Göçmen emeklilerin sorunlarına duyarlılık

Ülkenin en büyük sendikal kuruluşu FNV ile Hollanda Yaşlılar Sendikası (ANBO) öncülüğünde Lahey’de düzenlenen, Türkler İçin Danışma Kurulunun (IOT) da destek verdiği toplantıda, tam emeklilik hakkından yararlanamama sorunu tartışıldı ve sorunun uzun süredir "kanayan bir yara" özelliği taşıdığı belirtildi.

Parlamentoda bazı siyasi parti temsilcilerinin de hazır bulunduğu toplantıda konuşan FNV Başkanı Agnes Jongerius, 1960 ve 70’li yıllarda bu ülkeye gelerek ağır iş koşullarında çalışmış yabancı işçilerin tam emeklilik maaşı alamadıklarını, dolayısıyla büyük sıkıntı içinde olduklarını söyledi.

Hükümeti sorunu görmezden gelmekle suçlayan ve sert şekilde eleştiren Jongerius, bu kişilerin ek emeklilik olanaklarından da zamanında yararlanamadıkları için yalnızca eksik verilen emekli maaşına ya da ek yardıma mahkum olduklarını belirtti.

Jongerius, hükümetin kısa süre içinde ilgili yasada değişiklik yaparak, tam emekli maaşı alamayanlara verilen ek yardım koşullarını hafifleştirilmesini istedi. Bu bağlamda ek yardım alanların halen 13 hafta olan ülke dışında kalabilme sürelerinin en az 26 haftaya çıkarılması ve bunun için başvuru yapma zorunluluğunun kaldırılması, işlem masraflarının azaltılması gerektiğini belirten Jongerius, tam emeklilik için ülkede kesintisiz kalma süresinin de 50 yıldan 40 yıla çekilmesini zorunlu gördüklerin kaydetti.

ANBO ve yabancıların danışma organlarının üst kuruluşu LOM’un yetkilileri de, hükümeti, yıllardır gündeme getirilen bu soruna çözüm bulmaktan sürekli kaçınmakla suçladı. Yetkililer, sorunun giderek büyüdüğüne ve toplumsal bir yaraya dönüştüğüne işaret ettiler.

MUHALEFETTEN DESTEK


Toplantıya katılan muhalefet partilerinden Demokratlar 66 Partisi, Yeşil Sol ve Sosyalist Parti milletvekilleri, FNV’nin değişiklik önerilerine destek vereceklerini bildirdiler. İktidar ortaklarından İşçi Partisi ve Hristiyan Demokrat Parti milletvekilleri ise tam emeklilik için ülkede kesintisiz ikamet koşulunun 50’den 40 yıla indirilmesi önerisine olumlu yanıt veremeyeceklerini, ancak ödenekle geçinmek zorunda kalan emeklilerin koşullarının düzeltilmesi ve ödeneklerin yalnızca Sosyal Sigortalar Bankası aracılığıyla verilmesi konusunu desteklediklerini söylediler.

Hollanda’da 65 yaşına gelen bir kişinin AOW denilen yasa çerçevesinde tam emeklilik maaşı alabilmesi için, 15-65 yaşları arasında 50 yıl süreyle ülkede kesintisiz ikamet ediyor olması gerekiyor. 50 yıldan eksik olan her yıl için, yüzde 2 emeklilik maaşından kesinti yapılıyor. 1960 ve 70’li yıllarda bu ülkeye gelen, 65 yaşını aşmış Türk vatandaşlarının çoğu bu süreyi tamamlayamadıkları için eksik emekli maaşı alıyor. Çoğu kişinin emeklilik maaşı da asgari geçim yardımı düzeyinin altında kaldığı için bunlara ek yardım yapılıyor. Ancak bu ek yardım yurt dışına yılda en fazla 13 hafta çıkabilme gibi koşullara bağlanıyor. 65 yaşını aşan Türk vatandaşlarından bu sürenin üzerinde Türkiye’de kalmak istedikleri zaman da verilen bu ek yardım ödeneği kesiliyor.

TÜRKLER TAM MAAŞIN YÜZDE 51’İNİ ALIYOR

Hollanda’da halen emekli maaşı alanlardan 425 bin kişi ülkede 50 yıl kesintisiz kalmadığı için eksik emekli maaşı alıyor. Bu kişilerden 30 bini geçen yıl ek yardım için başvuruda bulunmak zorunda kaldı. Sendikanın hesaplamalarına göre, 2020 yılında eksik emekli maaşı alanların sayısı 900 bin sınırına ulaşacak.

Ülkede halen 12 binin üzerinde 65 yaşını aşmış Türk vatandaşı emekli maaşı alıyor ve bunların aldığı ortalama emekli maaşı eksik yıllarından dolayı tam maaşın ortalama yüzde 51’i dolayında bulunuyor. Bu 12 bin kişiden 3500 kişi ise emekli maaşı düzeyinin çok altında kaldıkları için "Bijstanduitkering" denilen ek yardımla yaşamını sürdürüyor.

FNV, emekli maaşlarında ortaya çıkan maddi boşluğun emekliler lehine kapatılabilmesi için girişimlerini, hükümeti bu konuda yeni bir karar ya da yasa değişikliğine gitmesine kadar sürdürecek. Federasyon, bu amaçla eylemlerini ülke düzeyine yaymayı ve bütün yaşlıları bilgilendirmeyi hedefliyor. Federasyona göre, bu yolla yaşlılar da siyasal iktidar üzerinde baskı unsuru olabilecek.

Lahey’de düzenlenen ve yaklaşık 600 kişinin yer aldığı toplantıya çeşitli kentlerden gelen 150 dolayında Türk yaşlı da katıldı.