Büyülü ormanların sessiz dili: Schorfheide

SCHORFHEIDE, Almanya’nın en büyük dağlık bölgesi. Başkent Berlin’den 67 km kuzeyde, sihirli bir bölge. 12’nci yüzyıldan itibaren Alman tarihini belirleyen prenslere, krallara, imparatorlara, nazi diktatörlerine ve Doğu Almanya devlet başkanlarına ‘av’ alanı olarak kullanılmış. Alman tarihinin en zorlu, en ağır kararları burada, av sırasında ya da av sarayındaki kamp ateşi başında şekillenmiş. 

Av tutkunu imparator II. Wilhelm

Alman İmparatoru II. Wilhelm, Birinci Dünya Savaşı kararını Berlin’deki sarayının balkonundan açıklamadan önce burada planlamış. II. Wilhelm, Schorfheide ormanlarında güçlü bir geyik görüldüğü haberi kendisine ulaşır ulaşmaz, oturumu bile yarıda kesip Schorfheide’a giderek, geyik avına çıkacak kadar av tutkunu biri. Yabancı devlet adamlarını burada ağırlayan, onlarla birlikte ava çıkan II. Wilhelm, Schorfheide’da 78 bin 330 hayvan avlamış. Avların hepsinin imparatorun kendisinin yemiş olması mümkün değil. Birinci Dünya Savaşı’nda kendi tebaası açlık çekerken, güçlü kalmaları için Schorfheide’da hayvanları yemlettirmiş bir hükümdar II. Wilhelm.

Hermann Göring av sarayında SS-Komutanı tarafından karşılanıyor. Fotoğraf: Bundesarchiv, CC-BY-SA 3.0

NAZİ DÖNEMİ ALMANYA
Schorfheide, en karanlık dönemini ise nazi döneminde yaşamış. Nazi iktidarının Hitler’den sonraki ikinci güçlü adamı Hava Kuvvetleri Komutanı Hermann Göring, burayı hava kuvvetlerinin özel üssüne dönüştürmüş. 1931’de kaybettiği birinci karısı İsveçli Carin Göring’in adına büyük bir saray yaptırmış buraya. Göring, Döllnsee Gölü kıyısındaki saraya karısının adı ve İskandinav mitolojisinden hareketle ‘Carinhall’ adını vermiş. ‘Wallhall’, İskandinav mitolojisinde büyük savaş kahramanlarının hedefi olan ve ölünce savaş tanrısı ‘Odin’ tarafından karşılandıkları gökyüzü alemi anlamına geliyor.
Alman gizli polis teşkilatı Gestapo’nun kurucusu olan Göring, nazi terörü kararlarını, Yahudi soykırımı ve İkinci Dünya Savaşı’nda Doğu cephesine hava saldırılarını burada planlıyor. Generallerle durum değerlendirmesi yaptığı toplantı biter bitmez ayağa fırlayan Göring, “Geyik nerede duruyor” diye soruyor.

Savaşan bir amazon, Franz von Stuck, 1897. Fotoğraf: Ralf Roletschek,

RUSLARIN ELİNE GEÇMESİN DİYE...
Savaş ganimeti değerli sanat eserlerini burada toplayan Göring, ormana at üstünde çıplak, ok atan amazon kadın savaşçı ve geyik heykelleri diktiriyor. Nazi diktatörü Adolf Hitler, İtalyan diktatör Benito Mussolini’yi Göring’in buradaki sarayında ağırlıyor.
Göring, Almanya’nın savaşı kaybettiğini anlayınca, 20 Nisan 1945’te Schorfheide’daki ‘Carinhall Sarayı’nı terk ediyor. Hava kuvvetlerinden küçük bir birlik bırakarak Rus ordularının yaklaşması durumunda sarayı havaya uçurmalarını emrediyor. Saraydaki sanat eserlerini ise Rusların eline geçmesin diye özel trenle Berchtesgaden ve Avusturya’ya taşıttırıyor. Eserleri barınaklara yerleştirtiyor. Nazilerin en büyük heykeltraşı Arno Breker’in heykellerini ise sarayın yanıbaşındaki Döllnsee Gölü’ne attırıyor.
Rus ordusu saraya doğru yaklaşırken, Alman Hava Kuvvetleri, Göring’in emrine uyarak 28 Nisan 1945’te Carinhall Sarayı’nı havadan 80 bombayla yerle bir ediyor. Şimdi sarayın yerinde sığınaktan kalıntılar var. Sadece sarayın bulunduğu alana girişteki bekçi kulübeleri halen ayakta duruyor.

