Ekonomi ve tüketim

Banka hesapları

Elektronik transferler

Her geçen gün, elektronik bankacılık işlemleri kullanılarak alacaklı banka hesabına yapılan ödeme sayısı artmaktadır. Bunlar örneğin maaşlar, nakit yardımlar, çocuk bakımı ödemeleri ve emekli maaşları için geçerlidir. Bu nedenle bir banka hesabına ihtiyacınız vardır.

Otomatik fatura ödemeleri

Bir bankaya girebilir ve hesap açtırabilirsiniz. Eğer bir banka hesabınız varsa, faturalarınızın hesabınızdan otomatik ödenmesi için talimat verebilirsiniz.

Örneğin, kira, yakıt, elektrik ve telefon gibi sabit giderlerinizin ödenmesi için bir bütçe hesabı açtırabilirsiniz.

Nakit kartı

Bir banka hesabı açtırdığınızda, banka size bankadan ve bankanın nakit para çekme makinelerinden para çekmek için kullanabileceğiniz bir nakit kartı verir.

Dankort ödeme kartı

Eğer banka sizin başvurunuzu mali olarak olumlu değerlendirirse, size bir Dankort ödeme kartı verilir. Bu kartı, tüm bankaların nakit para çekme makinelerinden ve birçok dükkandan para çekmek için ve birçok dükkandan yapacağınız alışverişlerin ödemesini yapmakta kullanabilirsiniz. Kartı nakit para çekme makinelerinde ve dükkanlarda kullanmak için ihtiyacınız olan bir PIN numarası size gönderilecektir. Bazı dükkanlarda, Dankort kartı fişinin üzerine imza atmanız gerekir.

Birçok banka size birleşik Visa/Dankort kartı sunar. Visa kartı ile dünyanın birçok yerinde mal ve hizmetlerin ödemesini yapabilir ve para çekebilirsiniz.

Banka borcu ve kredisi

Bunun için yeterli, düzenli bir gelire ihtiyacınız vardır

Bankalar, müşterilerine borç ve kredi kolaylıkları sunarlar. Ancak, müşterilerinin sabit bir gelirinin ve sağlam mali kaynaklarının olmasını isterler. Banka, sizin kişisel mali kaynaklarınızı değerlendirecek ve sizden maaş bordrosu ve SKAT'tan alınmış son vergi ödemenizin kopyalarını isteyecektir.

Banka borçlanması mı, kasa kredisi mı?

Eğer kişisel mali kaynaklarınız düzenli bir gelirden geliyorsa, ama örneğin mobilya almak için kısa süreli nakit paraya ihtiyaç duyuyorsanız, o zaman sizin için en uygunu banka borçlanmasıdır.

Eğer düzensiz geliri olan, kendi hesabınıza işlettiğiniz bir işyerinin sahibiyseniz, bir ek hesap açtırmanız sizin için daha avantajlı olabilir. Kasa kredisi, hesabınızda hiç para olmasa bile size belirli bir miktar para çekme olanağı sağlayan, banka ile aranızdaki bir sözleşmedir. Kasa kredisi karşılığında sizden yüksek faiz isteneceğini aklınızda bulundurmalısınız.

İmkanları araştırın

Kredi ve borçlanma bedelleri bankadan bankaya farklılık gösterir. Ayrıca, faizin miktarı, aldığınız borç türüne göre değişir. Bu nedenle, alabileceğiniz en düşük faizli borcu araştırmak için banka banka dolaşmaya değer.

Mali danışmanlık

Bankaların çoğu mali danışmanlık hizmeti verir.

Bankanız size büyük olasılıkla güvenilir bir mali tavsiyede bulunacak olmasına rağmen, unutmamalısınız ki, onlar bağımsız danışmanlar değil, kar amacı güden özel ticari bir kurumun danışmanlarıdır.

Karmaşık kişisel mali kaynaklar için muhasebeciler

Eğer kendi hesabınıza çalıştığınız ya da bir işyeri işlettiğiniz için mali kaynaklarınız karmaşıksa, bir muhasebeciyle konuşmanız yararınıza olacaktır.

Danimarka vatandaşlığı şartı aranmaz

Bankalar, size ödünç para vermek için, Danimarka vatandaşı olmanızı şart koşamaz.

Bir şeyi kiralamak istediğinizde ya da kredi ile alışveriş yapmak istediğinizde dükkanlar Danimarka vatandaşı olmanızı şart koşamaz. Ancak, sizden düzenli bir gelir sahibi olmanızı ve Danimarka'da sabit bir ikametgahınızın olmasını talep etmeye hakları vardır.

Kiralama ve krediyle satın alma

Dükkanların çoğu müşterilerine özellikle pahalı eşyaları kiralama olanağı sunar. Buzdolapları, derin dondurucular, televizyon setleri ve bilgisayarlar bunlar arasında olabilir.

