Fonların büyüklüğü 5.3 trilyon dolara ulaştı
Güncelleme Tarihi:
Uluslararası alanda ün yapmış Türk ekonomist ve eski OECD uzmanı Mehmet ?ğüt?ü'nün yaptığı derlemelere göre, son yıllarda dünya ekonomisinin itici gücü olarak görülen ve uluslararası likidite bolluğunun en büyük kaynağı olarak gösterilen egemen servet fonlarının 2007 yılı sonu itibariyle toplam rezerv büyüklüğü 5.3 trilyon dolara ulaştı. Bu rakamın en önemli kısmını 1.5 trilyon dolarla Çin oluşturuyor.
Ekonomist Mehmet ?ğüt?ü'nün yatırım bankası Morgan Stanley ve IMF verilerinden yola ?ıkarak yaptığı hesaplamalara göre, artan döviz rezervlerinin bağımsız olarak yönetimi i?in doğrudan devletler tarafından kurulan egemen servet fonları uluslararası mali piyasalardaki hareketleri de önemli öl?üde belirler hale geldiler. Çin'in sahip olduğu fonların döviz varlıklarının 2008 sonunda 2 trilyon dolara ulaşması beklenirken, 2007 sonu rakamlarıyla ikinci sırada 911 milyar dolarla Japonya ve 400 milyar dolarla da Rusya bulunuyor.
FONLAR YENİ BİR KRİZİ ?NLEMENİN YOLUNU BULDU
90'ların ikinci yarısında Uzakdoğu borsalarında ve Asya ekonomilerinde yaşanan kriz sonrasındaki süreci değerlendirerek "Nasıl oldu da 10 yıl i?inde zarlar yeniden atıldı, yeni dengeler kuruldu" sorusunu soran Mehmet ?ğüt?ü'nün bu konudaki yorumu şöyle; "Krizin ardından Asya ekonomileri öylesine aşağılanmışlardı ki bir daha böyle bir felaket yaşamamaya and i?tiler. Krizlere karşı yastık görevi görecek döviz rezervleri biriktirmeyi hızlandırdılar. Çok kazanıp az harcıyorlardı. Şimdiye kadar döviz rezervleri genellikle hükümet tahvil ve bonolarına yatırılırdı. Bu, ABD ve diğer bor?lanan ülkeler i?in harika bir avantaj teşkil ediyordu. Yükselmekte olan ekonomilerin sağlıklı yatırım yönetimi bakımından ise ger?ek değer kaybından başka bir şey değildi".
SALDIRGAN GETİRİ HEDEFİYLE HAREKET
Döviz rezervleri artmaya devam ettiği i?in ?ok sayıda ülkenin tek başına faaliyet gösteren egemen servet fonları kurmaya, yatırım kanallarını ve ara?larını ?eşitlendirmeye başladıklarını belirten ?ğüt?ü " Bu fonların kuruluşuyla fazla rezervlerini daha saldırgan şekilde getirisi yüksek, kendilerine stratejik üstünlük sağlayacak kamu ya da özel iştirak fonlarına, gayrimenkule ve emtia piyasalarına akıtma olanağına kavuştular. Bu tür fonlar (Kuveyt Fonu gibi) kü?ük ?apta 1950'lerden bu yana biliniyordu, ancak son iki yılda mantar gibi ?oğaldılar.
2.5 TRİLYON DOLARLIK KAYNAĞI Y?NETİYORLAR
Döviz zengini devletler tarafından kurulan bu fonların halihazırda 2.5 trilyon dolarlık bir varlığı yönettiklerini a?ıklayan ?ğüt?ü " ?nümüzdeki birka? yılda bu fonların 5-6 kat daha büyümeleri bekleniyor. 2015 civarında toplam varlıkları bugünkü ABD'nin GSMH büyüklüğüne, yani 2 trilyon dolara ulaşabilecek yapılan projeksiyonlara bakılırsa. Küresel hisse senetleri piyasasının 60 trilyon dolara olduğu hesaba katılırsa egemen fonların boyutları daha iyi anlaşılabilir" dedi.
EKONOMİLERDE YABANCI TEHDİTİ ALGISI G?ÇLENİYOR
Çin, Rus ve Arap yatırımcıların başta ABD ve bazı AB ülkeleri olmak üzere OECD dünyasına yönelik alımlarının bir?ok ülke i?in alarm zillerini ?aldırdığına dikkat ?eken Mehmet ?ğüt?ü, "Ulusal güvenlik gerek?esi kullanılarak korumacı/engelleyici tavırlar ile bu fonlar püskürtülmeye ?alışılıyor. Egemen servet fonlarının sermaye piyasalarında büyüyen bir gü? olmaları bir?ok batılı ülkenin yatırım rejimlerindeki a?ıklığa, serbestiye karşı tepki yaratıyor, finansal korumacılık ateşini körüklüyor" değerlendirmesini yaptı.
?ğüt?ü Türkiye'de finans başta olmak üzere bir dizi alanda başlayan yabancılaşmaya vurgu yaparak şu yorumda bulundu ; "Bu noktada, bizim bankacılık ve sigortacılık sektöründeki artan yabancı payını hala sırf serbest piyasa mantığı ile haklı göstermeye ?alışmamızın anlamlı olduğunu not etmekle yetiniyorum. Türkiye gibi cazip imkanlar sunan yükselen piyasalarda, küresel durgunluk döngüsünü kırmada egemen servet fonları yaşamsal bir rol oynayabilir, ama stratejik varlıkları kaybetmeden, akılcı bir strateji ?er?evesinde".
GELİP GEÇİCİ DEĞİLLER
?ğüt?ü, egemen servet fonlarının görünür gelecekte gelip ge?ici bir olgu değil, karşı karşıya olunan ?ok net bir ger?ek olduğunu vurgulayarak görüşlerini şöyle özetledi; "OECD, G-7, IMF ve diğer uluslar arası kuruluşlar bünyesinde bu fonların yönetiminde daha fazla şeffaflık i?in ?aba gösterilmesi, düzenleyici mekanizmalar oluşturulması ?abaları görülüyor. Bir an evvel egemen fonlarla ilgili ortak anlayış ger?ekleşmezse korkarım küreselleşmeden geri dönüş ?abaları hız kazanacak".
YABANCI YATIRIMDA ÇİN' İN YENİ REKORU 82.7 MİLYAR DOLAR
?ğüt?ü, finans sektörüne girişlerin de hesaba katılmasıyla 2007'de Çin'in toplam 82.7 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım ?ekerek son 15 yıldır gelişme yolundaki ülkeler arasındaki tepede kalma rekorunu sürdürdüğünü söyleyerek "Aynı şekilde Çin borsası da 4.2 trilyon dolarlık bir hacme ulaştı. Hem de dünyanın en iyi performans gösteren borsası unvanını kazandı."