Çeşitlilik gücümüzdür

“Toplumdaki çeşitlilik bizim için hem büyük bir şans hem de gücümüzdür. Göçmenlerin Almanya´ya uyum sağlamaları ile ilgili sorunlar var. Bunu inkar etmek, toplumun üstesinden gelmesi gereken sorunları görmezlikten gelmek olur. Ancak bu sorunlar kalıplaşmış tezlerle ve popülist yaklaşımlarla çözümlenemez. Eğitim eksikliğinden kaynaklanan uyum sorunlarıyla başedebilmek için el ele vermeliyiz. Bu bakımdan, kötü giden entegrasyonun tek kabahatlisi olarak Almanya´da, toplumsal entegrasyonun çok gündemde olmadığı bir zamanda ülkemize çağrılanları sorumlu tutmak doğru değildir. Gerçek şu ki göçmenlerin yoğun olarak geldiği dönemlerde toplumun yarısı uzun zaman çok kültürlü bir toplumun her şeyi otomatikman ayarlayacağına inanıyordu. Toplumun diğer yarısı ise bu göçmenlerin entegrasyona gerekli olmadığına inanıyordu. Zira onlar “misafir işçi” olarak gelmişlerdi ve zaten ülkelerine geri döneceklerdi. Madem öyle, o halde bu insanların uyumu için neden uğraş verilsin diye düşünülüyordu. Bu noktada ihmaller olmuştur. Ülkemize gelen bu insanlara gerektiği kadar destek verilmediği bir gerçektir. Göçmenlerin topluma katılımlarının sağlanması ihmal edilmiştir.

Bu ihmallere rağmen bir çok göçmen kökenli insan başarılı oldu. Kendileri ve aileleri için yeni bir hayat kurdular ve toplumun içinde kendilerine bir yer edindiler. Hamburg´da buna benzer başarı ile sonuçlanmış bir çok hayat hikayesi bulmak mümkündür. Bunları ekonomi, siyaset, kültür-sanat alanında ve gündelik yaşamın her alanında gözlemlemek mümkün.

Buna karşın bazı göçmenler ise Almanca'yı hiç bir zaman düzgün bir şekilde öğrenemedi, Almanya´ya gerçekten ayak uyduramadı ve alışamadı. Bu bir sorundur. Peki bu sorun onların kökenleriyle mi alakalıydı? Hayır! Kökenleri veya vatandaşlıkları her ne olursa olsun, sorunun temelinde bu insanların içinde yaşadığı sosyal çevre ve ortamlar yatmaktadır. Böyle bir çevrede çocukların gereksinim duydukları aile desteğinden söz etmek zordur. Zira aynı sorunları nesilden nesile yoksulluk içinde yaşayan Almanlar'da da maalesef gözlemliyoruz.

Ölüm oranının doğum oranından yüksek olduğu Almanya´da demografik değişim süreci ve onunla bağlantılı toplum yapısı değişikliği kendisini güçlü bir şekilde hissettirecektir. Dolayısıyla kökeni her nerede olursa olsun, her yurttaşımızın daha iyi bir hayat yaşaması ve fırsat eşitliği sahibi olması için çaba göstermemiz gerekmektedir. Ülkemizde yaşayan bu çocukların ve gençlerin potansiyelini gözardı etmek gibi bir lüksümüz olamaz. Bu bağlamda sunu açıkça belirtmek istiyorum: Bu toplumda kimse ne fazla ne de gereksizdir.

Kaldı ki Hamburg´da kültürel zenginliğin yüzlerce yıllık bir geleneği vardır ve Hamburg'un güçlü ve zengin olmasında etkin rol oynamıştır. Bugün Hamburg´da 180 değişik milletten yaklaşık 250 bin göçmen yaşamakta. Hatta her dört Hamburglu'dan biri göçmen kökenlidir. Bu çeşitlilik hem büyüyen kentimiz hem de ekonomimiz açısından büyük bir şans ve zenginliktir.

Eğer toplum geriye dönük sürekli bir yakarma ya da geleceğe yönelik sürekli bir korku ve endişe içerisinde olursa elimizdeki bu şansı kaçırırız. Sorunlarla mücadele etmek ve geleceği yapıcı bir şekilde oluşturmaya çalışmak, Hamburg Senatosu'nu ve bir çok iyi niyetli insanı birleştiren yegane unsurdur.

2005 yılında, Hamburg Senatosu adım adım uyguladığı ve sürekli geliştirdiği uyum çalışmaları için çok kapsamlı bir eylem planı geliştirmistir. Amaç göçmenlerin tam entegrasyonu için sosyal, kültürel, siyasi, ve toplumsal katılımı teşvik etmektir. Kreşlerden yurtdışında edinilen diplomaların tanınmasına kadar, hayatın her alanı bu konseptin dahilindedir.

Ayrıca şirketler kültürel çeşitliliğin dünya ticaretinde ne kadar önemli ve kazançlı bir faktör olduğunun her geçen gün daha iyi anlıyorlar. Zaten bu potansiyel kullanılmazsa uzman kadrolardaki boşluğu doldurmak mümkün gözükmüyor. Bu gençlerimiz Hamburg'un gücüne güç katmaktadırlar. Zira Hamburg için insanların kökeni değil, azimli, bir şeyleri başarmaya kendini adamaları ve değişimi yakalamak istemeleri önemlidir.

-----

Senatör Dietrich Wersich'in yazısının Almanca'sı.

