Çifte vatandaşlığa yeşil ışık yakıldı

Diğer bir ifadeyle, Almanya’da 60 yıldır yaşayan birinci neslin hayali olan çifte vatandaşlık hakkı, dört nesil sonra nihayet gerçekleşmiş oldu. Sosyal Demokrat Parti/Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’den oluşan koalisyon hükümeti, çifte vatandaşlık konusunda verdiği sözü yerine getirdi ve konuyla ilgili yasa için düğmeye bastı. Sizler için yeni yasayı inceledik ve soru-cevaplarla merak ettiklerinizi derledik.

ÖZETLE NELER DEĞİŞTİ?
Federal Parlamento’da onaylanan yeni Alman Vatandaşlık Yasası ile artık çifte vatandaşlık genel olarak mümkün olacak. Diğer bir ifadeyle Alman vatandaşlığı için başvuranlar, önceki köken vatandaşlıklarını artık bırakmak zorunda kalmayacaklar. Ayrıca, vatandaşlığa kabul süreci hızlandırılacak. Sekiz yıllık ikâmet şartı beş yıla düşürülürken, uyum sürecinde üstün başarı gösterenlerde hatta bu süre için üç yıl yeterli sayılacak. Bunun yanı sıra, Almanya’da doğan tüm yabancı kökenli ebeveynlerin çocukları bundan sonra koşulsuz olarak Alman vatandaşlığını kazanacak, ve en az bir ebeveynin Almanya’da beş yıldan fazla süredir yasal olarak yaşamış ve süresiz oturma izni almış olması durumunda ebeveynlerinin vatandaşlığını koruyabilecekler.

TERCİH HAKKI KALKIYOR MU?
Opsiyon Modeli olarak bilinen ve Almanya doğumlu olan yabancıların 18 yaşına bastıklarında iki vatandaşlık arasında tercihe zorlayan uygulama tümüyle kaldırılırken, doğumla birlikte otomatikman Alman vatandaşlığını kazanmak için ebeveynden birinin Almanya’daki asgari ikâmet süresi şartı sekiz yıldan beş yıla dürülecek. Birinci kuşağın Almanya’ya yaptıkları katkıları gözönünde bulundurularak, bu nesle istekleri halinde vatandaşlık testi uygulanmaksızın ve basit düzeyde Almanca konuşla yeterli sayılarak, Alman vatandaşlığı verilecek.

NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?
Federal Alman hükümeti, 23.08.2023’te yeni Alman Vatandaşlık Yasa tasarısını kabul etti. 30.10.2023’te tasarı ilk olarak Federal Parlamento’ya sunuldu ve 19.01.2024’te ikinci ve üçüncü oturumda kabul edildi. Şimdi sıra eyaletlerin temsil edildiği Eyaletler Meclisi’ne geldi. Eyaletler Meclisi’nde onaylanmasına kesin gözüyle bakılan tasarı, yasalaşma sürecinde yapılacak değişiklerin ardından Resmi gazetede yayımlandıktan üç ay sonra, yani bu yılın ilk yarısında yürürlüğe girecek.

ÇİFTE VATANDAŞLIK KİMLER İÇİN GEÇERLİ?
Yeni Alman Vatandaşlık Yasası uyarınca, önceki, yani köken vatandaşlıklarını koruma olanağı, gelecekte Alman vatandaşlığı başvurusu yapacak tüm başvuru sahipleri için geçerli olacak. Artık bundan sonra vatandaşlığın korunup korunamayacağı, sadece kişinin geldiği ülkenin vatandaşlık hukukuna bağlı olacak. Başvuru sahipleri, Alman vatandaşlığına başvurmadan önce, kendi ülkelerindeki vatandaşlık hukuku ve konuyla ilgili uygulamaları hakkında bilgileri ülke makamlarından alabilirler.
Ayrıca, Almanya’da yaşayıp da başka bir ülkenin vatandaşlığını kazanan Alman vatandaşları da, Alman vatandaşlıklarını koruyabilecekler bundan sonra. Bunun için daha önce şart koşulan vatandaşlığı koruma iznine (Beibehaltungsgenehmigung) artık gerek kalmayacak.

