Bu mu sanat özgürlüğü?

Berlinale kısa adıyla dünya çapında tanınan bu festivalin ödül törenini izlerken birden aklıma Alman Anayasası’nın 5. maddesi geliverdi.
Alman Anayasası’nın 5. maddesi Düşünce ve basın özgürlüğü: Sanat ve Bilim Özgürlüğü başlığını taşır.
Bu madde aynen şöyledir: “Herkesin, düşüncesini söz, yazı ve resimle serbestçe açıklayıp yayma ve herkese açık olan kaynaklardan, hiçbir engele uğramadan, bilgi edinme hakkı vardır. Basın özgürlüğü ile medya ve film aracılığıyla haber verme özgürlüğü güvence altındadır. Sansür uygulanamaz.”

Evet Alman Anayasası böyle diyor...
Haklı olarak “Bu da nerden çıktı?” diye bir soru geliyor akla...
“Ödül töreniyle Alman Anayasası’nın ne ilişkisi var?” sorusu da geliyor akla şüphesiz...
Berlinale’de En iyi senaryo ve senarist dalında Gümüş Ayı ödülünün aynı zamanda senarist olan İranlı yapımcı Jafar Panahi’ye verileceği ilan edildi. Salonu dolduran bin 500’ e yakın izleyiciden yoğun bir alkış koptu...
Ama Jafar Panahi salonda yoktu...
Berlin’de de değildi...
Çünkü İran’ı yönetenler öcü gözüyle baktıkları Jafar Panahi’nin ülke dışına çıkmasına izin vermemişti. Hem de Alman Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle’nin bizzat girişimde bulunmasına rağmen...
Hem de Yeşiller’in Eşbaşkanı Claudia Roth’un İran’ın Almanya’daki Büyükelçisi ile çak yapmasına rağmen...
Daha önceki dönemlerde Venedik Film Vestifali’nde ve Berlinale’de ödül alan Jafar Panahi, bu görkemli salonda bulunmak yerine İran’daki evinde gözaltı hapsi’ndeydi...
Çünkü İran’daki rejime karşı olan Jafar Panahi de yüzbinlerce İranlı gibi 2009 yılında Ahmedinejat cumhurbaşkanı ilan edildiğinde sokaklara dökülen muhaliflerin arasındaydı. İşte rejime eleştirisel baktığı için Jafar Panahi tam 6 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Cezası, evinde gözaltı hapsi’ne çevrildi...
Ama onun için en büyük ceza ise mesleğini icra etme hakkının elinden alınması oldu...
Fakat yılmadı...
Kendi ve evindeki köpeğinin yaşantısını içeren bir film yaptı...
Tabii gizlice...
Parde (Kapalı Perde) adını verdiği bu filmi gizli yollardan Berlinale’ye ulaştırıldı.

İşte 63. Uluslararası Berlin Film Festivali’nde En iyi senaryo, en iyi senarist ödülü bu filmi için Jafar Panahi’ye verildi. Ama evini de ülkesini de terk etmesine izin verilmediği için Panahi ödülü kendisi alamadı. Onun adına Gümüş Ayı ödülünü yakın çalışma arkadaşı Kamboziya Partovi aldı. Partovi, hem kendisini hem de Jafar Panahi’yi güç duruma düşürmemek için sunucunun sorularını yuvarlak yanıtlarla geçiştirdi. İşte ödül törenini izlerken bu yüzden Alman Anayasası’nın 5. maddesi aklıma geldi. Tabii bir de sanat özgürlüğüne kilit vurulması...
Düşüncelerini söz, yazı, resim ve film yoluyla yaymak isteyen insanların cezaevlerine kapatılmaları da...