Gelecekte Lamboghini'ye çiftçi binecek

Rogers, Garanti Masters Özel Bankacılık ve BBVA International Private Banking tarafından Salt Galata'da düzenlenen “Mevcut Piyasa Koşullarında Nasıl Para Kazanılır?” başlıklı konferansta, yaptığı dünya turuna değindi.

Önceden, çocuk yapmanın, para, zaman ve enerji harcaması olduğunu düşündüğünü ifade eden Rogers, “Tamamen yanlış düşünüyormuşum” diyerek, dünya seyahatinin ardından iki kızı olduğunu, haftanın her günü 24 saatini çocuklarıyla geçirebileceğini söyledi ve katılımcılara “elinizi çabuk tutun, biran evvel bu keyfi tadın” tavsiyesinde bulundu.

Rogers, konuşmasında vereceği tavsiyelerin kendi hayatı ve yatırımları için geçerli olduğunun altını çizdi.

21. yüzyılın, Çin'in yüzyılı olacağına dikkati çeken Rogers, “Çinlilere komünist diyenler var. Çinliler, en iyi kapitalistler olmasalar bile, dünyanın en iyi kapitalistleri arasında. Gelirlerinin yüzde 35'ini tasarruf ediyorlar. İyi yaşamak, yatırım, tasarruf yapmak istiyorlar. Hiç gecikmeden Çin'le iş yapmaya başlayın” diye konuştu.

Rogers, Çin'in sürekli yükselme dönemlerinden geçmiş bir ülke olduğuna ve Çin'in dünyayı değiştirmeye devam edeceğine işaret etti.

Katılımcılara, çocuklarına ve torunlarına Çince öğretmelerini tavsiye eden Rogers, Singapur'da yaşadıklarını, iki kızının da Mandarince konuşabildiğini belirtti.

Rogers, ABD'nin en borçlu ülkelerden biri olduğuna değinerek, Türkiye'nin de geçmişte para krizi yaşadığını ve gelecekte de yaşanacağını, başka ülkelerde de bunun olduğunu dile getirdi. Rogers, “Gelecekte daha yeni kriziler yaşanacak. Çünkü dünyada büyük dengesizlikler, büyük borçlanmalar olacak” dedi.

1920'li, 1930'lu yıllarda yaşanan dönüşümün ardından ABD'nin güç haline geldiğini ancak politika hataları ve finansal kriz nedeniyle bunun değiştiğini anlatan Rogers, tarihi bir dönüşümün yaşandığını güç dengesinin ABD'den Asya'ya geçtiğini söyledi.

Rogers, kızlarının ABD'de değil, İsviçre'de banka hesapları olduğunu kaydederek, “Kızlarım 21. yüzyıla hazırlanıyorlar. Şirketlerinizi, kendinizi, tarihi değişikliğe hazırlamanız gerek” diye konuştu.

Tarımdaki fiyatlar çok artacak, Lamborghini'lere çiftçiler binecek

Hisse senetlerinin, ABD ve Batı'da dalgalanan işlem hacimleri olduğuna işaret eden Rogers, şöyle devam etti:

“Bu, devam edecek. İnişli-çıkışlı gelişmeler devam edecek. İkincil bir piyasa ortaya çıkacak. Doğal kaynaklar, hammadde ve emtia pazarı... İnsanların çoğu emtiaya yatırım yapmaz, ama şimdi yükselişte olan piyasa bu. İnsanların fazla bilmediği, 70 bin ortak fon olduğu bir pazar. Artık emtiaya yatırım yapma zamanı. Dokunulmamış bir pazar bu. 1980'li, 1990'lı yıllarda çok az yatırım yapıldı emtia pazarlarına, yükselişte değildi.

Maden kaynakları sona eriyor. Güney Afrika, altın kıtası diye bilinirdi, 10-20 yıl sonra Güney Afrika altın ihracatçısı olmayacak, çünkü bitiyor. Tarım envanterleri azalıyor. Tarım ürünlerinin fiyatları artacak. Gıda ürünlerini artık herhangi bir fiyata alamayacağız. Tarım sektöründeki fiyatlar çok artacak. Lamborghini'lere binen borsacılar değil, çiftçiler olacak. Yeni bir kariyer arıyorsanız, tarım sektörüne girin. Para orada.

Bütün emtialarda kıtlık başlayacak ve bu kıtlıklardan herkes payını alacak. Kıtlıklar nedeniyle, emtiadan elde edeceğiniz gelir, çok para edebilir. Benim yatırımlarımın çoğu emtiada. Kızlarımın hisse senedi, yok emtiası var. Emtia, 10-15 yıl içinde yükselmeye devam edecek.”

