Cumhuriyet'i sonsuza dek yaşatacağız
Güncelleme Tarihi:
Berlin Alevi Toplumu Cemevi’nin ev sahipliğinde Akdağ Dayanışma Derneği’nin düzenlediği ‘Cumhuriyet’in 100’üncü Yılında Sosyal, Ekonomik, Kültürel ve Siyasal Gelişmeler’ konulu panel geniş bir katılımla gerçekleştirildi.
MİMARLAR Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan ve karikatürist-gazeteci Erdoğan Karayel’in katıldığı panelin açılış konuşmasını Akdağ Dayanışma Derneği Başkanı Yüksel Alkan, moderatörlüğünü ise gazeteci Sefa Doğanay yaptı. Tezcan Karakuş Candan konuşmasında yüzyıllık Cumhuriyet sürecindeki gelişmeleri tarihe adeta not düşen görsel örneklerle anlattı. Erdoğan Karayel de aynı süreci karikatürle örnekler vererek irdeledi ve sorguladı. İkinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkan Osmanlı İmparatorluğu’nun itilaf devletleri tarafından işgali sonucunda Mîsâk-ı Millî sınırları içinde ülke bütünlüğünü korumak için 1919-1922 yılları arasında gerçekleştirilen çok cepheli siyasi ve askeri mücadeleler verildiğine değinen Candan, Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının 29 Ekim 1923’te sağlam temeller üzerine kurulmuş olan Cumhuriyet’i ilan ettiklerini ve ilk 10 yılında siyasi ve toplumsal devrimlerin yanı sıra eğitim, hukuk, ekonomi, tarım, teknoloji gibi sayısız alanlarda yenilikler getirdiğine dikkati çekti. Candan, 1933 yılında Alman faşizminden kaçarak Türkiye’ye yerleşen Alman bilim insanlarının da ülkenin kalkınmasına büyük katkılarının olduğunun altını çizdi.
ALMAN BİLİM İNSANLARI TÜRKİYE’YE GELDİ
Candan, şöyle devam etti: “Daha İkinci Dünya Savaşı başlamamıştı. 1933 yılında Almanya’da Nazilerin iş başına gelmesiyle insanlar Alman ırkından olmadıkları ve Yahudi oldukları için zulüm gördüler, trenlere bindirilerek toplama kamplarına götürüldüler, öldürüldüler. Berlin sokaklarında kitaplar yakılırken, ressamların eserleri ile dalga geçilirken, Nazilere karşı geldikleri için haklarında soruşturmalar yürütülürken, görevlerinden el çektirilen binlerce sanatçı, mimar mühendis, doktor, iktisatçı, gazeteci, hukukçu, arkeolog ve bilim insanları ülkelerini terk etmek zorunda kaldı. Aynı yıllarda 10’uncu yılını kutlayan genç Cumhuriyet, ana yurdu demir ağlarla örmüş, üniversite reformlarını gerçekleştiriyordu. Atatürk’ün davetiyle Alman faşizminden kaçan Bruno Taut, Dr. Albert Eckstein, Erna Schloosman Eckstein, Joseph Eckstein’ı, Alfred Marchionini, Erika Bruck, Margarete Schütte-Lihotzky, Hebert Eichholzeri, Ernst Reuter, Ernest Egli, Fritz Bade, Fritz Neumark, Wilhelm Ropke, Philip Schwartz, Rudolf Jucchoofold, Walter Gottschalk, Joesph Sturmmvoll, Max Pfannestiel, Profesör Ernest Hirch, Profesör Andreas Schwarz, Wolfagen Gleisbug, Erwin Finlay Freudich, Hans Rosenberg ve benzeri bilim insanları birer birer Türkiye’ye geldiler. Türkiye’nin pek çok alanında toplumcu yapısal reformlar, bürokrasi, mimari, heykelcilik, müzik, tiyatro, kütüphanecilik, sanat, hukuk, mimarlık, eğitim, ekonomi, sağlık, hastane, araştırma, müze, okul, arkeolojik kazı, kentleşme, ulaşım gibi sayısız alanlar bu bilim insanları ile kuruldu, gelişti. Bir taraftan Alman faşizminden kaçanlar bir yandan yapısal planlama ve mekân üretimi süreçlerinde davetli olarak Türkiye’ye gelenlerle kentler planlandı, yapılar inşa edildi. Başkent Ankara’nın imarı Almanca konuşan bilim insanlarının ellerinde şekillendi. Cumhuriyet’in temsil mekânı başkent Ankara, farklı kültürlerin etkileşimi ile yerel ile evrenselin buluşmasına tanıklık eden evrensel bir başkent özelliği kazandı.”
‘CUMHURİYET YAŞAYACAKTIR’
Türkiye Cumhuriyeti’nin temelinin sağlam olduğuna, laik Cumhuriyet’in hiçbir güç veya güçler tarafından yıkılamayacağına dikkati çeken Candan, “Devrimciler, Atatürkçüler, ilericiler, aydınlar yaşadığı ve mücadele ettiği sürece Cumhuriyet yaşayacaktır” sözleriyle konuşmasını tamamladı. Panel, konuklardan gelen soruların yanıtlanmasıyla son buldu.
