Hükümetin anahtarı onlarda
Güncelleme Tarihi:
Almanya’da pazar günü gerçekleştirilen genel seçimleri SPD az bir farkla kazansa da, Başbakan Angela Merkel’in yerine kimin geleceği açıklık kazanmadı. Genel seçimlerde tarihi bir yenilgi aldığı halde Birlik Partileri’nin başbakan adayı Armin Laschet’in mi yoksa SPD’nin başbakan adayı Olaf Scholz’un mu Almanya’nın yeni başbakanı olacağını, her iki tarafla da görüşmelere hazır olduklarını ilan eden Yeşiller ile FDP belirleyecek.
FEDERAL Yüksek Seçim Kurulu’nun resmi verilerine göre SPD oyların yüzde 25.7’sini, CDU/CSU yüzde 24.1’ini, Yeşiller yüzde 14.8’ini, FDP yüzde 11.5’ini, sağ popülist Almanya için Alternatif (AfD) yüzde 10.3’ünü aldı. Sol Parti ise toplam oyların yüzde 4.9’unu alarak yüzde 5 barajını aşamadı. Ancak seçim bölgelerinde en fazla oyu alarak 3 adayları doğrudan Federal Meclis’e girdiği için Sol Parti yüzde 5 barajından etkilenmedi. Almanya’daki seçim sistemi nedeniyle Federal Meclis’teki sandalye sayısı 709’dan 735’e yükseldi. SPD 206, CDU/CSU 196, Yeşiller 118, FDP 92, AfD 83, Sol Parti 39 milletvekili çıkardı. Resmi azınlık olarak kabul edilen ve yüzde 5 barajından etkilenmeyen Danimarka kökenlilerin oluşturduğu Güney Şilezya Seçmenler Birliği (SSW) de ilk kez Federal Meclis’e bir milletvekili göndermeyi başardı. Yüzde 40’ın üzerinde mektupla oy kullanılırken, seçimlere katılım oranının yüzde 76.6 olduğu açıklandı.
Muhafazakâr kanat CDU/CSU, Almanya Federal Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1949 yılından bu yana en büyük yenilgiyi aldı. 2017’deki genel seçimlere göre yüzde 8.8 oranında oy kaybederek ‘millet partisi’ konumundan da uzaklaştı. Seçimlerden birinci parti olarak çıkan SPD ise 2017 seçimlerindeki oyundan yüzde 5.2 daha fazla oy aldı. 2017’deki seçimlerde toplam oyların yüzde 12.6’sını alarak ‘üçüncü büyük parti’ konumuna yükselen sağ popülist AfD ise yüzde 10.3 oyla 5’inci sıraya düştü.
Seçimlerde Türkiye kökenli adaylardan 19’u Federal Meclis’e milletvekili olarak girdi. SPD’den 10, Yeşiller’den 5, Sol Parti’den 3 ve CDU’dan bir aday seçimleri kazanırken, Türkiye kökenli milletvekili sayısı 14’ten 19’a yükseldi. SPD’den Aydan Özoğuz, Metin Hakverdi (Hamburg), Cansel Kızıltepe, Hakan Demir (Berlin), Macit Karaahmetoğlu, Derya-Türk Nachbaur, Batı Trakyalı Mehmet Ali Takis (Baden-Württemberg), Gülistan Yüksel, Nezahat Baradari, Mahmut Özdemir (Kuzey Ren Vestfalya-KRV), Yeşiller’den Filiz Polat (Aşağı Saksonya), Ekin Deligöz (Bavyera), Canan Bayram (Berlin), Cem Özdemir, Melis Sekmen (Baden-Württemberg), Sol Parti’den Ateş Gürpınar (Bavyera), Gökay Bulut (Baden-Württemberg), Sevim Dağdelen (KRV) ve CDU’dan Serap Güler (KRV) milletvekili seçildi.
Seçimlerde aldığı tarihi yenilgiye rağmen, CDU/CSU’nun başbakan adayı Armin Laschet’e yeni hükümeti kurma yolu açık. Her ne kadar Almanya’da geleneksel olarak seçimlerden en güçlü çıkan parti liderine Cumhurbaşkanı tarafından yeni hükümeti kurma görevi verilse de, yasalara göre böyle bir mecburiyet yoktur. Nitekim 1980 yılında yapılan genel seçimlere Helmut Kohl liderliğinde katılan CDU/CSU toplam oyların yüzde 44.5’ini alan ‘en güçlü kanat’ olsa da FDP’nin koalisyonu sürdürme kararı vermesi üzerine SPD’li Helmut Schmidt yeni hükümeti kurarak başbakanlık koltuğunu korumuştu.
ÖN GÖRÜŞMELER BAŞLIYOR
Yeşiller ile FDP’nin zaman kaybetmeden kendi aralarında ön görüşmelere başlayacağı açıklandı. FDP Genel Başkanı Christian Lindner de Yeşiller’in aradığını bulamayan başbakan adayı Annalena Baerbock da, iki partinin başta iklim korunması ve taze borç konuları olmak üzere bazı alanlarda ciddi görüş ayrılıkları olduğuna dikkati çekerken, demokratik partiler arasında uzlaşmanın mümkün olduğunu vurguladılar. Lindner, tercihlerinin CDU/CSU ve Yeşiller’le ‘Jamaika koalisyonu’ oluşturmak olduğunu yinelerken, SPD ve Yeşiller’le ortaklık kapısını da açık bıraktı. Yeşiller Eş Başkanları Annalena Baerbock ve Robert Habeck ise her iki kanat ile de görüşmeleri sürdüreceklerini ve Almanya’nın geleceğini şekillendirecek bir politika uygulamaya hazır olan partilerle ortaklık edeceklerini açıkladılar. Şimdi gözler bu iki partide. Seçimlerde tarihi bir yenilgi aldığı halde Birlik Partileri’nin başbakan adayı Armin Laschet’in mi yoksa SPD’nin başbakan adayı Olaf Scholz’un mu Almanya’nın yeni başbakanı olacağını her iki tarafla da görüşmelere hazır olduklarını ilan eden Yeşiller ile FDP belirleyecek. Bir anlamda Yeşiller’le FDP’nin yeni kurulacak hükümette anahtar rolünü üstlenmesi kesinleşti.
‘SEÇMEN BİZİ İŞARET ETTİ’
SPD’nin başbakan adayı Olaf Scholz, yeni hükümeti kurma görevini seçmenlerin kendilerine verdiğini söyledi. SPD Genel Merkezi Willy Brandt Evi’nde kısa bir konuşma yapan Scholz, “Seçmenler yeni Federal hükümeti kimin kuracağını söyledi. SPD, FDP ve Yeşiller, oylarını artıran partiler oldu. Yani seçmen, bu üç partiye yeni hükümeti kurma görevini verdi” dedi. Scholz, CDU/CSU’lu rakibi Armin Laschet’e dönük olarak da, “Birlik Partileri sadece büyük ölçüde oy kaybına uğramadı, yeni hükümette yer almayıp, muhalefete gitme mesajını da aldı” açıklamasında bulundu. SPD’nin zaman kaybetmeden yurttaşların kendilerine verdiği görevi yerine getirmek için harekete geçeceğini de vurguladı. Ahmet KÜLAHÇI, BERLİN / Fotoğraflar: dpa