Genel Kurul’dan Torba’ya ince ayar

Yurtdışında yaşayan Türkleri ilgilendiren düzenlemelerden biri (Madde 22), Mavi Kart sahiplerine, yurtdışında Türk vatandaşlığında geçen sigortalılık sürelerini borçlanma imkanı getiriyor. Diğeri ise (Madde 27), yine yurtdışındaki sigorta başlangıcının Türkiye’de de sigorta başlangıcı olarak kabul edilmesini öngörüyor.
Bu iki madde de ilk bakışta yurtdışında vatandaşların yüzünü güldürüyor. Ancak 3201 sayılı kanunda değişiklik öngören bu iki madde arasına, Avrupalı Türkün sevincini kursağında bırakacak başka bir madde sıkıştırılmıştı.

NEYDİ BU 24. MADDE?
“Madde ile, ikili sosyal güvenlik sözleşmelerinde açık hüküm bulunan durumlarda yabancı ülkedeki ilk işe giriş tarihinin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilmesi ve borçlanılacak sürelerdeki kayıtlı son tarihten geriye doğru borçlanma işleminin yapılması amaçlanmaktadır.”

Bu ne anlama geliyor?

Kişi yurtdışı borçlanması yaparken, yurtdışında çalıştığı sürelerin hangi tarih aralığında olacağını tercih yapma hakkı vardı. İşte söz konusu madde ile bu tercih hakkı kaldırılmak isteniyordu. Bunun sonucu da, aylıkların düşük bağlandığı 2000 yılından sonraki sigortalı süreler öncelikli olarak dikkate alınacaktı. Söz konusu maddede bu uygulama, “…borçlanılacak sürelerdeki kayıtlı son tarihten geriye doğru borçlanma işleminin yapılması amaçlanmaktadır” şeklinde ifade ediliyor. Bunun sonucu olarak, yurtdışı borçlanması yapacak kişilere bağlanacak aylıklar yüzde 30 oranında düşecekti.

‘DUR’ DENİLDİ

Bu olumsuz gelişmeye, TBMM Genel Kurulu’nun 20 Temmuz tarihinde yapılan 121. Birleşimi’nde dur denildi. Esas komisyon olan Plan ve Bütçe Komisyonu’nun Genel Kurul’a değişiklik teklifini sundu. Hükümet tarafından sunulan tasarıda, Mavi Kartlılara borçlanma hakkı getiren ve yurtdışındaki sigorta başlangıcının Türkiye’de iş başlangıcı olarak kabul edilmesini öngören maddeler Genel Kurul’da aynen kabul edilirken, can sıkıcı olan 24. maddeye ilişkin, AK Parti İstanbul Milletvekili Mehmet Doğan Kubat ve arkadaşları tarafından verilen önerge üzerine, görüşülmekte olan 639 sıra sayılı Kanun Tasarısı çerçevesinde 30. madde olarak şu şekilde değiştirilerek onaylandı:

İŞTE DEĞİŞİKLİK

“MADDE 30 - Ancak, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların akit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilir.”
Böylelikle, borçlanılacak sürelerin tespitine ilişkin hükmün madde metninden çıkarılmıştır.

AYRIMCILIK YARATILDI

TBMM Genel Kurul’a muhalefet partileri tarafından sunulan karşı oy yazısında ise, söz konusu tasarının 27 ve 28. maddesine ilişkin şu ifadeler yer alıyor:
“Madde 28- Bu madde ile 3201 sayılı Kanunun 5. Maddesine eklenen fıkra ile yurtdışında çalışanların yurtdışında geçen sürelerinin borçlanmasında değişikliğe gidilerek borçlanma süresinin tespitinde borçlanma talebinde bulunulan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru borçlanma yapma yükümlülüğü getirilerek yeni bir ayrımcılık yaratılmıştır. Türkiye’de ikamet eden bir sigortalı borçlanma yapmak istediği takdirde istediği zaman aralığını borçlanabilirken, yasa tasarısıyla getirilen düzenleme nedeniyle bu imkân yurtdışında yaşayan yurttaşlarımız açısından kısıtlanmıştır. Bu da sigortalılar için emekli aylıklarının daha düşük bağlanmasına neden olacaktır.

Madde 30- 3201 sayılı Yurt Dışında bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlik Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanunun 5. maddesine eklenen fıkra ile yurt dışında geçen sürelerin tamamı veya istenildiği kadarına borçlanma hakkı veren bir düzenleme. Borçlanma iyi gibi gözükse de, borçlanma taleplerine istinaden yapılacak borçlanma süresinin tespitinde ibraz edecekleri belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son talihten geriye doğru olmak üzere gün sayılarının esas alınacak olması bağlanacak aylık miktarında yüzde 30 nispetinde eksik maaş bağlanmasına neden olmakta, bu da hak kaybı anlamına gelmektedir…”

SIRA DİĞER KOMİSYONLARDA

Torba Yasa tasarısında yer alan ve geçen pazar günkü birleşimde esas komisyon olan Plan ve Bütçe Komisyonu tarafından söz konusu uygulamalara ilişkin sunulan değişiklik önergeleri kabul edilirken, tasarının görüşüldüğü Adalet, Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm, Sağlık, Aile, Çalışma ve sosyal İşler, Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji tali komisyonlarının da kısa bir süre içinde raporlarını ve değişiklik tekliflerini TBMM Genel Kurulu’na sunmaları bekleniyor.

Ama gerçek şu ki, esas komisyonunun sunduğu ve Avrupalı Türklerin lehinde olan değişiklik kabul edildi. Artık yurtdışında yaşayanlar, söz konusu Torba Yasası yürürlüğe girdikten sonra da borçlansalar, herhangi bir hak kaybına uğramayacaklar.

Kaç para yatırıp, kaç yaşında emekli olabilirim

1966 İstanbul doğumluyum. Türkiye’de 1985’te işe başlayım 960 gün SSK’ya tabi çalıştım. Almanya’da 15 yıldır işletme sahibiyim. Kaç yaşında emekli olabilirim? Kaç para yatırmalıyım? Nereye başvurmam gerekiyor? Türkiye’deki ikametgahım Antalya. T. Demirel

SİZİN erkek sigortalı olduğunuzdan hareketle sorunuzu yanıtlayacağım. Emekli olmak için 49 yaş ve 5 bin 300 gün şartlarına tabisiniz. Eksik olan 4 bin 340 gün için 52 bin 514 TL yatırmanız gerekiyor. Borçlanma başvuru formunuzu SGK Antalya İl Müdürlüğü’ne göndermelisiniz. Parayı, borç tahakkuk cetvelinin size yazılı olarak tebliğ edildiği tarihten sonraki ilk üç ay içinde yatırmalısınız. 2015 yılında aylık tahsis talebinde bulunursanız, Almanya’daki işletmenizi devretmeniz gerektiğini unutmayın lütfen, aksi takdirde size aylık bağlanmaz.

Sandıktan ikramiye alabilir miyim

SOSYAL Güvenlik Kurumu’na tabi 4/a sigortalısıyım. Daha önce Emekli Sandığı’nda hizmetlerim var. Bu hizmetlerime ikramiye alabilir miyim? Ali Ç.
26 OCAK 2012 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 6270 sayılı kanuna göre emekli ikramiyesi ödenebilmesi için; 8 Eylül 1999 tarihinden sonra istifa edip görevinden ayrılmış olması, görevinden ayrıldığı tarih itibariyle 15 yıl sigortalılık süresi olması, en az 3.600 gün prim ödenmiş olması şartları aranır.