KAÇ KİŞİ BAŞVURUDA BULUNUYOR?
Federal Alman İstatistik Dairesi’nin verilerine göre, 2022’de Almanya’da 168 bin 545 kişi vatandaşlığa kabul edildi. Bu sayı, en az 10 yıldır Almanya’da yaşayan yabancı uyrukluların yalnızca yüzde 3.1’ine tekabül ediyor.
Sosyal yardım alanlar da, Alman vatandaşlığı için başvuru hakkına sahip olacak mı?
Alman vatandaşlığını almak isteyen kişilerin, kendileri ve ailelerinin geçimini temel olarak kendi imkânları dahilinde sağlayabilmeleri gerekiyor. Diğer bir ifadeyle, vatandaşlık başvurusunda bulunanların, II ve XII No’lu Sosyal Kanun Kitapları’nda (SGB) öngörülen sosyal yardım ödeneklerine muhtaç olmadan yaşamını sürdürmesi gerekiyor. Ancak yeni Alman Vatandaşlık Yasası, üç istisnai durumu öngörmektedir.
1. İlk nesil eski misafir işçiler, sözleşmeli işçiler ve bunların aile birlemişiyle sonradan Almanya’ya gelen aile fertleri, kendi kusurları olmadan SGB II veya XII’de öngörülen sosyal yardım ödeneklerinden yararlanmak zorunda kalmaları halinde,
2. Tam zamanlı olarak çalışmış olup son 24 ay içinde en az 20 ay tam zamanlı olarak çalışmış olan başvuru sahiplerinden sosyal yardım ödeneklerine muhtaç duruma düşmeleri halinde,
3. Tam zamanlı olarak çalışan bir kişiyle evli olup, aynı hanede birlikte yaşayan ve bu kişiden olan küçük yaşta çocuk yetiştirenlerin de, sosyal yardımla geçinmesi halinde bile Alman vatandaşlığına başvuru hakkı saklı kalır.

SABIKALILAR DA ALMAN VATANDAŞLIĞINA KABUL EDİLİR Mİ?
Alman vatandaşlık başvurusundan bulunacakların sabıka kaydı olmamalı. Ancak ‘hafif suçlar’ adı verilen 90 gün altında ceza alan veya üç ayı aşmayan tecil edilmiş hapis cezası bulunanlar da, Alman vatandaşlığına başvurabilirler. Ancak bir kişi, Yahudi düşmanlığı, ırkçı veya başka bir insanlık dışı motivasyona dayalı bir suçtan dolayı mahkûm edilmişse, ceza ne kadar az olursa olsun, Alman vatandaşlığına başvuru hakkı olmaz.

‘GASTARBEITER’, YANİ BİRİNCİ NESİL MİSAFİR İŞÇİ KUŞAĞINI KAPSAYAN KOLAYLIKLAR NELER?
Almancası ‘Gastarbeiter’ olan birinci nesil misafir işçi kuşağının Almanya’ya ekonomik ve sosyal yaşama sundukları katkıları ve başarıları göz önünde bulundurularak, hem kendileri hem de onlarla birlikte aynı dönemde gelen eşleri için Alman vatandaşlığına kabulleri kolay yoldan mümkün olacak. Bu nedenle, birinci nesilden olanların günlük hayatta basit düzeyde Almanca konuşabildiklerini kanıtlamaları halinde, ‘Einbürgerungstest’ adı verilen vatandaşlık testinden muaf tutulacaklar. Bu kolaylık aynı zamanda eski Doğu Almanya’nın sözleşmeli işçileri ve onlarla aynı dönemde gelen eşleri için de geçerli olacak.
DEVAM EDECEK: Halihazırda Alman vatandaşlık başvuru süreci devam edenlerin durumu ne olacak?