Dünya "Uzay Günü" kutlanacak

Türkiye’de düzenlenmesi planlanan etkinlikler hakkında Türk Astronomi Derneği Başkanı ve Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Alpar, 2009’un "Dünya Astronomi Yılı" olması teklifinin 23 Temmuz 2003’te Sidney’de yapılan Uluslararası Astronomi Derneğinin (IAU) genel kurulunda oy birliğiyle kabul edildiğini hatırlattı.

UNESCO’nun genel kurulunda da Galilei’nin ülkesi İtalya’nın girişimiyle 2009’un "Dünya Astronomi Yılı" olmasını öngören teklifin BM’ye sunulmasının benimsediğini dile getiren Alpar, 20 Aralık 2007’deki toplantıda BM Genel Kurulunda teklifin olumlu değerlendirildiğini, Uluslararası Astronomi Birliğinin (International Astronomical Union; IAU) UNESCO ile birlikte "DAY 2009"un lider ajansı olarak belirlendiğini ifade etti.
Dünyadaki "DAY 2009" aktivitelerini oluşturacak ve yürütecek kuruluşun ise IAU olduğunu kaydeden Alpar, 2009’un Galilei’nin teleskopla yaptığı ilk gökyüzü gözleminin 400. yılı olması dolasıyla çok önemli bir tarih olduğunu ifade etti.

"Galilei’nin girişimi, gökyüzünde birçok şaşırtıcı keşfin yolunu açtı. Bilimsel devrimi tetikleyip dünya görüşümüzü derinden etkiledi. Bugün, hem yeryüzünde hem de uzaydaki teleskoplarla, 24 saat boyunca tüm dalga boylarında gözlemler yaparak evreni keşfetmeye devam ediyoruz" diyen Alpar, evrenin kökeninin araştırılmasının dünyanın paylaştığı bir miras olduğunu kaydetti.

"EVREN SİZİ BEKLİYOR" ÇAÐRISI

Astronomi biliminin bu arayış içinde binlerce yıldır değişik ülkelerden, farklı yaşlardan ve kültürlerden kadın ve erkeklerin birlikte çalışıp ürettikleri, barışçıl amaca hizmet eden küresel iş birliğini temsil ettiğini anlatan Alpar, bu bağlamda astronominin aynı zamanda bilimin, uluslararası iş birliğine nasıl katkıda bulunabileceğini gösteren iyi bir örnek olduğunu belirtti. astronominin ve temel bilimlerin günlük hayata olan etkisini ve bilimsel bilginin nasıl daha eşitlikçi ve barışçıl bir topluma katkıda bulunacağının farkına varması gerektiğini aktaran Alpar, şunları kaydetti:
"Evrendeki yerimizi, gökyüzüne bakarak yeniden keşfetmesine ve kişisel merakla keşfi bir araya getirmesine yardımcı olmak ’DAY 2009’un vizyonunu oluşturuyor. ’DAY 2009 Evren Sizi Bekliyor’ çağrısıyla, özellikle çocuklar ve gençler arasında dünya çapında bir ilgiyi canlandırmayı amaçlıyor. ’DAY 2009’, kişisel keşfin heyecanını, bilimsel metodun değerini, evren ve bizim evrendeki yerimiz hakkındaki temel bilgileri paylaşmanın keyfini aşılamayı hedefliyor. Astronominin ilham ve heyecan veren keşifleri insanlığa birçok değerli kültür, bilim ve teknoloji kaynağı sunuyor."

TÜRKİYE’DEKİ ETKİNLİKLER


Alpar, 118 ülkenin ulusal astronomi derneklerinin ve 25 uluslararası bilim kuruluşunun "DAY 2009" etkinliğine katıldığını, IAU ve UNESCO’ya uluslararası büyük bilim örgütlerinden destek verildiğini anlattı.
Türkiye’de ise etkinlikleri IAU’nun üyesi Türk Astronomi Derneğinin üstlendiğini ifade eden Alpar, şöyle dedi:
"Yıl boyunca, eğitime yönelik aktivitelere ağırlık vererek toplumu gökyüzüyle buluşturup, kaynaştırmayı istiyoruz. Bilimin, modern toplumun gereklerinin başında geldiği gerçeğinin farkında olarak, Türkiye’nin ’DAY 2009’un bir parçası olmasını sağlayacağız. Okulların açılmasının ardından başlatmayı planladığımız etkinliklerin başında, astronomlar tarafından ilköğretim ve liselerde konuşmalar yapılmasını sağlamak geliyor. Bu şekilde öğrenci ve öğretmenlerin yılın anlam ve önemini kavramasını sağlayacağız. Bunun yanı sıra ’Dünya’dan Evrene Bakış: Astronomi Fotoğrafları Sergisi’ni organize ederek ülke çapında sergilenmesini hedefliyoruz."
Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBİTAK ve Türkiye Bilimler Akademisinin de destek vermesi beklenen etkinliklere ayrıca eğitimle ilgili çeşitli sivil toplum kuruluşlarının katılacağını kaydeden Alpar, 2-5 Nisan 2009’da yapılacak "100 Saat Astronomi" etkinliğinde, birçok kişinin basit teleskoplarla gökyüzünü keşfedeceğini belirtti.Alpar, ayrıca ülke genelinde basit türden teleskopların dağıtılacağını ifade etti.

ASTROBÜS OTOBÜSÜ

Hedefledikleri etkinlikler arasında, teleskop, ve küçük bir planetaryum (gökevi) taşınabilir fen ve astronomi deneylerinin bulunduğu bir otobüs veya TIR’ın donatılmasının yer aldığını dile getiren Alpar, Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfının (TEGV) "Ateşböcekleri" adlı gezici sergi birimlerine fen ve astronomi deneylerinin bulunduğu bir fen kutusu koymayı planlandığını, sponsor bulunması halinde "Astrobüs" adı verilen özel donanımlı otobüslerin "Ateşböcekleri" programına eklenerek Türkiye’yi dolaşmasının planlandığını kaydetti.
Astronomi ile ilgili kültür mirası boyutunda UNESCO Türkiye Milli Komisyonu’nun da desteklediği etkinliklerin yapılacağını, bilim tarihçisi ve arkeologlardan oluşan bir kurulun derneklerine danışmanlık yapacağını belirten Alpar, astronomi ile ilgili tarihi alet, harita ve el yazmalarından oluşan bir serginin de düzenleneceğini ifade etti. (aa)