vefat eden bir babanın kızı, kendisi memur olmamak ve evli olmamak şartıyla, yetim aylığı almaya hak kazanır. Diğer bir ifadeyle, memur emeklisi babadan yetim aylığı alan bir kız, bekar veya dul olduğu sürece, Bağ-Kur veya SSK’ya tabi bir işte çalışsa da, bu iki kurumdan yaşlılık veya dul aylığı alsa da, Emekli Sandığı’ndan bağlanan yetim aylığı kesilmez.

Anneme bağlanan dul aylığı normal mi
Recep Özcan – Almanya

BABANIZDAN annenize Alman Emeklilik Sigortası tarafından bağlanan 360 Euro tutarındaki dul aylığının miktarının normal olup olmadığını söyleyebilmek için, babanızın kaç yıl sigortalı çalıştığı, Alman Emeklilik Sigortası’nda toplanan ‘emeklilik puanı’nın ne kadar olduğu gibi bazı bilgiler gerekli. Bu konuda ayrıntılı bilgiyi Alman Emeklilik Sigortası’ndan temin edebilirsiniz. 
Türkiye’de yaşıyorsanız, yakınınızdaki SGK İl Müdürlüğü üzerinden de bilgi talebinde bulunabilirsiniz. SGK da, irtibat kurumu olarak ilgili Alman mercii ile temasa geçip dul aylığına ilişkin bilgi talebinizi karşı tarafa iletecektir. Alman Emeklilik Sigortası ta, ya doğrudan size ya da yine SGK üzerinden size bilgi verecektir.

Çifte emekliyim çifte vatandaşım
K. Gürses – Almanya

ÇİFTE emekli olan bir kişi olarak hayatınızın büyük bir bölümünü Almanya’da geçiriyorsanız, Alman vergi mevzuatına tabi olursunuz ki, buna göre, yurtiçinde ve yurtdışındaki tüm gelirlerinizi, bana emekli aylığı da dahil, beyan etme yükümlülüğünüz var. Ancak emekli aylıkları vergilendirilirken, emekliliğe ayrıldığınız yıla bakılıyor. Emekli olduğunuz tarihe göre, aylığınız da belirli bir orana göre, vergilendirmede dikkate alınır. 
Ayrıca, vergiden muaf gelir miktarları da dikkate alındığında, Türkiye’den bağlanan aylıkların, Almanya’da ödemeniz gereken vergiyi artırıcı bir etkisinin pek olduğu söylenemez. 
Fakat iki ülkedeki emekli aylıklarınızın toplamı binlerce Euro gibi çok yüksek bir miktar ise o zaman emekli de olsanız, vergi ödemek zorunda kalabilirsiniz.
AOK’YA BİLGİ VERECEK MİYİM?
Sağlık sigortası açısından da Türkiye’deki vergilerinizi Almanya’da bildirmeniz gerekiyor. Zira, Almanya’da geçerli olan sosyal güvenlik mevzuatına göre, sağlık sigortası primi hesaplanırken, sigortalının hem yurtiçi hem de yurtdışında elde ettiği tüm gelirleri dikkate alınıyor. Bu uygulamanın yasal dayanağı, 2011 yılında çıkarılan bir kanundur. 
Buna göre 1 Temmuz 2011’den bu yana sağlık sigortası aidatının hesaplanmasında, sigortalının tüm gelirleri dikkate alınıyor. Yani siz Alman sağlık sigortası üyesi olduğunuz sürece, Türkiye’den aldığınız emekliliği de yasal olarak bildirmekle yükümlüsünüz. Bildirimi gecikmeli olarak yapsanız dahi, aidat borçlarınız geriye dönük olarak aylığınızdan kesilir.