Demans'a karşı alınacak önlemler

Bir çok insan hafıza kaybı, konsantrasyonun zayıflaması, konuşma bozukluğu gibi bir çok probleme yol açan Demans'a yakalanma endişesi yaşıyor. Peki bu hastalığı engellemek mümkün mü? Uzmanlar, hastalığın engellenmesi ya da en azından geciktirilebilmesi için beslenme alışkanlıklarından, yaşam ve çevre koşullarına kadar bir çok konuda dikkatli olunması uyarısını yapıyor. İşte uzmanların Demans'a karşı yapılmasını önerdikleri başlıca tavsiyeler.

DOĞRU BESLENMEYE DİKKAT EDİN

Uzmanlar hastalığın önlemesinde doğru beslenmenin çok önemli olduğunu belirtiyor. Makul seviyede tutulan kilo ve kandaki kolesterol oranının düşük olması Demans riskini azaltıyor. Beslenme konusundaki tavsiyeler şöyle:

- Bol bol taze elma: ABD'de yapılan araştırmalarda, taze elma tüketiminin bunamayı önlemede önemli bir etkisi olduğu ortaya çıkartıldı. Buna göre, elma suyu beyindeki sinir iletiminden sorumlu “Asetilkolin” maddesinin azalmasını engelliyor. Uzmanlar günde bir iki elma yenilmesinin Alzheimer'a karşı önemli bir koruma sağlayacağını belirtiyor.

- B Vitamini: B vitamini, Alzheimer ile sonuçlanan yaşa bağlı hafıza kaybı ve yaşlanmanın beyin üzerindeki etkileri gibi riskleri önemli ölçüde azaltıyor. B vitamini, vücudumuzda bulunan ve Alzheimer riskini artırıcı özelliği olan Homocystein maddesinin seviyesinin düşmesini sağlıyor. B vitamini örnek olarak fındık, dana ciğeri, yılan balığı salamurası ve ıstakozda bol miktarda bulunuyor.

- Yaban mersini: Çay üzümü olarak da bilinen yaban mersini hafıza performansını güçlendiriyor. Yaban mersinin halk arasındaki inancın aksine, çilek ve ahududuya nazaran daha etkili olduğu belirtiliyor.

- Omega 3: Yapılan bir çok araştırmada, Omega 3 yağ asitlerinin Alzheimer'dan korunmada önemli bir etkisinin olduğu belirlendi. Omega 3, özellikle somon balığı olmak üzere balık etlerinde, ceviz ve koyu yeşil yapraklı sebzelerde bulunuyor.

- Ispanak, lahana, marul ve pazı: Bu yiyecekler de, içlerinde bulunan vitaminler ve mineraller ile bunama hastalıklarının önlenmesinde pozitif etki yapıyor. Bu ürünlerin günlük tüketimi, hafıza performansının 5 yıla kadar gençleştirilmesine katkıda bulunabiliyor.

- Hint safranı (Kurkuma): Özellikle köri içinde bulanan hint safranı adlı baharatın da Demans'a karşı etkili olduğu belirtiliyor.

İÇECEKLERE DİKKAT

- Meyve suyu: ABD'DE yapılan bir araştırma, haftada üç ya da daha fazla sayıda şişi meyve suyu içmenin Alzheimer olma ihtimalini yüzde yetmiş beş oranında azalttığını ortaya koydu. Uzmanlar bu konuda özellikle kendi sıkacağınız saf meyve sularını öneriyor.

- Çay: Demans hastalıklarına karşı çay içmenin önemli bir etkisi belirtiliyor. Araştırmaların çoğunda, çay içenlerin Demans' yakalanma ihtimalinin içmeyenlere göre daha az olduğu sonucu ortayı çıktı. Siyah ya da yeşil çaydan hangisinin bunamaya karşı daha etkili olduğu konusunda ise kesin bir bilgi yok. Bu nedenle uzmanlar, hangi tür olursa olsun günde 2-3 fincan çay içilmesini tavsiye ediyor.

- Silisyum (Silis asidi): Vücudumuzda hali hazırda bulunan Silisyum bunamaya karşı mücadelede etkili bir asit olarak biliniyor. Ancak vücudumuzda çok az miktarda bulunan bu asit, yaş ilerlediğinde daha da azalıyor. Bu nedenle dışarıdan takviye etmek gerekiyor. Piyasada içinde silis asit bulunan sodalı sulardan bulmak mümkün. Ya da vitamin ve minerallerin satıldığı marketlerde silis asit içeren jeller alınabilir.