Eğer borçlarınızı geri ödemeden ülkeyi terkederseniz, firmalar, işbirliği yapacakları borç tahsilatı acenteleri kanalıyla kalan miktarı sizden alabilir.

Taksitli satış kartı

Birçok dükkanın muhasebe sistemi, müşterilere veresiye alışveriş yapma imkanı verir. Size bir taksitli alışveriş kartı verip vermemeyi, dükkanların kendileri değerlendirir.

Kredili satın alma

Bazı dükkanlar müşterilerine, kredili satın alma imkanı sunar. Prensip olarak bu, sabit bir faiz oranından borçlanmanız demektir. Bu faiz oranlarının çok yüksek olabileceğini hesaba katmalısınız. Aynı zamanda, kredi borçlanması yaptırmak için bir ücret de ödemeniz gerekir.

Sözleşmeyi dikkatle okuyun

Birşeyi kiralar ya da krediyle satın alacak olursanız, şartları ve koşulları belirleyen bir sözleşme imzalamanız gerekecektir. Beklenmedik sürprizlerle karşılaşmamak için, bu sözleşmeyi çok dikkatli okumanız ya da sözleşmeyi size iyice açıklayacak birine okutmanız çok önemlidir.

Sözleşmenin ihlali

Faiz ödemelerinizi ya da taksitlerinizi ödeyemezseniz, borçlanma kara listesine girme riskiniz bulunur. Bunun anlamı, borçlu olduğunuz kişiden ya da başka bir yerden bir daha kiralama ya da krediyle alışveriş yapamayabilecek olmanızdır.

Sigorta

Özel sigortalar

Özel sigorta yaptırarak, kendinizi ve ailenizi koruyabilirsiniz.

Çok sayıda sigorta şirketi ve sigorta türü vardır. Hayat sigortası, kaza sigortası ve sorumluluk sigortasından hanehalkı, sağlık ve motor sigortasına kadar geniş bir yelpazede sigorta bulunur.

Ödemeleri ve şartları, şirketten şirkete öylesine değişir ki, bütünü görmek zorlaşır. En pahalı sigorta her zaman en iyisi olmayabilir.

Hangi sigorta türlerine ve ne tür bir kapsama ihtiyaç duyduğunuzun yanı sıra kaza anında kendi ödeyeceğiniz payın ne kadar olduğunu dikkatle düşünmelisiniz.

Zorunlu sigortalar

Bazı sigorta türleri kanunla zorunlu kılınmıştır. Eğer evsahibiyseniz, bir yangın sigortası yaptırmanız şarttır. Ayrıca, eğer bir köpeğiniz, arabanız, motosikletiniz ya da mopediniz varsa, sorumluluk sigortası yaptırmanız gerekmektedir. Sorumluluk sigortası, kendiniz haricindeki kişilerin geçireceği kazaları kapsar.

Aile sigortası

Tüm sigorta şirketleri, aynı adreste yaşayan tüm aile üyelerini kapsayan aile sigortası olanağı sunar. Bu sigorta ayrıca, ayrı bir evde yaşayan 21 yaşından küçük çocukların da kapsanmasını sağlar. Aile sigortaları, eşya, sorumluluk ve hukuki yardımı içerir.

Eşya sigortası

Eşya sigortası, ailenin sahip olduğu mobilyaların, giysilerin, bilgisayarların çalınması, su baskını ya da yangında zarar görmesi ya da hırsızlık sonucu tahrip edilmesi halinde zararı karşılar.

Sorumluluk sigortası

Sorumluluk sigortası, bir aile üyesinin üçüncü şahıslara ya da onların mallarına vereceği zararı karşılar.

Hukuki yardım sigortası

Hukuki yardım sigortası, bazen özel mahkeme davalarındaki dava masraflarını karşılar. Daha fazlası için, forsikringsoplysningen.dk adresine bakabilirsiniz.

Tüketici hakları

24 ay içindeki şikayetler

Bit tüketici olarak, sizi kandırılmaya karşı koruyacak belirli haklarınız vardır. Eşya Satışı Yasası'na göre, kusurlu bir malı ya da satıcının vaatlerine uymayan bir malı değiştirme ya da tamir ettirme hakkına sahipsiniz. Tek yapmanız gereken, satın alma tarihinden itibaren 24 ay içinde satıcı ile irtibata geçmektir. Eşyanın faturasını yanınızda götürmeniz gerekir. Ayrıca, eşyadaki bozukluk kullanım hatası olmamalıdır.