“Türkiye'yi şu an sadece izliyorum”

Jim Rogers, pek çok ülkede ve Türkiye'de yatırımı olmadığını belirterek, “Yatırımlarım emtia ve para üzerine. Hisse senedim yok. Ancak Türkiye'ye baktığımızda, şu an ticaret dengenizde sorun var. Ciddi bir açık var, hakikaten ciddi. Bu, sıklıkla soruna neden olur. Ya para birimiyle ilgili, ya da borsayla ilgili sorun çıkar böyle bir cari açığın sonucunda. Bu çözülürse tekrar Türkiye'de yatırım yapmak isterim. Daha önce yaptım. Şu an sadece izliyorum. Hükümetler bütün dünyadaki tarihleri yaparlar ama yüzlerine gözlerine bulaştırırlar çoğu kez. 50 yıl önce ABD en fazla kredi veren ülkeydi ama en büyük borcu olan ülkeye dönüştü. Hükümetler yüzlerine gözlerine bulaştırabilirler. Böyle olmazsa, ben de Türkiye'de yatırım yapabilirim. olanaklar çok fazla” diye konuştu.

Soruları yanıtlarken, Çin'de bazı hisse senetleri olduğunu, bunlara Kasım 2008'de “Çin'de her şey çöktüğünde” yatırım yaptığını, Japonya'da tsunami sırasında birkaç hisse senedi aldığını, bunların dışında hiçbir yerde yatırım yapmadığını söyledi.

Rogers, şu anda tarımla ilgili emtia fiyatlarının hala çok düşük olduğuna dikkati çekerek, “Mümkün olduğunca fazla tarım ürününe girmeniz gerek, çünkü çok büyük para getirisi olacak” dedi.

İkinci sırada kıymetli metallerin geldiğini belirten Rogers, şu görüşleri dile getirdi:

“Altın olabilir. Benim altınım var. Eğer fiyatı düşerse, daha fazla alacağım. Altının değeri, 11 yıl boyunca artarak devam etti, büyük çıkış yaptı. Çok dikkatli davranıyorum ama bu durum nasıl devam edecek bilmiyorum. Daha fazla insan altından korkmaya başlayıncaya kadar altın böyle devam edecek. Önümüzdeki aylarda daha fazla altın ve gümüş almayı başaracağımı umuyorum.”

Hangi para birimlerine yatırım yapıldığı sorulan Rogers, avro, dolar ve poundu olduğunu, avronun önümüzdeki 10-15 hafta yada ay başarısını sürdüreceğini kaydederek, “Bugün daha fazla para almak istesem, İsviçre Frangı alırdım mesela...” dedi.

“Korkunç bir çöküş olsa da emtiada az kaybedeceksiniz”

Jim Rogers, altının ons fiyatının 10 yıl içinde 2.400 dolara çıkacağını tahmininde bulunarak, şunları söyledi:

“Altının 1980'deki seviyesine bakıldığında, bugün 2.400 dolar olması gerek. En az 2.400 dolara, hatta daha fazla yükseğe çıkacak. Altın da gümüş de yükselecek. Gümüş daha ucuz, altın en yüksek düzeyinden yüzde 15 daha düşük. Şu anda ne altın ne gümüş almıyorum çünkü nasıl devam edeceğine bakıyorum. Almak zorunda olsam, altın yerine gümüş alırım, ama gümüşü satmayın. düşünemeyeceğimiz seviyelere çıkacak, çok yükselecek. Gidin, biraz gümüş alarak işe başlayan.”

Çiftçilik alanında büyük boşluk olduğunu belirten Rogers, finans sektörünün, içinde bulunulacak doğru bir sektör olmadığını kaydetti.

Rogers, Myanmar'ı “En heyecan verici ülke” olarak tanımlarken, “Bütün paramı Myanmar'a koyabilecek durumda olsam, şimdi yatırırdım. Çok kadar büyük doğal kaynakları var. Çin'in 35 yıl önceki durumu gibi” dedi.

Yatırımlarda çeşitlendirme yapmadığını ve başarılı yatırımcıların da çeşitlendirme yapmadığını ifade eden Rogers, “Borsacılar kendilerini korumak için böyle söyler. Çeşitlendirme ile iflas etmezsiniz ama hiçbir zaman da çok para kazanamazsınız. Bütün yumurtaları aynı sepete koyarsanız, sepeti fevkalade iyi korumanız gerek. Çin'de de dünyada da problemler bekliyorum ama yine de emtiaya yatırım yapmayı tercih ediyorum. Bir çöküntü karşısında, ne kadar çeşitlendirirseniz çeşitlendirin, borsada başarılı olamazsınız. Korkunç bir çöküş olsa da, emtiada az kaybedeceksiniz” diye konuştu.
Rogers, “Hayatınızda bir tek ülkeye gidip ziyaret edeceksiniz, Hindistan'a gidin” tavsiyesinde bulundu.