HÜRDANIŞ

İşveren prim payını Türkiye’de alabilir miyim
Mesut Boztepe – Bursa

İŞVEREN prim payının, kesin dönüş yapan sigortalıya ödenip ödenmeyeceği konusu en çok merak edilen konuların başında geliyor. Ancak maalesef, kesin dönüş halinde, sigortalıya, Alman Emeklilik Sigortası’na kesilen çalışan prim payının dışında herhangi bir prim iadesi veya süre aktarımı söz konusu değildir. Sigortalıdan kesilen prim payının iadesinin talep eden bir kişi, işveren prim payının Alman Emeklilik Sigortası’na kalacağını ve her türlü emeklilik hakkından feragat ettiğini peşinen kabul etmektedir.
BORÇLANMA YOLU AÇIK
Fakat, prim iadesini aldığınız Almanya’daki sigortalı sürelerinizi istediğiniz zaman Türkiye’ye borçlanmak suretiyle değerlendirebilirsiniz. Eskiden, kesin dönüş yapıldıktan sonra en geç iki yıl içinde borçlanılması halinde, yurtdışı süreleri dikkate alınırken, artık uzun süreden beri iki yıllık süre sınırlaması da yok. Yani istediğiniz zaman, bir dönem Almanya’da çalıştığınız süreleri, bağlı olduğunuz SGK İl Müdürlüğü’ne yapacağınız başvuruyla borçlanabilirsiniz.

Krediyle borçlanma yapabilir miyim
Esra – Almanya

YURTDIŞI borçlanmasını, yaşadığınız ülkedeki bir bankadan tüketici kredisi çekerek yapabilirsiniz. Ancak Almanya’daki bankalar, ileride bağlanacak emekli

aylığınızı güvence olarak kabul edip kredi vermez. Eğer çalışıyor ve düzenli bir geliriniz varsa, Schufa’da kredibilitenize yönelik olumsuz bir kaydınız yoksa, borçlanma için gerekli olan parayı, tüketici kredisi olarak çekebilirsiniz. Bunu yapan birçok kişi var.
Türkiye’de sigortaya tabi bir işte çalıştığınızı, ancak işverenin sizin adınıza prim yatırmadığınızı yazmışsınız. Ne yapıp edip, işverenin, çalıştığınız dönemlere ait primleri yatırmasını sağlamalısınız. Aksi takdirde sorun olur. Gerekirse elinizdeki maaş bordrosu, iş sözleşmesi gibi belgelerle iş mahkemesine başvurup işyeri aleyhinde dava açabilirsiniz. 1991 yılı sigorta başlangıcı olarak tescil edilirse, emeklilik için 48 yaş ve 5.525 gün şartlarına tabi olursunuz.
NASIL YAPILMALI?
Almanya’da 23 yıldır ikamet ettiğinize göre, borçlanabileceğiniz süreniz yetiyor demektir. Borçlanmanız gereken 5.525 günü tamamlamak için gerekli olan sürelerinizin tespitinde şu sıralamayı takip etmenizi öneriyorum: Öncelikle üç çocuğunuzdan dolayı adınıza prim yatırılan süreleri, ardından da Almanya’ya geldiğiniz tarihten itibaren, ilk çocuğunuzun doğumuna kadar geçen ev kadınlığı süreleri, son olarak da, son çocuğunuzun dünyaya geldiği tarihten bugüne kadar geçen ev kadınlığı süresini dikkate almalısınız.