Garanti

Örneğin elektrikli bir cihaz ya da daha büyük bir eşya aldığınızda, size bir garanti belgesi verilebilir. Bu, satıcının kendisi tarafından verilen bir hizmet olup, kesinlikle Eşya Satışı Yasası'nın şartlarının ya da hükümlerinin yerine geçemez. Ancak yine de satıcı size bir garanti belgesi vermeyi tercih edebilir. Bir garanti belgesi, size iki yıllık bir süre boyunca şikayet hakkı ve muhtemelen eşyayı değiştirme ya da tamir ettirme hakkı veren Eşya Satışı Yasası tarafından sağlanan şikayet etme hakkından daha iyi şartlar sağlamalıdır.

Eğer fikrinizi değiştirseniz

Yalnızca aldığınıza pişman olduğunuz için bir eşyayı değiştirmeye hakkınız yoktur. Bunu söylemişken, birçok dükkanda bunun mümkün olduğunu da belirtmek gerekir. Ayrıca, bazı dükkanlar paranızı iade eder. Diğerleri ise size, eşyanın tutarı kadar bir kullanım çeki ya da o dükkanda satılan başka bir eşyayla değiştirme olanağı verir.

Beyan ve etiket

Satın aldığınız gıda maddelerinin üretim tarihini ve saklama süresini bilmeye hakkınız vardır. Gıda maddelerinin etiketlenmesi ve kontrolü konusunda çok çeşitli uygulamalar bulunmaktadır. Örneğin bu, ürünün organik üretildiğini bildiren bir garanti olabilir. Gıda maddeleri haricindeki ürünler, örneğin çevre dostu ya da enerji tasarruflu olduğunu gösterir etiketler alabilir.

Ø-mærket (Danimarka Ø-etiketi)

Ø-mærket (Danimarka Ø etiketi) gıda maddeleri ve bitkiler için kullanılır. Danimarka Ø-etiketi, devlet tarafından ürünün organik kökenli olduğunun garantili olduğunu gösterir. Bu, örneğin kükürt gibi birkaç istisna dışında ürünün üretim sürecinde hiçbir tarım ilacının kullanılmadığını gösterir. Suni gübreler yasaktır ve hayvan yeminin en az % 80 oranda organik olması gerekir.

Svanen (Kuğu etiketi)

Svanen (Kuğu), İskandinav Bakanlar Kurulu'nun, örneğin toz deterjan, temizlik malzemeleri, tuvalet kağıdı gibi ürünlere verdiği ekolojik bir etikettir. Bu etiket, o ürünün ilgili ürün kategorisindeki en çevreci ürün olduğunu gösterir.

Enerji etiketi

Enerji etiketi çeşitli beyaz eşya, elektrikli fırın, araba ve ampul, halojen lamba ve florasan vb. eşyalarda bulunması zorunlu ortak bir Avrupa etiketidir. A-etiketi, ürünün kendi benzerlerine kıyasla en düşük enerji tüketimine sahip olduğunu gösterir.

Şikayet etme olasılıkları

Ürününden şikayetçi olduğunuz dükkan sahibi ya da satıcının size haksız muamele yaptığını düşünüyorsanız, Tüketici Şikayetleri Kurulu ya da özel bir şikayet ve itiraz kuruluna şikayette bulunabilirsiniz. Şikayette bulunduğunuzda bir ücret ödemeniz gerekir. Eğer kurul sizi haklı bulursa, bu ücretin tamamını geri alırsınız. www.forbrug.dk adresine giriş yaparak şikayetler hakkında daha fazlasını bulabilirsiniz.

Danimarka vergi sistemi

Herkes vergi öder

Danimarka'da yaşayan herkes, eğer bir gelir elde ediyorsa vergi ödemek zorundadır. Bu ayrıca, aşağıdaki koşullar için de geçerlidir:

• İşsizseniz ve devletten nakit yardım ya da işsizlik kasasından işsizlik maaşı alıyorsanız.
  
• Öğrenciyseniz ve devlet eğitim bursu SU alıyorsanız.
  
• Devletten emekli maaşı alan bir emekliyseniz.
  
• Yurtdışında çalışıyor, yurtdışından bir gelir elde ediyor ve Danimarka'da yaşıyorsanız.
  
• Kendi işyerinize sahipseniz.

Devlet idaresine ve belediyeye

Danimarka vergi sistemi, tüm özel kişilerin devlete ve belediyelere gelir vergisi ödeyeceği şekilde işler. Eğer evsahibiyseniz, emlak vergisi ödemeniz gerekir. Danimarka Halk Kilisesi üyeleri bir kilise vergisi ödemek zorundadır. Şirketler, kurumlar vergisi ödemek zorundadır. Eğer, örneğin menkul değerlerden gelen sermaye geliriniz varsa, bunlar için de vergi ödemek zorundasınız.

Dolaylı vergiler

Gelir vergisine ek olarak, satın aldığınız her mal ve hizmet için KDV cinsinden dolaylı vergi ödersiniz. Ayrıca araba, benzin, içki ve sigara gibi ürünler için de vergi öderiz.

