Doğulu erkek, Batıda her şey mübah sanıyor

Alman medyasında sorunun, Müslüman erkeğin, Batılı özgür kadına bakış açısından kaynaklandığını savunan yazılar yazılıyor, yayınlar yapılıyor.

Ben de bunu İslambilimcilere ve cemiyetlere sordum... 

Bu ve benzeri yorumlar hakkında ne düşünüyorlar öğrenmek istedim.

İşte Suriye kökenli İslambilimci Lamya Kaddor, DİTİB Genel Sekreteri, ilahiyatçı Dr. Bekir Alboğa, Penzberg Camisi imamı Benyamin İdriz ve Berlin Şehitlik Camisi Kadın Birliği Başkanı Pınar Çetin’in açıklamaları...

Erkekler kadını eşit görmekte zorlanıyor

İslambilimci Lamya Kaddor

- Köln’deki taciz olaylarıyla, kamuoyunda İslam’ın kadına bakışı üzerine bir tartışmadır başladı. Siz bu tartışmayı nasıl değerlendiriyorsunuz?

İslamiyet ve Kuran’da cinsiyet anlayışı sanıldığından çok daha açık yer alıyor. Kuran kadının haklarını ve kadının toplumdaki yerini yükseltiyor. Kadını güçlendiriyor ve bazı haklarla donatıyor. Bin 400 yıl önce İslamla birlikte kadın miras edinme ve miras bırakma hakkına kavuştu. Özel mülkiyet hakkına, tek başına karar verme ve eğitim hakkına sahip oldu. Bunlar daha önce mümkün olmayan şeylerdi. Çünkü daha önce kadın alınıp satılan bir mal olarak muamele görüyordu. Kuran, köle toplumunda kadını yükseltmeye, ona değer vermeye çalıştı. Bir yanda Kuran’ın kadının değerini artırma talebi var. Diğer tarafta ise bizim Müslümanlar olarak özellikle Müslüman erkekler olarak bunu istememe veya kabul etmeme anlayışı yatıyor. Kuran’ın kadına verdiği değerle pratikte uygulama arasında önemli bir kopukluk var. Bu, maalesef söylemem gerekir, erkek cehaletinden kaynaklanıyor.

- Müslüman erkeklerin kadına Kuran’dan farklı bakması nerden kaynaklanıyor?

Bu konu Sadece Müslüman erkeklere özgü bir sorun değil. Kadınların kendileri gibi eşit haklara sahip olmasını kabul etmemek, genel olarak erkeklerin bir sorunu. Sadece Müslüman erkeklerin değil, tüm dünyadaki erkeklerin bir sorunu. Ama biz Köln’deki olayları konuştuğumuz için ben Müslüman erkeklerle ilgili sorunuzu yanıtlıyorum. İster Hindistan’da ister Güney Amerika’da, isterse Avrupa’da olsun, erkeklerin sorunu bu. Aynı ölçüde mi, bilemem. Elimde bir sayı yok. Ama Müslüman olarak bizim şunu açıkça söylememiz gerekir, biz çok çarpık ve problemli bir cinsiyet anlayışına ve kadına bakış açısına sahibiz.

- Müslüman erkekler özellikle modern giyinen kadınlara karşı, bunu cinselliğe bir davet olarak görme gibi bir önyargıya mı sahip?

Bu, ataerkil kültür ve geleneklerle ilintili. İslam da, diğer semai ve semai olmayan dinler de çok ataerkil bir toplumda ortaya çıktı ve yayıldı. Ama olumlu ve kayda değer yanı, bu ataerkil yapıyı yıkma, erkeğe, kadının Tanrı katında senin kadar aynı haklara ve değere sahip deme iddiasıyla ortaya çıkmış olması. Burada sorulması gereken soru, Müslüman erkekler ve toplumunun bunu kabullenmede ve uygulamada niçin başarılı olamadığı...

- Sizin cevabınız ne bu konuda?

Sanıyorum erkek, kadınların eşit haklara sahip olmasını kendi çıkarına görmüyor. Bazı erkeklerin eski ataerkil toplum kuralları içinde yaşaması çok daha kolayına gidiyor. Yeniliği istemiyor. Kadını eşit görmekte zorlanıyor. Kadını zayıf yaratık olarak görüyor. Kadında fitnelik arıyor ve kadını cinsel olarak baştan çıkaran obje olarak görüyor. Bunlar çağdışı düşünceler. Ama bu düşünceler Müslümanların eğitiminde Avrupa’da da halen bir rol oynuyor. Avrupa’da, özellikle de tüm dünyada Müslümanlar olarak bu bakışa artık eleştirel yaklaşmamız ve açıkça şunu söylememiz gerekir: Gerçekten bir rol modelleri var. Bu rol modelleri Müslüman kadınlar ve Müslüman cemaati için büyük bir sorun.