Diş tedavilerimi nerede yaptırayım
İsimsiz

AVRUPA Birliği üyesi bir ülkede yaşayan engellilerin, diş tedavilerini hangi ülkelerde yaptırabileceklerini ve sosyal güvenlik kurumlarının tedavi desteğinin ne olduğunu öğrenmek istiyorsunuz. Diş tedavileri konusunda Almanya’da, tasarruf gerekçesiyle ciddi anlamda kısıtlamalar getirildi. Birçok diş tedavisi için sigortalılar cepten para ödemek zorundalar.
Yasal sağlık sigortasının yanı sıra özel diş sigortası yaptıran sigortalılar, çene cerrahisi alanına giren veya estetik amaçlı diş tedavilerine ilişkin yasal sağlık sigortası tarafından üstlenilmeyen masrafların belirli bir bölümünü özel diş sigortası tarafından karşılanmasını talep edebilirler. Ancak ister özel ister yasal olsun sağlık sigortaları genel olarak her diş tedavisini çeşitli kriterlere göre değerlendirip, buna göre masrafın kaçta kaçını karşılanacağını belirliyorlar.
SİGORTAYA SORUN
Size tavsiyem, yurtdışında yaptırmayı düşündüğünüz diş tedavisinin ne olduğunu, hangi AB ülkesinde yaptırmak istediğinizi ve bununla ilgili tedavi ve maliyet planıyla, yasal sağlık sigortanıza başvurup, masrafın ne kadarlık bölümünün karşılayacaklarını önceden öğrenmenizdir. Sormadan ve tedavi/maliyet planına onay almadan yaptıracağınız diş tedavilerinin masrafları tümüyle size yüklenebilir.
Genel olarak Alman sağlık sigortası, tedavi herhangi bir AB üyesi ülkede yapıldığında, diş tedavileri konusunda Almanya’da geçerli olan rayiç bedeli neyse, onu ödüyor. Ancak AB üyesi olmayan bir ülkede yapılacak olan diş tedavileri, acil durumlar hariç, genelde Alman sağlık sigortası tarafından karşılanmaz.

Türkiye’de 60 yaşında nasıl emekli olabilirim
C. Polat – Bielefeld/Almanya

TÜRKİYE’de 60 yaşında emekli olmak istediğinizi belirtiyorsunuz. Bunun için 3.600 gün borçlanmanız yeterli olacaktır. Borçlanacağınız yurtdışı süreleriniz, Türk vatandaşlığından çıktığınız 8.1.2002 tarihinden önceki sigortalı süreleriniz olmalı. Daha önceki çifte vatandaş olarak çalıştığınız sigortalı sürelerinizi borçlanmanızda bir sorun yok. Yıl sonuna kadar borçlanma talebinde bulunursanız, 48.888 TL ödemeniz gerekir. Borçlanmanızı bu şekilde yaparsanız, elinize en az 1.200 TL civarında bir aylık geçer. Borçlanma işlemini başlatmadan önce, bizzat Türkiye’ye gidip kısa bir süreliğine de olsa 4/a sigorta koluna tabi bir işyerinde çalışarak eski adı SSK olan sosyal güvenlik kurumuna sigorta girişi yapmanızı öneriyorum. Bu şekilde yurtdışındaki günleriniz SSK’da değerlendirileceğinden, 3.600 gün kriterine göre emekli olabilirsiniz.

Emekli olmaya süreniz yetmiyor
İsmail Şahin – Almanya

TÜRKİYE’de sigortalı bir işte çalışmayanların da, yurtdışı borçlanma yoluyla SGK’dan emekli olma şansınız var. Bunun şartı ise, erkeklerde yurtdışında geçen ve emekli olmaya yetecek kadar sigortalı çalışma, kadınlarda ise, sigortalı çalışma süresinin yanı sıra yeterli sayıda ev kadınlığı sürelerinin olmasıdır.
Bu genel girişten sonra sizin durumunuza bakalım. Bir kere Alman vatandaşlığına geçtiğiniz 26.8.2004’ten sonraki çalışma sürelerinizi Türkiye’ye borçlanamazsınız. Almanya’da sigortalı işe 15.1.2008’den sonra başladığınıza göre, sizin halihazırda yurtdışında Türk vatandaşı olarak sigortalı çalışma süreniz yok. Bu nedenle yurtdışı borçlanma yoluyla Türkiye’den emekli olamazsınız.