Doğu Almanya Cumhuriyeti Devlet Başkanı Erich Honecker, Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Leonid Brejnev’le av yolculuğunda. Brejnev önde, Honecker arkada oturuyor. Fotoğraf: Bundesarchiv, CC-BY-SA 3.0

BİRLİKTE AVA ÇIKIYORLAR
İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle ikiye bölünen Almanya’da Doğu Almanya toprakları içinde kalan Schorfheide, bu kez de Doğu Almanya yöneticilerinin ‘av’ alanı olarak kullanılıyor. 1949’da Alman Demokratik Cumhuriyeti’nin (DDR) ilk Devlet Başkanı olan Walter Ulbricht, daha sonra onun yerine geçen Erich Honecker, 20 hektarlık ormanlık alanı kendileri için avlanma bölgesi amacıyla askeri bölge ilan ediyor. Ulbricht, Berlin’i ikiye bölen duvar projesini parti yöneticileriyle burada karara bağlıyor. Honecker, devlet işlerinden bunalınca, Schorfheide’a kaçıyor, burada ava çıkıyor, dönemin Sovyetler Birliği Devlet Başkanları Kruşçev ve Brejnev’i Schorfheide’da ağırlıyor. Birlikte ava çıkıyorlar. Başkaları daha büyük hayvan avlayınca kıskanan Honecker, Ulbricht’i devlet başkanlığından indirerek yerine geçme planını burada Brejnev’le birlikte tasarlıyor. Berlin Duvarı’nın yıkılmasından bir gün önce 8 Kasım 1989 günü son avına çıkan Honecker, 6 geyik avlıyor. Ertesi gün ise Berlin Duvarı yıkılıyor.
İki Almanya’nın yeniden birleşmesiyle Schorfheide yasal olarak yöneticilerin özel av bölgesi olmaktan çıkarıldı.

Hermann Göring’in av sarayının, giriş kapısındaki bekçi kulübeleri dışında hiçbir eser yok. Fotoğraf: CC-BY-SA 3.0

KİME SORSAK SURATI ASILDI: BİLMİYORUZ
Nedir Almanya’nın en güçlü yöneticilerini bu ormana çeken? Schorfheide’ın normal ormanlara benzemeyen bir sihiri mi var? Uzun zamandır merak ediyordum. Nihayet Paskalya tatilini fırsat bilip Schorfheide bölgesini ve ormanlarını dolaştım. Eşsiz bir doğaya sahip Schorfheide, bugün o eski ağır tarihi yükün ızdırabını çekiyor. Çok az bir yerleşime sahip Schorfheide, Almanya’nın lanetli bölgesi gibi.
Nazi mareşalı Hermann Göring’in Carinhall Sarayı kalıntılarını bulmak bir hayli zor. Yolda karşılaştığınız Almanlara sorduğunuzda, suratları asılarak, “Bilmiyoruz” diyorlar. Yolda rastladığım iki kadından biri, sanki suçüstü yakalanmışlar gibi, “Biz oraya uğramadık” dedi. İkincisi, bir yabancı olarak benden şüphelenmediği için olsa gerek, “Biz orasının bir ziyaret yeri olmasını istemiyoruz. Döllnsee Gölü kenarından devam edince, zaten yıkıntılara ulaşıyorsunuz. Gözünüzden kaçması mümkün değil. Sığınağın deliğine dikkat edin. Ayağınız dolaşıp düşmeyin” diye uyardı. Ormanda rastladığım bir başka Alman çift ise, “Carinhall’e daha var mı?” soruma, “Biz öyle bir yer bilmiyoruz” diye tepki gösterdi.
Prens ve imparatorların av sarayı Gross Schönebeck görevlisi de bölgenin sessizliğe mahkûm olmasından şikayetçi. “Potsdam bölgesi turist kaynarken, buralarda bir lokanta bulmakta bile zorlanıyorsunuz” dedi.
Schorfheide ıssız, ama halen büyülü bir bölge.

Werbellinsee Gölü kenarındaki Wildau. Fotoğraf: Ralf Roletschek,