Devlette 'Elektronik Teftiş' dönemi

Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu, Bakanlığın Stratejik Planında da yer alan ve kamudaki israf ve suistimallerin önlenmesinin yanı sıra, yolsuzluklarla da daha etkin mücadeleyi ama?layan elektronik teftişi uygulamaya koydu.

Otomasyon sistemlerini kullanan birimlerin karşılaştıkları riskleri tespit etmek, değerlendirmek ve yönetiminde danışmanlık sağlamayı da hedefleyen elektronik teftişte, mevcut veri bankalarındaki veriler önceden belirlenmiş kriterler ve risk göstergeleri doğrultusunda değerlendirmeye alınıyor. Oluşturulan programlar vasıtasıyla da bu veriler ?apraz kontrole tabi tutuluyor. Uygulamayla ?ok büyük miktardaki veriler, ?ok kısa süre i?inde değerlendiriliyor ve hata giderici teftiş sonu?larına ulaşılıyor. Böylece E-Teftiş, iş ve işlemlerin daha ayrıntılı ve kapsamlı olarak incelenmesini sağlayarak, ?ok daha önleyici, ?özüm önerici ve iyileştirici sonu? veriyor.

"Risk odaklılık, süreklilik, sistem, entegrasyon ve uzaktan ger?ekleştirilmesi" E-Teftişin en temel özellikleri arasında bulunacak.

3 AYAKLI TEFTİŞ PLANI

Maliye Bakanlığınca hayata ge?irilen E-Teftiş uygulaması 3 ayaktan meydana geliyor. E-Teftiş'in ilk ayağını, Vergi Daireleri Denetim Bilgi Sistemi (VEDEBİS) oluşturuyor.

VEDEBİS i?in Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın onayıyla ilk olarak Ankara'da bir pilot ?alışma yapıldı. Pilot uygulamanın ardından İstanbul, Tekirdağ ve Balıkesir'deki bazı vergi dairelerinde E-Teftiş ger?ekleştirildi.

VEDEBİS kapsamındaki bu teftişlerde 30 vergi dairesinde, 796 milyon 236 bin 618 YTL matrah, 11 milyon 556 bin 726 YTL vergi farkı tespit edildi ve 526 milyon 66 bin 835 YTL de ceza kesildi.

Saymanlıklar Denetim Bilgi Sistemi (SADEBİS) ve Milli Emlak Denetim Bilgi Sistemi (MİDEBİS) de E-Teftiş Projesinin diğer 2 ayağı olacak. Bu iki sistem ile de vergilerin dışında harcamalar ve milli emlak faaliyetleri denetim kapsamına alınacak. Bu 3 sistemin üstünde de MTK-DEBİS (Maliye Teftiş Kurulu-Denetim Bilgi Sistemi) bulunacak.

YOLSUZLUKLARLA DA M?CADELE EDİLECEK

Elektronik Teftiş hakkında bilgi veren bir üst düzey yetkili, yeni sistem ile gerek ülke, gerek il bazında ?apraz kontrolü de sağlayacak geniş ?aplı bir denetim ağı kurulacağını belirterek, şunları söyledi:

"MTK Denetim Bilgi Sistemi ile kayıt dışı ekonominin azaltılması, veri tabanının genişletilmesi, kamu harcamalarında etkinliğin sağlanması, aynı şekilde yolsuzluk ve suistimalin önlenmesi ?ok daha kolay olacak.

E-Teftişin ilk ayağında VEDEBİS devreye sokuldu. VEDEBİS'in 2. aşamasında vergi incelemesi de yapacağız. Bütün incelemeler, elektronik ortamda ger?ekleştirilecek. Kurduğumuz altyapı ile şu an bile bütün Türkiye'yi denetleyecek durumdayız. Sadece VEDEBİS'in büt?eye her yıl vergi gelirlerinin yüzde 1'i kadar ilave katkı sağlayabileceğini belirledik. 2009 büt?esindeki vergi hedefi dikkate alındığında bu yeni yılda 2 milyar YTL ilave vergi demektir. Sonraki yıllarda ise Hazineye ?ok daha fazla gelirin girmesi anlamına gelmektedir.

Artık klasik teftiş kalkıyor. Eski sistemde müfettiş veya diğer bir denetim elemanı, vergi dairesine gitse, en iyimser rakamla, mevcut mükelleflerin ancak yüzde 5'ini teftiş edebiliyor. Elektronik teftişle, Vergi Dairesindeki bütün dosyalar teftiş edilebiliyor."

YAPILAN BİNA DA HAK EDİŞ DE SİSTEMDE G?R?LECEK

Bu arada Teftiş Kurulu Başkanlığı, E-Teftiş kapsamında yapılacak incelemeler i?in ?eşitli programlar geliştiriyor. Kira gelirlerinin beyan edilip edilmediğini tarayacak olan GMSİ Programı da, bu programlar arasında yer alıyor. Aynı şekilde, vergi beyannamelerinde mevzuata aykırılıkların ortaya ?ıkarılacağı ?eşitli programlar da uygulamaya konuluyor.

Maliye yetkilisi, bu konuda da şu a?ıklamada bulundu:

"Vergi mevzuatı gereği bağışlar vergiden düşüyor. Ancak bağış miktarı, beyannamedeki tutarın yüzde 5'ini aşamaz. Elektronik teftişte, bağış tutarı beyannamenin yüzde 5'inden fazla olanlara ilişkin bir program yapıldı. Bağış tutarı, bu sınırı aşan bütün beyannameler dökülüyor. Bunlar ayrılıyor ve burada data hatası bulunup bulunmadığına bakılıyor. Ardından da gelir ya da kurumlar vergisi beyannamesinde bağış miktarını yüksek tutan mükelefler i?in işlem yapılıyor.

SADEBİS ve MİDEBİS'in de devreye girmesiyle e-teftişin kapsamı genişleyecek. Diyelim baraj ihalesi yapılmış. Hak ediş ödeniyor. Say2000i'de bu görülüyor. Ancak hak ediş ödemesinin gelire eklenip eklenmediği, beyannamelere girip girmediği DEBİS'te görülecek.

Yine Milli Emlak Genel Müdürlüğü kanalıyla A şahsı, devletten arsa almış. Bunun üzerine iş yerleri ya da lüks konutlar inşa etmiş ve bunları satmış. Satış gelirlerinin mükellefin gelir hesaplarına intikal edip etmediğine de yine DEBİS'le bakılacak."