- Nasıl?

En başta böyle bir sorunumuz olduğunu kabul etmeliyiz. Bu konu inkar ediliyor. Demokrasiyle bağdaşan çağdaş bir İslam anlayışı mı istiyoruz, yoksa eskisi gibi yaşamaya devam etmek mi? Ailelerin, kız çocuklarına ‘Tanrı senin böyle giyinmeni, özgür yaşamanı istemiyor’ diyerek Tanrıyı baskı aracı yapmaya çalışması çok yanlış. Belki küçükler üzerinde başarılı olabilirler ama çocuk büyüdükçe buna isyan ediyor. Bu doğru olamaz diyor. Bu bakış İslam’a zarar veriyor, insanları İslam’dan soğutuyor.

MÜSLÜMAN ERKEĞİN KADINA BAKIŞI KURAN’IN ÇOK GERİSİNDE

Panzberg Camisi imamı Benyamin İdriz

Özellikle ataerkil doğu toplumlarında kadına bakış açısı, haliyle bugünkü nesillere de yansıyor. Tabu olan, dokunulmaz olarak nitelenen, ayıp görülen konular maalesef gizli kaldığı, örtbas edilip açık bir şekilde konuşulmadığı için bu, çocukların eğitimine de yansıyor. Bunun İslamla ve dinle alakası yok. Daha çok ataerkil eğitimden kaynaklanıyor. Müslüman erkekler arasında Doğulu ve Batılı kadına farklı bir bakış açısı da var. Doğu toplumlarında kadın-erkek ayrımı olması, kadınların örtülü olması ve kamuoyu içinde aktif olmamaları nedeniyle erkek, ona başka gözle bakıyor. Batı’ya gelip özgürlük ortamını görünce, kadını bir obje olarak görüyor. Burada her şeyin mübah olduğunu sanıyor. Kadının özgür davranışı ve giyimini erkeğe bir davetiye çıkarmış gibi algılıyor. Bu, sadece Müslüman erkeklere özgü değil. Hindistan’da da erkekler böyle düşünüyor. Ataerkil yaşamdan geliyor. Balkan ülkelerinde bir Müslüman erkeğin kadına bakış açısı Doğu toplumundan farklı.

Dinlere bakıldığında, cinsiyete bakışta İslamiyet en liberalidir. Kuran’da ve hadislerde cinsellik konusunda tabusuz çok açık sözler vardır. Doğu mentalitesi kadına tanınan bu özgürlüğe ve liberal bakışa direnmiştir. Müslüman erkeklerin kadına bakış açısı Kuran’ın çok gerisinde. Bu bakış kadını bir obje olarak gören İslam öncesi cahiliye dönemine ait. İslam’dan önceki kadına bakışı halen devam ettiriyor. Yani erkek şöyle düşünüyor, Kadının özgürce giyinip özgürce eğlenmesi bana müdahale hakkı tanıyor. Bu görüş çok sakat ve bu görüşten uzaklaşmak gerekir.

- Müslüman erkekte var olduğunu söylediğiniz, bu ataerkil bakış açısını yıkmak için Müslüman topluma nasıl bir görev düşüyor?

Çok büyük bir görev düşüyor. Özellikle camilerde bu cinsiyet ve cinsellik konusu halen tabu. Bir kızın hangi erkekle evleneceği, evlenmeden önce bir erkekle tanışabilir mi, evlilik konusunda kim karar verir, aileler mi yoksa kızın kendisi mi...? Bu konularda erkeklere mutlak bir özgürlük tanınıyor. Erkekler için ayıp kavramı yok. Erkek her şeyi yapabilir ama kıza gelince, namus kavramı ortaya çıkıyor. Fahişe ve namus kelimesi kadınlarla bağlantılı kullanılıyor. Halbuki Kuran fuhuş konusunda, gayri meşru ilişkide erkeğe de kadına da fahişe diyor, aynı tabiri kullanıyor. Ama Doğu mentalitesi bunu sadece kadınlara atfediyor. Bu konular camilerde gündemde değil. Bunun camilere taşınması ve işlenmesi gerekir. Burada okullarda daha küçük yaşlarda cinsellik üzerine eğitim veriliyor. Ama evlerde ve camilerde bu tür konular halen tabu. Çocuklar cinsellik ve cinsiyet konusunda okulda aldığı eğitimden dolayı özgür düşünüyor ama dini buna engelmiş gibi bir çelişkiye, kimlik çatışması içine düşüyor. Bunun İslam toplumunda açık bir şekilde konuşulması ve tartışılması, İslam perspektifinden ele alınması gerekir.

