HÜRDANIŞ

Emekliyken mini-job işte çalışabilir miyim
Sevil Türken – Almanya

TÜRKİYE’den borçlanarak emekli olduktan sonra yurtdışında sigortalı bir işte çalışanın, işsizlik ve hastalık parası gibi ödeneklerden yararlananların veya ikamete dayalı sosyal yardım alanların emekli aylıkları kesiliyor. Bunun hukuki dayanağı da 28 Haziran 2012 tarihinde yayınlanan 2014/12 sayılı genelgedir. Bunun iki istisnası var: Söz konusu genelgenin yürürlük tarihinden önce emekli olup da, aylık bağlatanlardan mini-job tarzı işlerde çalışanların hakları korunmuş olup, bu kişilerin emekli aylıkları kesilmeden yurtdışında mini-job olarak çalışmalarına izin verildi. Bu kişiler işten ayrıldıktan sonra yeniden mini-job olarak çalışmaları halinde, yeni genelge kapsamına girip, aylıkları kesilmektedir.
ÇALIŞARAK OLANLAR
İkinci istisna şöyle: Yurtdışı borçlanması yapmadan, tamamen Türkiye’deki sigortalı sürelerine dayalı olarak emekli olup da yurtdışına çıkanlara, sadece mini-job değil, herhangi bir sigortalı işte çalışma hakkı verildi. Bu uygulamanın hukuki temeli de, 25 Temmuz 2014 tarihinde yayınlanan 2014/22 sayılı genelgedir.
Yurtdışı borçlanması yaptığınızı, ancak sigortalı bir işte çalışmak istediğinizi belirtiyorsunuz. Türkiye’den aylık bağlatmadığınız veya aylık ta

lebinde bulunmadığınız sürece yurtdışında sigortalı bir işte çalışmanızda hiçbir sakınca yok. Aylık bağlattıktan sonra, durumu bir dilekçeyle ilgili SGK İl Müdürlüğü’ne bildirip aylığınızı durdurmalısınız. Aksi takdirde, yapılan aylık ödemeleri sizden yasal faiziyle birlikte geri istenir.

Borçlanma işlemleri ne kadar sürer
Erdal Ergün – Almanya

emeklilik başvurusundan sonra size borç tahakkuk cetvelinin gönderilmesi, bir ila üç ay arasında zaman alacaktır. İşlemlerin sonuçlanma hızı, başvuruda bulunduğunuz SGK İl Müdürlüğü’ndeki başvuru yoğunluğuna bağlı. Birçok il müdürlüğündeki işlemler ortalama iki ay içinde başvuru sahiplerine yanıt gönderirken, örneğin Aydın SGK İl Müdürlüğü’nde bir okuruma dört ay sonra borç tahakkuk cetveli gönderilmişti. Borç tahakkuk cetvelinin sizin elinize geçtiği tarihten itibaren üç ay içinde borcunuzu ödeyebilirsiniz. Bu sürede parayı yatırmadığınız takdirde, başvurunuz geçersiz sayılır. Bu durumda yeniden başvuruda bulunmanız gerekir.

Eşimin sağlık tedavisini hangi ülke üstlenecek
H. Erdem – Almanya

EŞİNİZİN Türkiye’deki sağlık tedavisinin masrafın hangi ülkenin sosyal güvenlik kurumunun üstleneceğini öğrenmek istiyorsunuz. Eşinizin iki ülkeden de emekli olması bu konuda belirleyici bir kriterdir. Diğer önemli bir kriter, eşinizin Türkiye’ye kesin dönüş yapmış olmaması ve yılın büyük bir kısmını Almanya’da geçirmesidir. Bu durumda, eşinizin tatildeyken veya kısa süreli Türkiye seyahatlerinde ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarının tedavisi, genel olarak Alman sağlık sigortası tarafından üstlenilir. Ancak siz, özellikle eşinizin logopedi tedavisini Türkiye’de yaptırmak istediğiniz için durum değişiyor. Böyle bir durum, acil olmaktan çıktığı için önceden Alman sağlık sigortasından tedavi için onay almanızı öneriyorum. Aksi takdirde, yapacağınız tedavi masrafları kendi cebinizden ödemek zorunda kalabilirsiniz.
SGK KARŞILAR MI?
Söz konusu tedavi masraflarınızın SGK tarafından üstlenilmesi konusuna gelince. İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmesi’ne göre, iki ülkeden emekli olan bir kişinin tedavi masrafları, yılın yarısından fazla ikamet ettiği ülkedeki sosyal güvenlik kurumu tarafından üstleniliyor. Buna göre, eşinizin gerek Almanya gerekse Türkiye’deki sağlık tedavileri Alman sağlık sigortası tarafından karşılanması gerektiğinden, SGK masrafları üstlenmeye yanaşmayacaktır.

Üç çocuğum var ve 15 yıl çalıştım
Asimet Korkmaz – Almanya

Evli ve üç çocuk annesi olarak Türkiye’den borçlanma yoluyla emekli olabilirsiniz. 1974 yılında geldiğiniz Almanya’da sigortalı işe başladığınız 1992 yılı, Türkiye’de sigorta başlangıcı sayılacağından, 49 yaş ve 5 bin 600 gün şartlarına göre emekli olabilirsiniz. Ancak ilk çocuğunuz 1992’den önce dünyaya geldiyse, o zaman sigorta başlangıcınız öne çekilir ki, bu durumda emeklilik şartları sizin lehinizde değişir. Eğer ilk çocuğunuz 1990 yılında dünyaya geldiyse, yaş şartı 46 veya 47’ye, gün şartı da 5 bin 375 veya 5 bin 450 güne çekilir. Her şeyden önemlisi, çocuklarınızdan dolayı sizin adınıza yatan sigorta primlerinin hizmet cetvelinde kayıtlı olmasıdır. Çocukların doğum tarihlerine göre, 2 ile 3 yıl arasında prim yatmış olmalı. 1 Ocak 1992’den önce doğan her bir çocuk için ikişer yıl, daha sonra doğanlar için üçer yıl adınıza prim yatması gerekiyor.
ÖNCE SİGORTA GİRİŞİ
Yıl sonuna kadar borçlanma başvurusunda bulunmanız halinde, günlük 13.58 TL’den 73 bin ile 76 bin lira arasında bir borç miktarı ödeyerek emeklilik hakkını elde edebilirsiniz. Yaş ve gün şartlarını tamamlarsanız, bugünün şartlarına göre bin 200 ile bin 300 lira arasında bir aylık bağlanır.
Ama bu saydığım emeklilik koşullarının sizin için geçerli olması için, borçlanma işleminden önce bizzat Türkiye’ye gidip bir hafta 10 gün arasında sigortalı bir işte çalışmalısınız. Ardından yapacağınız borçlanmayla Almanya’daki 15 yıllık sigortalı sürenizden, emekli olmaya yetecek kadar olan süre, SSK’da değerlendirilecektir.