‘Çek elini dönerden ALDI’

ALMANYA’nın Baden-Württemberg eyaletine bağlı 125 nüfuslu Heilbronn kentinde Belediye Meclisi’ne ilginç bir öneri sunuldu. “Sağınıza bakıyorsunuz dönerci, solunuza bakıyorsunuz dönerci. İki bina ileri gidiyorsunuz yine dönerci” diyen CDU’lu Heilbronn Belediye Meclisi Üyesi Christoph Trossbach, kent merkezindeki döner büfeleri, berber dükkânları ve güzellik salonları ile cep telefonu satan dükkânlara kota getirilmesini önerdi. CDU’lu üyelerin bu konuyla ilgili olarak bir önerge sunduğunu ve yaz tatilinden sonra Heilbronn Belediye Meclisi’nde bunun görüşüleceğini söyledi. Hem Trossbach’ın bu önerisi hem de en büyük süpermarket zincirlerinden ALDI Süd’ün, Almanya’nın bazı bölgelerinde kamyonetlerle sokaklarda döner satmaya başlaması Türk dönercileri kızdırdı.

Şirin Öztopal

‘ÜST SINIR DA NEYMİŞ’
Heilbronn’da yıllardır döner büfesi işleten Şirin Öztopal, “Ben 20 yıldan fazla döner sektöründe çalışıyorum ve 7 yıldır Sontheim Pizza Kebap Haus’un sahibi olarak döner sektöründe hizmet veriyorum. Alman toplumu dönerciliği basit bir işletmecilik olarak görüyor. Çalışma saatlerimiz çok uzun, yıllık iznimiz yok. Ama kaliteden ödün vermeden işimizi en iyi şekilde yapıyoruz. Almanya gibi özgürlükçü bir ülkede üst sınır da neymiş” diyerek rahatsızlığını dile getirdi. Öztopal ayrıca ALDI Süd’ün üzerlerinde “Herkes için döner” (Döner für alle) yazılı kamyonetlerle bazı bölgelerde sokakta döner satmaya başlamasını da eleştirdi. Öztopal, “ALDI’nin almış olduğu kararı kınıyor ve bu sektördeki kararlarından vazgeçmesini istiyorum. Döner bizim işimiz. Yapacakları dönerle ne kadar başarı sağlayacaklarını, döner severlerin ALDI dönerini reddetmesiyle göreceğiz. Ben şahsen ALDI’nin elini dönerden çekmesini, kendi işlerini yapmasını diliyorum” dedi.

Şehmuz Reyhan

‘BELEDİYE ÖNLEM ALMALI’
Kentteki diğer Pizza Kebap Evi’nin sahibi Şehmuz Reyhan da ALDI’nin girişimine tepki gösterirken, kent merkezlerinde belediyenin işletme sayısını azaltabileceğini söyledi. Şehmuz “ALDI süpermarketlerinin tutumunu, döner işletmecilerine yapılabilecek haksız ve kabul edilemez, ahlaki olmayan bir rekabet olarak görüyorum. Bizim 1.5 kilometre uzunluğundaki caddemizde yaklaşık 25 dönerci var. Bu sayısal olarak çok fazla. Belediye ileriye dönük olarak önlemleri şimdiden almalı. Yakın mesafelere aynı alanda hizmet verecek yeni işletmeler açılmasına izin verilmemeli” dedi.

İsmail Akyamaç

Türk dönerci İsmail Akyamaç da “Türk döneri mi, Alman döneri mi” tartışmalarını saçma bulduğunu söyledi. Dönerin Türklere ait olduğunun altını çizen Aykamaç, ALDI Süd’ün döner satmaya başlamasını “Hem dönere hem de dönercilere haksızlık” olarak değerlendirdi ve “ALDI kendi işine baksın” dedi.

Ali Rıza Karadayı

‘NEDEN HAMBURGER SATMIYOR?’
Berlin’deki ‘Best Kebab’ büfesinde çalışan Ali Rıza Karadayı: “37 yıldır bu sektörde çalışıyorum. ALDI’nin sattığı dönerler, döner üretimine uygun değil. Önceden hazırlanıp donduruculara konuluyor, bazen aylarca bekletildikten sonra satışa sunuluyor. Bu bizim bildiğimiz döner değil. Yenmesi de sağlık açısından sakıncalı. 2 Euro’ya satılan dönerin kaliteli olması mümkün değil. Nokta. ALDI kim de döner satıyor? Herkes kendi işini yapsın. Türk düşmanlığı, döner düşmanlığı yapıyor. Neden Hamburger satmıyor? Bu satışların birkaç gün içinde durdurulacağına inanıyorum.”

Kenan Cengiz

‘RAKİBİMİZ DEĞİL’
Berlin’in Charlottenburg kesimindeki ‘Max&Moritz’ döner büfesinde çalışan Kenan Cengiz de Almanya’da son yıllarda et fiyatlarında önemli ölçüde artış olduğunu söyledi. Cengiz, “Kıymanın bile kilosu 8-9 Euro. Kaliteli yaprak dönerinde kullanılan etin kilo fiyatı çok daha yüksek. Bu nedenle ALDI’nin 2 Euro’ya döner satmasını anlamak mümkün değil. 2 Euro’ya satılan dönerin içinde ne olduğu belli olmaz. ALDI bu alanda bizim rakibimiz olamaz” diye konuştu.