BOL BOL HAREKET EDİN

Temiz havada yürüyüş, dans, spor gibi mümkün olan her türlü hareket imkanını değerlendirin. Bu sayede bol oksijen sonucu beyinde yeni hücrelerin ve damarların oluşmasına imkan sağlayın. Beyindeki bu yenilenme Demans'ın engellenmesinde çok önemli. Bunun yanında hali hazırda bulanan diğer benzeri hastalıkların ilerlemesinin de önüne geçebilirsiniz. Bu nedenle günde en azından yarım saati hareket etmeye ayırın.

BEYİN JİMNASTİĞİ YAPIN

-Hafıza oyunları: Uzmanlar, günde 10 dakikalık bir beyin jimnastiğinin hafız kaybını önlemede yeterli etkisinin olacağını belirtiyor. Beyin jimnastiği için halk arasında yaygın olan inancın aksine çapraz bulmacaların pek bir etkisi olmadığı belirtiliyor. Bunun yerine Memory ve Scrabble gibi oyunlar öneriliyor.

-Tiyatro ve kitap okuma: Oyunların yanında tiyatroya gitmek ve kitap okumak da Alzheimer riskini azaltmada yardımcı oluyor. ABD'deke bir araştırma, bir ay içinde bu şeklide aktif geçirilen 11 günün, Alzheimer riskini yüzde 63 civarında azılttığını ortaya koydu.

-Enstrüman çalmak: Bir müzik aleti çalmak da, beyne yaptığı pozitif etki nedeniyle Demans'ı önlemede etkili oluyor. Bilim insanları bunun kanıtı olarak, çok az sayıda müzisyenin Alzheimer'a yakalanmasını gösteriyor.

-Günlük gazete okuma: Tüm bunların dışında her gün sabah gazete okunmak da çok faydalı bir beyin jimnastiği olarak gösteriliyor. Buna karşılık sürekli televizyon izlemenin ise beyine zararlı olduğuna dikkat çekiliyor.

YAŞAM KALİTESİNİ ARTTIRIN

Demans'a karşı mücadelede yaşam kalitesi de önemli bir yer tutuyor. İşte bu konuda yapılması gerekenler:

-Sigarayı bırakın.

-Bir hobi edinin.

-Beyninizi meşgul edecek bir uğraşı bulun. Mesela ileri yaşlarda yapılabilecek bir eğitime ya da kursa katılın.

-Fırsat buldukça seyahat edin.

DEMANS NEDİR?

Demans, yaşa bağlı olarak zihinsel becerilerde oluşan ileri derecedeki azalmalarla ilgili yaklaşık 60 çeşit hastalık için kullanılan genel bir terim. Bu hastalıkların en çok bilineni, beyindeki sinir hücrelerinin ölmesiyle oluşan Alzheimer hastalığıdır. Tedavisi olmayan Alzheimer'in en önemli belirtileri hatırlama yeteneğinin azalması, konsantrasyonun zayıflaması, konuşma problemleri, yön bulma problemleri ve depresyonlardır. Ancak bu belirtiler tek başına Demans başlangıcı olmayabilir. Eğer son altı ay içinde günlük yaşamınızı etkileyecek şekilde ve artan derece unutkanlık yaşanıyorsa, bir an önce aile doktoruna başvurmakta fayda var. Bu şekilde erken teşhis yapılması ve dolayısıyla hastalığın ilerlemesini engellemek için gerekeli tedavilerin başlanması sağlanabilir.

HANGİ YAŞLARDA RİSK ARTAR?

Almanya'da şu anda yaklaşık 1,2 milyon kişide Demans bulunuyor. Bu sayı her geçen günde artıyor. Almanya'da yaşlı oranının sürekli artması nedeniyle bu sayının 2030 yılında 2,5 milyona çıkacağı tahmin ediliyor. Hastalık genelde 60 yaşından sonra görülüyor. İstatistiklere göre Demans olma ihtimali, 65 ile 69 yaş arasında yüzde 1,2 ve 70 ile 74 yaş arasında ise yüzde 3,8 olarak belirtiliyor. Doksan yaşının üstünde ise bu oran yüzde 35'lere kadar çıkıyor. Hastalığa yakalanma riski konusunda kadın ve erkekler arasında bir fark bulunmuyor. Demans hastası kadınlara daha sık rastlanmasının nedeni, kadınlardaki ortalama yaşam süresinin erkeklerden daha fazla olmasıyla açıklanıyor.