Çalışmaya izin veren tasarıya TBMM’den onay
Güncelleme Tarihi:
Avrupalı Türklerin yıllardır beklediği ve emeklilere yurt dışında kısa süreli işlerde çalışma imkânı getiren yasa tasarısı, TBMM Genel Kurulu’nda oylamaya sunuldu. 7247 sayılı ‘Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’, 18.06.2020 tarihinde TBMM’nin 27. Dönem 3. yasama yılı 102. birleşiminde oylamaya sunuldu.
YENİ KANUNLA NE DEĞİŞTİ?
Emeklilere yurt dışında kısa süreli işlerde çalışmayı ön gören 7247 sayılı kanunun 3. Maddesi’ne, 8.5.1985 tarihli ve 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanunun 6’ncı maddesine ilişkin şu fıkra eklendi:
“C) Yurt dışında zorunlu sigortalılığa tabi olsalar dahi kısa süreli çalışma olarak adlandırılan işlerde çalışanların aylıkları bu madde kapsamında değerlendirilmez ve kesilmez. Bu maddede geçen kısa süreli çalışmaya tabi işler yönetmelik ile belirlenir.”
AYLIĞI KESİLENLER NE OLACAK?
Peki yasa yürürlüğe girdikten sonra ne değişecek? Bir kere, yurt dışında kısa süreli bir işte çalıştığı için aylığı kesilen 1080 kişinin aylığı tekrar bağlanacak. Ayrıca, yurt dışında yaşayan onbinlerce SGK emeklisi, aylıkları kesilmeden cüzi kazançlı olan kısa süreli işlerde çalışma imkânına kavuşmuş olacak. Cüzi kazanç sınırı, ‘kısa süreli işin’ tanımı, çerçevesi ve prosedürün nasıl işleyeceği ise hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenecek.
AK Partili Sırakaya:
‘BU YASA BOYNUMUZUN BORCU’
ÖNÜMÜZDEKİ ay yürürlüğe girmesi beklenen yasa tasarısının altında imzası bulunan Ak Parti İstanbul milletvekili Zafer Sırakaya, TBMM Genel Kurulu’nda onaylanan yasa tasarısına ilişkin yaptığı açıklamada, “Yurt dışında yaşayan vatandaşların hayatlarını kolaylaştıracak adımları atmak boynumuzun borcudur” dedi.
Söz konusu tasarının 10.06.2020 tarihinde görüşüldüğü Plan ve Bütçe Komisyonu oturumunda, söz alan Sırakaya, burada yaptığı konuşmada, Covid-19 salgını nedeniyle bu yıl Avrupa Birliği ekonomisinin yüzde 7.4, Avrupa’nın en önemli ekonomisi Almanya’nın da yüzde 6.5 civarında daralacağının ön görüldüğünü hatırlattı. Sırakaya, bu olumsuz şartların başta Avrupa olmak üzere yurt dışında yaşayan Türklerin ekonomik durumlarını da etkileyeceğinin yadsınamaz bir gerçek olduğunu belirtti.
ZAMANLAMA DOĞRU
Türkiye’den bağlanan emekli aylıkları kesilmeden yaşadıkları ülkelerde yarı zamanlı çalışma hakkı talep eden vatandaşlar için bir yasal düzenleme yapmanın tam da zamanı olduğuna işaret eden Ak Parti İstanbul milletvekili Sırakaya, komisyon tutanağına göre, şunları dile getirdi:
“Yurt dışında yaşayan ve ülkesine gönülden bağlı vatandaşlarımızın bu taleplerine Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan kayıtsız kalmamış, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımıza, Bosna Hersek’te gerçekleştirdiği buluşmada, bu sorunun bir şekilde çözüme kavuşturulacağının müjdesini vermişti.
CUMHURBAŞKANI SÖZ VERMİŞTİ
Sayın Cumhurbaşkanımızın müjdesini verdiği ve Türkiye’den yurt dışı borçlanmasıyla emekli olan vatandaşlarımızın yaşadıkları ülkelerde yarı zamanlı çalışabilmelerinin önünü açan düzenlemeyi verdiğimiz kanun teklifiyle inşallah hayata geçiriyoruz. Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın gönlünü rahatlatıp yaşam standartlarını yükseltecek yasa teklifimize destek veren bütün arkadaşlarıma yurt dışında yaşayan kardeşlerim adına teşekkür ediyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.”
MUHALEFET TASARIYA ŞERH KOYMUŞTU
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu görüşmelerinde söz alan muhalefet parti temsilcileri, ‘Kısa süreli çalışma’ kavramının oldukça muğlak bir kavram olduğuna işaret ettiler. İş hukukunda belirli süreli, belirsiz süreli, süreli iş akdiyle çalışma kavramları ile süresiz çalışma kavramının bulunduğuna işaret eden muhalefet temsilcileri, bunun haricinde kısmi süreli çalışma ve tam süreli çalışma ayrımı olduğunu belirttiler.
TEMEL İLKELERE AYKIRI
Yasa teklifinde belirtilen, hiçbir ayrıma ve çalışma türüne uymayan kısa süreli çalışma iş hukukunun temel ilkelerine aykırı bir çalışma türü olan kayıt dışı çalışmayı da içerisinde barındıran bir kavram olduğuna işaret eden muhalefet temsilcileri, şu görüşleri dile getirdiler:
“Bu çalışmanın temel özelliklerinin bir yönetmelik ile belirlenmesi ise yürütmeye yetki devrinin sınırlarını aşan ve adeta bir yasal düzenleme yaparak bir çalışma biçimini tanımlama yetkisi vermektedir. Tanınan yetkinin kullanım ölçütü belirlenmiş değildir. Bu bakımdan, hukuki güvenlik ilkesi açısından sorunlu olduğundan bu madde Anayasa’nın 2. maddesine ve 7. maddesine aykırı bulunmaktadır.”
ÇİFTE STANDART KALDIRILSIN
Yasa tasarısına şerh koyan muhalefet parti temsilcilerinden HDP’li milletvekilleri Erol Katırcıoğlu (İstanbul), Garo Paylan (Diyarbakır) ve Necdet İpekyüz (Batman), komisyon toplantısında, 3. maddeye ilişkin şu değerlendirmeyi yaptılar: “...Yapılan düzenlemede eşitlik ilkesine aykırı bir durum söz konusudur. Türkiye’den emekli olan bir kişinin yurt dışında tam zamanlı, yarı zamanlı istediği gibi çalışabilmesi gerekir. 5510 sayılı SGK mevzuatına göre, Türkiye’de bir işçi emekli olsa dahi, kamu kurumu haricinde herhangi bir iş yerinde çalışabilmekte ve bu durumda SGK emeklilik aylığı kesilmemektedir. Yurt dışında çalışmış ve oradaki prim günlerini saydırarak Türkiye’den emekli olan bir kişinin tekrar yurt dışında çalışmaya başlaması durumunda aylığının kesilmesi çifte standarta neden olabilecektir. Ayrıca teklifte kısmi süreli çalışmaya ilişkin bir düzenleme de söz konusudur. Bu düzenleme yurt dışında tekrar çalışmak zorunda kalan emekçiler, emeklilik aylıklarının kesilmemesi için, tam zamanlı çalışma yerine kısmi süreli çalışmaya razı olmak zorunda kalabilirler. Bu da kapitalist sömürü ilişkilerinin maliyetleri azaltmak gerekçesiyle geliştirdiği bir çalışma yöntemi olarak esnek ve güvencesiz çalışmaya olanak sağlayacaktır. Düzenleme bu yönüyle eksiktir.”