Dietrich Wersich

(Senator für Soziale, Familie, Gesundheit und Verbrauchenschutzder Freien und Hansestadt Hamburg)

Vielfalt ist

unsere staerke

Die Vielfalt in der Bevölkerung ist eine Chance und unsere Stärke. Wir werden die Integration schaffen, wenn wir sie wirklich wollen.

Es gibt in Deutschland Probleme bei der Integration von Zuwanderern. Wer das abstreiten wollte, würde die Augen vor einer wichtigen Aufgabe verschließen, die unsere Gesellschaft zu bewältigen hat. Doch diese Aufgabe lösen wir nicht mit populistischen Äußerungen und markigen Thesen. Desintegration und (Bildungs-)Armut werden wir nur überwinden, wenn wir sie differenziert benennen und differenziert angehen.

So können wir zum Beispiel nicht allein diejenigen für schlechte Integration verantwortlich machen, die in einer Zeit nach Deutschland gekommen sind, in der die Eingliederung unserer Gesellschaft nicht so wichtig war.

Denn eine Hälfte der Bevölkerung glaubte lange, die Multikulti-Gesellschaft werde es schon richten. Die andere Hälfte glaubte, die Integration der Zuwanderer sei nicht notwendig, die Gastarbeiter würden am Ende ohnehin in ihre Herkunftsländer zurückgehen. Wozu sie vorher in die Mitte nehmen? Hier hat es Versäumnisse gegeben. Man hat sich nicht stark genug bemüht, die Menschen, die zu uns gekommen sind, gezielt zu fördern. Man hat versäumt, die gesellschaftliche Teilhabe für sie und mit ihnen zu organisieren und ihre Mitwirkung einzufordern.

Trotz dieser Versäumnisse haben viele ehemalige Gastarbeiter und Einwanderer es geschafft. Sie haben sich und ihren Familien etwas aufgebaut und sich ihren Platz in unserer Gesellschaft erobert. Die Erfolgsgeschichten einer solchen gelungenen Integration in Hamburg sind zahlreich. Sie finden sich in der Wirtschaft, in der Politik, in der Kultur und überall im Alltag.

Andere Menschen dagegen haben die deutsche Sprache nie richtig gelernt, haben sich in Deutschland nie wirklich eingefunden und eingewöhnt. Das ist ein Problem. Aber ist deshalb ihre Herkunft die Ursache? Nein!

Schwierig sind vielmehr Milieus, in denen Mut- und Perspektivlosigkeit an der Tagesordnung sind und in denen Kinder nicht gefördert werden - unabhängig von der Herkunft und der Staatsbürgerschaft. Denn leider sehen wir oft dieselben Probleme auch in deutschen Familien, die in "verfestigter Armut" leben - manchmal über mehrere Generationen.

Gerade in Deutschland, in dem im Jahr weniger Kinder geboren werden als Menschen sterben, werden sich der demografische Wandel und die damit verbundenen Veränderungen besonders stark auswirken. Wir müssen die Lebenschancen eines jeden fördern, ob seine Wurzeln nun in Deutschland oder in einem anderen Land dieser Welt liegen. Wir können es uns nicht leisten, das Potenzial dieser Kinder und Jugendlichen brach liegen zu lassen. Deshalb sage ich eines ganz deutlich: Hier ist niemand zu viel oder überflüssig.

Gerade in Hamburg hat kulturelle Vielfalt seit Jahrhunderten Tradition und hat Hamburg stark gemacht. Als Stadt am Hafen waren wir immer weltoffen und haben Menschen unterschiedlicher Herkunft angezogen. Aktuell leben hier knapp 250.000 Menschen mit ausländischer Staatsangehörigkeit, die aus etwa 180 unterschiedlichen Nationen stammen. Zudem hat jeder vierte Hamburger einen Migrationshintergrund.

Diese Vielfalt ist Chance und Stärke - sowohl für die wachsende Stadt als auch in der Arbeitswelt.

Diese Chance verpasst die Gesellschaft, wenn sie rückwärtsgewandt lamentiert oder in der Zukunft nur Bedrohung und Schlechtes sieht. Anpacken und die Zukunft positiv gestalten, das verbindet den Senat mit vielen gutwilligen Menschen in der Stadt.

2005 haben wir ein umfassendes Handlungskonzept zur Integration im Senat erarbeitet, das Stück für Stück umgesetzt und weiterentwickelt wird. Das Ziel: eine vollständige Integration von Zuwanderern im Sozialen, im Kulturellen, im Politischen, in der Mitwirkung und in der Teilhabe an der Gesellschaft zu fördern. Mit eingeschlossen sind alle Bereiche des Lebens, angefangen bei der Sprachförderung in Kitas bis zur Anerkennung von im Ausland erworbenen beruflichen Qualifikationen.

Auch die Wirtschaft erkennt immer deutlicher, welcher Gewinn von Mitarbeitern unterschiedlicher Herkunft ausgeht. Anders ist der Fachkräftemangel gar nicht zu bewältigen. In der Hamburger Verwaltung wurde der Anteil der Auszubildenden mit Migrationshintergrund zudem beinahe verdoppelt. Damit erwachsen für diese jungen Menschen und für ganz Hamburg neue Chancen. Viel wichtiger als ihre Herkunft sind für die Stadt nämlich Menschen, die aufsteigen wollen, die daran glauben, dass sie etwas erreichen und etwas verändern können.