Erken seçim Ocak 2025’te olabilir

ALMANYA Başbakanı Olaf Scholz (SPD), 6 Kasım’da hükümet ortakları Yeşiller ve FDP temsilcileriyle yaptığı toplantının ardından Maliye Bakanı Christian Lindner’i (FDP) görevden aldı, 15 Ocak’ta güven oylamasına gideceğini, martta seçim yapılacağını açıkladı. FDP’li Eğitim Bakanı ile Adalet Bakanı da hükümetten çekilince ‘koalisyon’ çöktü. Federal Meclis’te çoğunluğu kalmayan ve SPD ile Yeşiller’den oluşan azınlık hükümeti ile bir süre daha ülkeyi yönetmeye kararlı olan Scholz’a, CDU Genel Başkanı Friedrich Merz gelecek hafta güven oylamasına gitmesi ve ardından en erken tarihte seçim yapılması yönünde baskı yapıyor. Münster Üniversitesi’nden siyaset bilimci Prof. Dr. Klaus Schubert, FDP’li siyasetçilerin aylar öncesinde ‘sonbaharda kararlar verileceği’ şeklinde ifadeler kullandığını anımsatarak, bir süreden beri hükümet çalışmalarının ilerlemediğinin bilindiğini belirtti:

CDU/CSU’NUN OYU ARTAR
“Dolayısıyla elbette böyle bir şeyin olması bekleniyordu. Elbette zamanlama biraz talihsiz oldu. ABD’deki seçim sonucunu henüz görmüşken bir gök gürültüsü gibi Almanya’daki bu karar geldi. CDU lideri Merz bir an önce başbakan olmak istiyor. Ancak kişisel durumun ötesinde Meclis’te güven oylamasına gidilmesi için ocak ayına kadar bekleyemezsiniz. Güven gittiyse, gitmiştir ve gitti de. 6 Kasım’dan beri Scholz dramatik bir şekilde sendeliyor. Almanya’nın azınlık hükümetiyle deneyimi yok. Dolayısıyla öngörülebilir gelecekte Noel Yortusu’ndan önce kesinlikle bir güven oylaması yapılacağına inanıyorum ve ocakta seçim yapılacağını tahmin ediyorum. Erken seçim olması durumunda koalisyon hükümetinde yer alan partiler ciddi oranda oy kaybedecek. CDU/CSU’nun oy oranı ise şu anda yüzde 35. Bu oran belki artar ama kesinlikle düşmez.”
Siyasi yelpazenin sağında ve solunda bulunan aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) Partisi ile sol popülist Sahra Wagenknecht İttifakı-Anlayış ve Adalet İçin (BSW) Partisinin özellikle doğu eyaletlerinde yükselişte olduğunu ve hükümetin başarısız olmasından dolayı bu partilerin biraz daha oyunu artıracağını belirten Schubert, “Endişe, bu iki partinin birlikte toplam oyların 3’te birini alması. Bu elbette siyasi sistemimiz için yanlış bir sinyal olur” diye konuştu.

ERKEN SEÇİM BASKISI
Öte yandan, Almanya Başbakanı Olaf Scholz geçiş dönemi için iş birliği teklif ettiği ana muhalefet lideri Merz ile bir araya geldi. Alman medyasına göre sonuç çıkmayan bu görüşmede Merz, Scholz’un iş birliği teklifine karşılık en geç gelecek hafta Meclis’ten güvenoyu istemesi ve ocak ayında erken seçim yapılması şartını koydu. Scholz ise güven oylamasının ocakta yapılmasında ısrar etti. Muhalefetteki diğer partilerin yanı sıra ekonomi çevreleri de seçimlerin erken bir tarihte yapılmasını istiyor. Almanya Dış Ticaret Birliği Başkanı Dirk Jandura, “Bu hükümetle geçen her bir gün, kaybedilen bir gündür” ifadesini kullandı.

GÜVEN OYLAMASI NASIL OLUYOR
ALMANYA’da başbakanın mecliste güvenoyu istemesi ve Federal Meclis’i feshetme konusu anayasanın 68’inci maddesinde düzenleniyor. Buna göre, başbakan, güvenoyu isteyeceğine ilişkin önergeyi verdikten 48 saat sonra Federal Meclis’te güven oylaması yapılır. Söz konusu önerge, Meclis’in çoğunluğu tarafından kabul edilmezse, cumhurbaşkanı, başbakanın önerisiyle 21 gün içinde Meclis’i fesheder. Başbakan güvenoyu alırsa görevine devam eder. Federal Meclis başka bir kişiyi başbakan seçerse cumhurbaşkanı Meclis’i feshetme yetkisini kaybeder. En son 2005’te dönemin Başbakanı Gerhard Schröder erken seçimin yolunu açmak için meclisten güvenoyu istemiş ve oylamada çoğunluğu alamayınca seçime gidilmişti. Ardından yapılan seçimde Angela Merkel başbakan seçilmiş ve 16 yıl görevde kalmıştı.