VAKAİ ADİYE

DİTİB Genel Sekreteri ve ilahiyatçı Bekir Alboğa

BU olay son derece vakai adiye. Kabul edilmesi mümkün olmayan bir davranış. Bu insanların içinde bulunduğu bu ortamda alkolü aşırı derecede kullanmış olmalarından dolayı kendi kontrollerini kaybetmiş olmaları büyük bir ihtimal. Benim basından takip ettiğim kadarıyla, bunlar kadın ve erkeklerin etrafını çevirip çembere almışlar. Kadınlar ve erkekler tacize karşı kendilerini korumaya çalışırken, cüzdanlarını veya cep telefonlarını çalmışlar. Ortada son derece vakai adiye diyebileceğimiz, kabul edilmesi mümkün olmayan çirkin bir hırsızlık, taciz ve saldırı var. Bunu kültürel ya da dini boyutta ele almak son derece sakıncalı. Burdan hareketle canlarını kurtarmak için dünyanın her bir tarafına kaçan mültecilere karşı olumsuz bir tavır takınmak, hümanizme yakışmaz. Onların yaptığı elbette kabul edilemez. Ama buradan tüm mültecileri genelleştirmeye de fırsat verilmemeli.

- Kamuoyunda Müslüman erkeklerde, Batılı kadının özgür giyimi ve kuşamıyla erkekleri davet ettiği önyargısı tartışılıyor. Böyle bir önyargı Müslüman erkeklerde var mı sizce?

Böyle bir önyargı varsa eğer, bu İslam dininin asla kabul etmeyeceği bir tutumdur. İslam dininde her birey Allah’ın yeryüzündeki halifesidir. Dolayısıyla insan onuru dokunulmazdır. İnsan onuru azizdir. Batı’da da Doğu’da da erkek kadın ilişkilerinde farklı algılamalar vardır. Ama bunu sadece Müslüman erkeklerin üzerine yıkmak, Müslüman erkekler Batılı kadınlara şu gözle bakıyor demek çok yanlıştır. Böyle bir algı erkeklerde olabilir ama bunun Müslümanlıkla alakası yoktur.

- Camilerde kadın erkek eşitliği konusuna daha ağırlık verilmesi gerekiyor mu bu durumda?

İnternet sayfamıza girip hutbelerimize baktığınızda, Almanca ve Türkçe göreceksiniz ki, biz kadınların da erkeklerin de insan onuruna uygun muamele görmesinde son zamanlarda hassasiyetimizi zaten artırdık. Kadına şiddetin asla kabul edilemeyeceğini, cinsel tacizin asla kabul edilemeyeceğini, kadının onuru ile erkek onuru arasında hiçbir fark olmadığını işliyoruz. Allah kadını da erkeği de aynı nefisten, aynı cevherden yaratmıştır... Ha bu daha vurgulanması gerekir mi? Bu olaydan bağımsız olarak bu konuların daha fazla gündeme getirilmesi yanlış olmaz. Peygamberimiz erkeklerin en iyisi, kadınlarına en iyi davranandır buyuruyor.

- Ama İslam cemaatinde bazı tabular da var. Bu tabular kadına bakışı da olumsuz etkilemiyor mu?

Tutucu bir Yahudi, tutucu bir Hıristiyan ve tutucu bir Müslümanın kadına bakışında tutuculuk noktasından hareketle böyle bir sıkıntı olabilir. Ama bu sıkıntı sadece Müslüman erkeklere mahsus değil. Problem yok mudur? Vardır ama bunu sadece Müslüman erkeğin sorunu olarak göstermek İslamofobiyi körükler.

DİN DEĞİL CEHALET

Berlin Şehitlik Camisi Kadın Birliği Başkanı Pınar Çetin

BU olaylar çok utanç verici. İslamiyette kadına saygı vardır, kadına sevgi vardır. Bu olayları yapanların Müslüman olduğu iddiası var. Ancak aşırı alkollü oldukları da söz konusu. Bu nedenle saldırıların dinle bir bağlantısı yok. Bu olay cahillikten kaynaklanıyor. Arap ve Ortadoğu dünyasında, Avrupa hakkında gösterilen filmler kadına bakışta önyargılara yol açabilir. Batılı kadının her erkekle beraber olabileceği, çok rahat kendisine ulaşılabileceği gibi... Bu düşünceyle buraya gelmiş olanlar vardır. Ancak bunu dinle bağdaştırmak yanlış. Bu cahil toplumlara özgü bir davranış biçimi. Bu insanların kendi ülkelerinde de kadınlara baskı var. Boko Haram gibi terör örgütlerinin kadınlara baskıları ortada.