Gazetelerin ömrü ne kadar

ÖNCE Almanya'nın en ciddi dergilerinden Stern yayın yönetmeni Dominik Wichmann gitti. Şimdi Focus dergisi yayın yönetmeni Jörg Quoos gidiyor. Oysa birincisi bu görevi bir yıl, ikincisi ise 20 ay önce devralmıştı. Şimdi sırada daha bir yılını doldurmamış olan Spiegel dergisi yayın yönetmeni Wolfgang Büchner var deniliyor. Bu hızlı değişim basının tüm dünyada içine düştüğü derin krizi gösteriyor. Krizden nasıl çıkılacağını kimse bilmiyor.

Almanya'da 1982-1983 yıllarında gazetelerin toplam tirajı 30 milyon. 2013'te toplam tiraj 17 milyon. 33 yılda tiraj kaybı nerdeyse yarı yarıya. 2004-2014 yılları arasında, son 10 yılda Almanya'da günlük ve haftalık gazetelerin satış kaybı 6 milyonu aşıyor. Sadece satış değil. Gazeteler eskiden kazancın üçte ikisini ilanlardan, üçte birini de satıştan sağlıyordu. Şimdi tam tersi. Kazancın yüzde 60'ı satıştan, üçte biri ilandan. 2010-2013 yılları arasında, yani üç yılda Almanya'da gazetelerin ilan kazancı 3.6 milyar Euro'dan 2.9 milyar Euro'ya düşmüş bulunuyor. Gazeteler ilandan kaybettikleri kazancı gazete satışına yaptıkları zamla kapatmaya çalışıyor.

* * *

Tiraj kaybı insanların medya tüketiminden uzaklaşmasından kaynaklanmıyor. Tam tersine insanlar daha çok bilgi tüketiyor, ama bu bilgi ihtiyacını giderek daha çok internet ve televizyon üzerinden karşılıyor. İnternette sunulan bilgiler kısa, yüzeysel ve araştırmadan uzak.
Dijital medya bu açıdan gazeteciliğin, kontrol merci olan, dördüncü güç basının otoritesini sarsıyor. Eleştirel gazeteciliğin temelini oyuyor.

* * *

İnsanlar bilgilenmek için niçin yazılı basını değil de interneti tercih ediyor? En başta zaman sorunu. İnsanlar fabrikalarda haftada 35 saat çalışıyor ama özel işyerlerinde, bürolarda çalışma süresi 80 saati buluyor. Bu durumda cep telefonundan ya da önündeki bilgisayardan kısaca ve ücretsiz günlük gelişmeleri takip etmek çok daha pratik geliyor. Dünyanın ayakta olup olmadığını bilmek için bayiye gidip para vererek, gazete almak gerekmiyor.

* * *

Peki o zaman yazılı basının geleceği var mı? Kimi yazılı basına en fazla 7 yıl ömür biçiyor. İnternet satış sitesi Amazon'un kurucusu Jeff Bezos'a göre gazeteler eski ulaşım aracı ata benziyor. Bugün artık insanların hareketi için ata ihtiyacı yok.

* * *

Ben yazılı basının
geleceğine inananlardanım. Yazılı basının sonu,
skandalların, yolsuzlukların kontrolünün, olaylara eleştirel bakışın da sonu olur. Klasik haber tarzı yerine, yeni konular bulup işleyen, sadece siyaseti değil, dijital dünyadaki son gelişmeleri tüm tazeliğiyle eleştirel süzgeçten geçiren, okuyucusunun ufkunu açan gazeteler ayakta kalacak, diğerleri gidecek.