Ali Özcan

‘BİZİ ETKİLEMEZ’
Nürnberg’deki Atlantik Döner’in işletmecisi Ali Özcan da şunları söyledi: “Ben bu işi 37 yıldır yapıyorum. ALDI’nin döner satması bizim işlerimizi etkilemedi. Herhangi bir durgunluk yaşamadık. Yalnız ağustos ayındaki okul tatilleri nedeniyle biraz durgunluk oldu. ALDI’nin bu girişiminin bizleri ciddi bir biçimde etkileyeceğini düşünmüyorum.”

Kazım Koç

‘2 EURO’YA NASIL BİR DÖNER SATIYOR’
Yaklaşık 22 yıldır Nürnberg’de Çeşme Restaurant’ı işleten Kazım Koç ise şöyle konuştu: “ALDI kamyonetlere koyduğu dönerleri 2 Euro’ya satıyor. Bu nasıl bir dönerdir bilemiyorum. Ama bizim satışlarımızda herhangi bir düşüş olmadı. Biz kaliteli hizmetimizi sürdürüyoruz. Dönerde kaliteden ödün vermiyoruz. Daha temiz, daha titiz ve daha hijyenli bir şekilde hizmetimizi sürdürmeye özen gösterirsek, kimseler bizim yolumuza taş koyamaz.”

2 EUYRO’YA DÖNER İMKÂNSIZ
ENVER YILDIRIM (NİMET GRİL / KÖLN): “2 Euro’ya döner satacaklarmış, bu nasıl bir et. 47 yıllık bu sektörün içerisindeyim şu anki et girdi fiyatlarına göre bir kişi 2 Euro’ya döner satacağım diyorsa, ben sadece gülerim. Kimse inanmıyor buna. Yaprak dönerin kilosu gram fiyatı belli, içindeki tedarik malzemeleri belli. Çalışanı, enerjisi, işletmenin kirası, dönerin kâğıdı, paketi, devletin vergisi... Bu kurum 2 Euro’ya nasıl satacak. Şu an Köln’de en ucuz döneri biz satıyoruz, 6.50 Euro’ya. Dayanma mücadelesi veriyoruz. 2 Euro’ya döner satsınlar da bizde görsek.”


‘TÜRK DÖNERİNİN TADINI TUTTURAMAZ’
HALİL YILMAZ (AACHEN URFA KEBAP / KÖLN): “Evet, doğrusu Almanya’da bir pahalılık var, insanlar zor durumda. Bundan seneler önce döner 2-3 Euro’ya alınırken şimdi 7-8 Euro’ya satılıyor. Almanya’da enflasyona bağımlı olarak genel bir pahalılık söz konusu. Tabii ALDI’nin planladığı döneri, ekmeği, gramajı, içindekileri tam olarak bilmiyoruz ama insanlar ‘Döner yiyoruz’ diyerek alabilirler. Yani Almanya’da vatandaşlar artan pahalılıktan sonra ne ucuzsa ona yönelmeye başladılar. Benim kanaatim, normal lokantaların, restoranların kalitesini bulamazlar. 2 Euro’luk döner tamamen şaşırtıcı.”

NASIL BİR ET KOYACAKLAR İÇİNE
YASİN DALGIÇ (DOY DOY / KÖLN): “Abi 2-3 Euro’ya döner imkânsız, kurtarmaz. İçindeki et nedir, yani hangi eti kullanıyor. Yoksa bizim bilmediğimiz bir şey mi bu. Dondurulmuş döner veriyor ise bizler taze döner, yaprak döner veriyoruz. Orijinal et, kuzunun en güzel yerinden kesiliyor. En güzel şekilde sunumunu yapıyoruz. Kuzunun toptan kemikli kg fiyatı 12 Euro, ben tahmin etmiyorum. Bence bunlar bir siyaset, bence politik. Bunlar döner üzerine bir operasyon, algı oluşturuyorlar. Ne kadar başarılı olurlar, hep beraber göreceğiz ama bence tutulmaz.”

‘İLGİ ÇEKMEK İÇİN YAPIYORLAR’
MEHMET HARMANCI (DOY DOY PALAS / KÖLN): “Etin kilosu 9-10 Euro olmuş, siz 2 Euro’ya döner vermekten bahsediyorsunuz. Daha dün kuzu kıyması aldım kilosu 16 Euro’ya. 2 Euro’ya döner satarak kâr edemezsiniz. İşçilik, girdi, kira fiyatları belli. Ekmeğin fiyatı orta yerde. Bunun imkânı var mı? Hal böyleyken birileri çıkıp 2’ye, 3’e satarım diyorsa, bunu profesyonel olarak yapıyordur. İnsanların ilgisini çekmek için yapar, yani ‘Bak pahalılık var ama biz ucuza satıyoruz, biz iyiyiz’ imajı yaratmak için yapıyorlardır. Oyun büyük.”