Vergi indirimi olanakları

Bazı masraflar, vergi yetkilileri verginizi hesaplamadan önce gelirinizden düşülebilir.

Bunlar, borçlar üzerindeki faizler, sendika üyelik aidatı, işsizlik sigortası ve çocuk yardımı ile işe gidip gelmede kullandığınız ulaştırma masraflarıdır. Sonuncusu, evinizin işyerinizden olan uzaklığına bağlıdır. Bunlara ek olarak, hiçbir harcamayla ilgisi olmayan bir kişisel vergi indirimi alırsınız.

Vergi beyannamesi

Eğer bir çalışansanız, siz maaşınızı almadan önce verginiz otomatik olarak kaynağında kesilecektir.

Her yıl, geliriniz ve hakettiğiniz indirimlerin bilgilerini içeren bir vergi beyannamesi formu doldurursunuz. Vergi beyannamenizi Mart ayında alırsınız ve eğer bir itirazda bulunacak olursanız, bunu 1 Mayıs'tan önce bildirmeniz gerekir. Vergi beyannameniz ile birlikte itirazınızı belirttiğiniz bir form doldurabilir ve bunu SKAT'a geri gönderebilirsiniz. İtirazınızı ayrıca, telefonda ya da www.skat.dk adresinden internette yapabilirsiniz.

Daha sonra, ne kadar vergi ödediğinizi, ek bir ödeme yapıp yapmayacağınızı ya da fazla ödeme yaptıysanız bunun ne kadar olduğunu belirten bir yıllık vergi özet belgesini alırsınız.

Vergi Dairesi (SKAT) çoğu şeyi bilir

Özellikle çalışanlar için, vergi daireleri (SKAT) ihtiyaç duyacağı bilgilere zaten sahiptir, çünkü bu bilgileri şirketlerden, bankalardan ve benzerlerinden elde etmişlerdir. Bunlar ayrıca vergiden muaf masraflar için de geçerlidir. Bazen vergi dairelerini örneğin ulaşım masrafları gibi vergiden muaf harcamalar konusunda uyarmanız gerekebilir.

Eğer Danimarka'ya yeni gelmişseniz

Eğer ülkeye yeni gelmişseniz, vergi dairenizle irtibata geçip, bir ön gelir değerlendirmesi yaptırmanız, vergi oranı ve muafiyet kartı almanız gerekir. Ülke geneline yayılmış 30 vergi dairesi bulunmaktadır. Hangi vergi dairesine bağlı olduğunuzu görmek için www.skat.dk adresine giriş yapınız.

Vergi miktarı

Ne kadar vergi ödeyeceğiniz, gelirinize ve vergi indiriminize bağlıdır. Buna ek olarak vergi oranları belediyeden belediyeye farklılık gösterir.

Vergi oranı, gelir miktarı arttıkça artar

Danimarka vergi sistemi kademelidir. Bu, bir kişi ne kadar çok kazanıyorsa, vergi oranının, yani vergi tabanının hesaplandığı gelirin yüzdesinin o kadar yüksek olacağı anlamına gelir. Bu sistemin amacı, en çok kazananın, toplumdaki ortak işlerin gerçekleşmesine en büyük katkıyı sağlamasını güvenceye almaktır.

Kendi şirketinizde çalışıyorsanız

Eğer kendi iş yerinizde çalışıyorsanız, verginizi ödeyeceğinizi güvenceye almanız gerekir. 1 Temmuz'dan önce verilmesi gereken bir vergi beyannamesi doldurmanız gerekir. Aynı zamanda, bir muhasebeci tarafından onaylanmış hesaplarınızı arşivlemeniz gerekir.

Eğer kendi hesabınıza çalışıyorsanız ve KDV mükellefiyseniz, sattığınız ürünlerin hem KDV'sini hem de vergisini ödemeniz gerekir. Muhasebe kayıtlarının tutulmasından ve bunun bir muhasebeci tarafından onaylanmasından sorumlusunuz.

Danimarka sistemini seviyorum

Nevzat Ibisi, 1990 yılında Makedonya'dan Danimarka'ya göç etmiş. Öğretmenlik eğitimi almış ve çok çeşitli etnik geçmişe sahip öğrencilere ders veriyor.

"İlk başlarda kafam çok karıştı, çünkü bu sistem Makedonya'da bildiğim sistemden çok farklıydı. Ama vergi ödediğin ve karşılığında ücretsiz sağlık hizmeti ve okullar aldığın Danimarka sistemini seviyorum. Danimarka okul sistemi gerçekten mükemmel. Çocuklar, kendileriyle ilgili kararlara katılmaktan büyük keyif alıyorlar. Bu güzel birşey çünkü bu, onları bağımsız yapıyor ve hem kendilerine hem de topluma karşı sorumluluk oluşturuyorlar onlarda."