Göçün destanını yazdı

ALMANYA’nın Mainz kentinde oturan 65 yaşındaki Hamdi Tanses, 30 yılı aşkın süredir yaşadığı Almanya’ya Türkler’in göçünü konu olan türküleri derlerken, başından geçen ilginç bir anısını da Hürriyet’le paylaştı.

İlk yıllarda ekmek parası için düğünlerde sahne aldığını ifade eden Tanses, “Birinci kuşak sahnede türküleri söylediğimi duyunca, bana dört elle sarıldı. Düğünü para karşılığı çağrılan sanatçılar, türkü özlemi ile yanıp tutuşan vatandaşlarımızın türkülere gösterdiği ilgiden dolayı sahne alamadan salondan ayrılmak zorunda kalmıştı. Geldikleri yörelerinin türkülerini dinleyen 1. kuşak beni dört saat sahneden indirmedi. İlk olarak, ‘Almanya treni kalkıyor gardan’ türküsünü yazdım. Daha sonra Almanya’ya değişik nedenlerle gelmiş Anadolu insanımızın hikayelerini derledim, besteledim. Bunlar arasında en duygulandığım hikayeler arasında, ‘Göç destanı’ oluştu. Bu destanın kahramanı Ünyeli Yanık Ali. Hikayesi ise şöyle:

DAVULLU ZURNALI UĞURLAMA
“Trenler dolusu insan, Anadolu’nun her köşesinden yola çıktı. İnsanlar, baştan ayağa kadar doktor kontrolünden geçtiler. Sağlam raporu alıp, Sirkeci Garı’ndan trene bindiler. Davul ve zurna ile uğurlandılar. Almanya’da törenlerle karşılandılar. Almanya’ya giden ilk kafilenin içinde Ünye’nin bir köyünden Yanık Ali diye bir genç de vardı. Boyu posu yerinde, tuttuğunu koparan bir gençtir Ali. Ünye’de kapı komşusu bir kıza tutkundur. Kızın ailesinin maddi durumu yerindeydi. Yanık Ali ise köyde çobanlık yapıyordu. Bahar köyün en güzel kızıydı.

Beyler, ağalar ister ancak kızın gönlü Yanık Ali’deydi. Fakat aradaki zenginlik farkı gençlerin birleşmesine engel oluyordu. Yanık Ali’nin elindeki kavaldan başka hiçbir sermayesi yoktur. Anası, babası da ırgatlık etmişler ve bu dünyadan göçüp gitmişlerdir. Ali’nin adı da bu olaydan ötürü Yanık Ali olarak halkın dilinde ünlenmişti. Bu sırada bir arkadaşının tavsiyesi üzerine Almanya’ya gitmek için İş ve İşçi Bulma Kurumu’na yazıldı. Kısa zamanda gitme izni çıktı. İlk Almanya kafilesindedir artık. Ali’nin köyden ayrılmasına en çok üzülen sevdalısı Bahar oldu. Sevdasını içine gömdü.

AYRILIK VAKTİ GELDİ
Bahar, Ali’ye hatıra olarak kendi elleriyle işlediği bir ipek mendil verir. Ali’yi uğurlamıştır uğurlamasına da Ali’nin sevdası yüreğinde bir ateş gibi yanmaktadır. Bu ateş onu küle dönüştürür.

Yanık Ali Almanya’nın en büyük kömür havzası olan Ruhr bölgesinde bir şehre gelir ve burada bir kömür ocağında yüzlerce metre yer altında işe başlar. Gece gündüz demeden çalışmaktadır artık. Aklında, fikrinde, aşında ve suyunda hep o vardır, o Bahar’dır. Beş yıl boyunca yüzlerce metre yerin dibinde devam eder çalışmaya. Artık izine gitme zamanı gelmiştir onun için. Yıllar geçmiştir ama aklında hep Bahar vardır, her an onu görebilmeyi hayal etmektedir. Yanık Ali izin yolunda çok feci bir kaza geçirir ve aylarca komada kalır. Kolları ve bacakları kırılmıştır. Uzun süre Almanya’da bir hastanede tedavi görür. Bu haber köye ulaşmıştır artık. Yanık Ali’nin bundan böyle elinin ayağının tutamayacağı kulaktan kulağa yayılmıştır köyünde. Bunu duyan Bahar’ın ailesi, Bahar’ı, onun gönlü olmadığı halde köyde başka biriyle evlendirirler. Bu evlilik Bahar’a mutluluk getirmez ve sonuçta kara sevdaya tutularak veremden ölür.

Ali ise Bahar’ın evlendiğine ve daha sonra da veremden öldüğünü duyunca deli divane olur. Artık çalışacak güçte değildir. Ara sıra çalışmayı denese de başarılı olamaz. Sonuçta tek başına kaldığı bir evde hayatına son verir. Geriye her zaman başucunda sakladığı, Bahar’ın ona sevdasını ifade ettiği ipek mendil kalmıştır.

GÖÇ DESTANI

Karlı dağlar başından
Yaylalardan ovalardan
Ayrılıp karasabandan
Göç eyledik Almanya’ya
Almanya’ya Almanya’ya
Niye geldik Almanya’ya
Zonguldak’tan Kütahya’dan
Ankara’dan İstanbul’dan
Tarlalardan fabrikadan
Göç eyledik Almanya’ya
Almanya’ya Almanya’ya
Niye geldik Almanya’ya
Sapa sağlam rapor aldık
Türlü hayallere daldık
Düğün bayram karşılandık
Göç eyledik Almanya’ya
Almanya’ya Almanya’ya
Niye geldik Almanya’ya
Yeraltında kömür olduk
Yollar yaptık köprü kurduk
Tanses’im der hurda olduk
Göç eyledik Almanya’ya
Almanya’ya Almanya’ya
Niye geldik Almanya’ya

Söz-Müzik: Hamdi TANSES