‘Bu utancı sonsuza kadar hissedeceğiz’

İSRAİL’de salı günü Holokost’ta öldürülen altı milyon Yahudi anıldı. Ulusal Holokost Anma Günü ‘Yom Aşoa’ vesilesiyle ülkenin dört bir yanında sabah saatlerinde iki dakika boyunca sirenler çaldı. Halk saygı duruşunda bulunurken, seyir halindeki otomobiller de durarak anmaya katıldı. DW Türkçe’nin haberine göre İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ve Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Dünya Holokost Anma Merkezi Yad Vaşem’deki anıta çelenk bıraktı. Yom Aşoa İsrail’de 1951 yılından bu yana anılıyor. Bu yılki anmalarda 19 Nisan 1943’te Varşova Gettosu’nda Nazi birliklerine karşı başlatılan Yahudi ayaklanması öne çıkarılıyor. Dört hafta süren ayaklanma sonucunda Varşova’da çok az sayıda Yahudi hayatta kalabilmişti.

MEŞALEYİ HILLMANN YAKTI
İsrail’in Berlin Büyükelçiliği de salı günü Sachsenhausen toplama kampındaki anıtın önünde düzenlenen törende Naziler tarafından katledilen altı milyon Yahudi’yi andı. Buradaki anma töreni Nazi rejiminin dehşetinden kurtulan 1933 doğumlu Kurt Hillmann’ın meşale yakmasıyla başladı. Törende iki dakika boyunca siren çaldı. Törene katılan Almanya Adalet Bakanı Marco Buschmann, “Bu utancı sonsuza kadar hissedeceğiz” diye konuştu, Yahudilerin Almanya’da kendilerini güvende hissetmemelerinin asla kabul edilemeyeceğini söyledi. İsrail’in Almanya Büyükelçisi Ron Prosor ise Yahudileri birlik olmaya çağırdı. “Yahudi halkının ulus devleti, Yahudi bağımsızlığının somutlaşmış halidir. Başkalarına bel bağlamadan kendi kaderimizi tayin etme yeteneğimizin somutlaşmış halidir” diye konuşan Prosor, 80 yıl önceki Varşova Gettosu ayaklanmasını da hatırlattı. Yaklaşık 450 bin kişinin tutulduğu Varşova Gettosu 1940 sonbaharında Alman işgalciler tarafından kurulmuştu.

BUGÜN KARŞINIZDA DURUYOR VE...
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier de Varşova Gettosu Ayaklanması’nın 80’inci yıl dönümünü anma törenleri için Polonya’ya gitti. Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ve İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ile birlikte Varşova’da düzenlenen anma törenine katılan Steinmeier, iki ülke arasındaki uzlaşmadan duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Polonya’nın başkentindeki ‘Getto Kahramanları’ anıtında yaptığı konuşmada bunun ‘sonsuz değerli bir hediye’ olduğunu belirten Steinmeier, insanlık suçu olan soykırımın, titizlikle planlandığı ve gerçekleştirildiğini söyledi: “Almanlar, Avrupa’nın Yahudilerine, Varşova Yahudilerine zulmetti, köleleştirdi, kelimelerle ifade edemeyeceğimiz bir zalimlik ve insanlık dışılıkla öldürdü. Bugün karşınızda duruyor ve Almanların burada işlediği suçlar için af diliyorum.” Steinmeier, burada ‘yaş ve tevazu içinde’ durduğunu da söyledi. Almanların sorumluluklarının, hayatta kalanların ve ölenlerin kendilerine bıraktığı görevin bilincinde olduklarını vurgulayan Steinmeier, “Bunu kabul ediyoruz. Biz Almanlar için tarihimizin önündeki sorumluluğun sonu yoktur. Günümüzde ve gelecekte bizim için bir hatırlatma ve görev olmaya devam edecektir” diye konuştu.

VARŞOVA GETTOSU
‘Varşova Gettosu’ 1940 sonbaharında Alman işgalciler tarafından kuruldu. Yaklaşık 450 bin kişi burada çok küçük bir alana hapsedildi. 1942’de Naziler Yahudileri imha ve çalışma kamplarına sürmeye başladı. Temmuz ve eylül ayları arasında 250 bin ila 280 bin kişi sürgün edildi ya da öldürüldü. SS birlikleri, 19 Nisan 1943’te gettoya girdiğinde, sadece zayıf, silahlı Yahudi direnişinin ayaklanması başladı. Çatışmalar mayıs ortasına kadar sürdü. 56 binden fazla Yahudi öldürüldü ya da toplama ve imha kamplarına sürüldü.