Borçlanmada yeni dönem

TBMM Genel Kurulu'nda 17 Nisan 2008'de kabul edilerek yasalaşan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası ile yurtdışı borçlanmasında farklı bir sisteme geçiliyor. Yeni yasa uyarınca, 3201 sayılı kanunda olduğu gibi, yurtdışındaki Türk vatandaşları, sigortalılık süreleri ve bu süreler arasında veya sonunun her birinde, 1 yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri borçlanabilecek. Mavi Kart sahipleri ile yabancı uyruklular, eskiden olduğu gibi bundan sonra da borçlanma hakkından yararlanamayacak.

ÖDEMEDE ÜÇ AY ŞARTI

1 Mayıs 2008 tarihinden itibaren yurtdışındaki hizmetlerinden borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarı, başvuru tarihindeki prime esas asgari ve azami günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın yüzde 32'sidir. 30 Nisan 2008 tarihine kadar borçlanma başvurusunda bulunanlar ise, günlük 3,5 dolar üzerinden borçlanma yapabilecek. Borçlanmaya ilişkin başvurulan kurum tarafından tahakkuk ettirilen borç tutarı, tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir. Ödeme yapılan gün sayısı prim ödeme gün sayısına ve prime esas kazanca dahil edilir. Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat tarihinden itibaren üç ay içerisinde ödemeyenler için yeniden başvuru şartı aranacak. 30 Nisan 2008 tarihine kadar borçlanma başvurusunda bulunanlar, eski uygulamaya tabi olup, tahakkuk ettirilen borç miktarına ilişkin bir ödeme süresi aranmayacak.

BORÇLANMADAN VAZGEÇENLER

Borçlanmadan sonradan vazgeçenler ile yapılan borçlanma sonrasında aylık bağlanması için gerekli şartları yerine getiremeyenlere ve bunların hak sahiplerine talepleri halinde, yaptıkları ödemeler faizsiz olarak iade edilecek. Mevcut uygulamaya göre ise, sadece borcunun bir bölümünü yatıranlar, yazılı istekte bulunmaları halinde, yatırdıkları parayı faizsiz olarak geri alabiliyor. Borcun tamamını ödeyenler ise bu haktan yararlanamıyordu.

Yurt dışındayken borçlanma isteğinde bulunacak sigortalı veya hak sahipleri YTL olarak bildirilecek tutarın karşılığını döviz cinsinden ödeyecek. Mevcut uygulama ise borç miktarının mutlak suretle döviz cinsinden ödenmesini öngörüyor. Borçlanma ve emeklilik için aranan şartları yerine getirenlerden tahsise hak kazananların aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden ay başından itibaren başlatılmak üzere Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre bağlanacak.

İLK SİGORTALIK TARİHİNİN TESBİTİ

Yeni yasa uyarınca, yurtdışındaki sigortalılık sürelerinin tespitinde, bunu belirten ve istek sahibinin ibraz edeceği ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere gün sayıları esas alınır, bu tespitte 1 yıl 360 gün, 1 ay 30 gün hesaplanacak. Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerdeki hizmetlerini, bu kanuna göre borçlananların, sözleşme yapılan ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmayacak.

YARIN: BORÇ MİKTARINA İLİŞKİN ÖRNEK HESAPLAMA