Gurbetçinin gazete koleksiyonu

Şenol Şahin Çörekçi yaptığı açıklamada, 1986’da işçi olarak Berlin’e gittiğini, burada çeşitli işlerde çalıştıktan sonra bir süre gazetecilik yaptığını anlattı. Bu sırada Türklerle ilgili haberlerin yayınlandığı gazetelerin koleksiyonunu yapmaya karar verdiğini ifade eden Çörekçi, özellikle 1. Dünya Savaşı döneminde Osmanlılarla yoğun ilişkiler kuran Almanların, Türklerle ilgili haberler ve analizlerinin yer aldığı gazeteleri biriktirmeye başladığını kaydetti.

Koleksiyonunun zamanla geliştiğini ve neredeyse bulunması imkansız gazeteleri Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden de satın almaya başladığını belirten Çörekçi, koleksiyondaki gazetelerde 2. Abdülhamit, Sultan Reşad, Enver Paşa ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuyla Atatürk’ün isminin çoğunlukla geçtiğini bildirdi.

Türklerle ilgili Almanya’da çıkan tarihi kitapları da biriktirdiğini aktaran Çörekçi, ”Şu anda koleksiyonumda Türklerle ilgili hiç yayınlanmamış kitaplar da var. Bunlar araştırmacılar için bulunmaz bir kaynak” dedi.

ESİR KAMPINDAKİ CAMİ
Cumhuriyetin ilanıyla Alman gazetelerinin Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’nda çeşitli cephelerinde çekilmiş fotoğraflarına sıklıkla yer verdiğine dikkati çeken Çörekçi, Atatürk’ün modern Türkiye’nin kurucusu olarak Avrupa’da büyük dikkat çektiğini vurguladı.

Dönem gazetelerinde Atatürk’ün cephe fotoğraflarının dışında, sanayileşme ve modernleşme çabalarından da övgüyle sözedildiğini anlatan Çörekçi, gazeteleri incelerken Türk-Alman ilişkileriyle ilgili fazla bilinmeyen detaylara ulaşıldığını kaydetti.

Çörekçi, Berlin akınlarındaki Vinsdorf kentindeki Halbe Mond (Yarım Ay) esir kampında yaşayan Müslüman esirlerin yaşamlarıyla ilgili gazetelerin de koleksiyonunun önemli bir bölümünü oluşturduğunu belirterek, şöyle konuştu:

”1. Dünya Savaşı’nda Almanlara karşı savaşan Müslüman askerlerin esir tutulduğu bu kampa Avrupa’nın ilk minareli camisi yapılıyor. Bu caminin açılışına Mehmet Akif Ersoy’un yanı sıra, dönemin ünlü Türk yazar ve düşünürleri de katılıyor. Osmanlı Devleti de buradaki Müslümanlar için maddi destek sağlıyor. Esir kampındaki Müslüman askerleri Osmanlı lehine savaşa sokabilmek için Enver Paşa başta olmak üzere çok sayıda komutan ve heyet kampa gelerek askerleri ikna etmeye çalışıyor. Kısmen de başarılı oluyorlar. Bu askerlerin bir kısmının daha sonra Almanlarla birlikte çeşitli cephelerde savaştıklarını bu gazetelerden öğrenmiş oluyoruz. Avrupa’daki ilk minareli cami özelliği taşıyan ve koleksiyonumdaki gazetede fotoğrafı bulunan cami yıkılmış durumda. Bu nedenle caminin fotoğrafının yer aldığı bu gazete, tarihi belge niteliğinde.”

Koleksiyonunda dikkat çeken gazetelerden birinin de 1917 tarihli ”El Cihad” isimli Osmanlıca-Tatarca bir gazete olduğunu belirten Çörekçi, ”Bu gazeteyi Almanya başta olmak üzere Avrupa ülkelerinde bulmak çok zor. Bu gazete sadece çeşitli müzelerde yer alıyor. Ben de bu gazeteyi bir Alman araştırmacıdan satın alarak koleksiyonuma kattım” dedi.

Şenol Şahin Çörekçi, 25 senelik koleksiyonunu artık devretmek istediğini kaydederek, koleksiyonunu almak isteyen kişi ve kuruluşlardan kendisiyle bağlantıya geçmelerini istedi.

”TÜRKİYE’DE OLMASI ÇOK FAYDALI”
Çörekçi’nin gazete koleksiyonunu inceleyen Akdeniz Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Oral ise, koleksiyonun önemine işaret etti. Gazetelerin incelenerek Türk-Alman ilişkilerinin daha yakından anlaşılabileceğine değinen Oral,

”Bugün araştırmacılarımız böyle bir koleksiyonu incelemek için burslu olarak veya para harcayarak bu ülkelere gidiyorlar. Oysa incelediğimiz bu koleksiyonda dönemin önemli şahsiyetlerinin yaşamlarını anlatan bilgiler yer alıyor. Böyle bir koleksiyonun Türkiye’de olması çok faydalı” dedi. Almanya’daki yayınların sadece Almanca değil, Osmanlıca, Tatarca, Arapça dillerinde de yayınlandığına dikkati çeken Oral, şöyle konuştu:

”Çanakkale Savaşı’nı, Suriye cephesini inceliyorlar. Yayınlar sadece savaş dönemi Türkiye’sini değil, Türk yaşamını da anlatıyor. Çeşitli illerimize ait renkli gravürler ve çizimler mevcut. Almanlar kendi geleceklerini Anadolu’da görüyorlardı. Türklerle ilişkileri 1. Dünya Savaşı yıllarında ittifak şeklinde daha da yoğunlaştı. Almanların yanı sıra bu dönemde bütün Avrupa’da 19. yüzyılın başında Türk modası oluştu.”