BM'den Hollanda'ya eleştiri

HOLLANDA’nın aile birleşimi yoluyla gelecek yabancılara yönelik olarak 15 Mart 2006 tarihinden itibaren başlattığı Yurtdışında Uyum Sınavı uygulaması, Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Irk Ayrımcılığının Önlenmesi Komitesi tarafından “ayrımcılık” olarak değerlendirildi. BM Irk Ayrımcılığının Önlenmesi Komitesi tarafından hazırlanan raporda, Hollanda hükümetinin ırkçılıkla mücadele konusunda bazı noktalarda başarısız olduğuna dikkat çekilerek, özellikle Yurtdışında Uyum Sınavı’nın “sorun” oluşturduğu vurgulandı.

Uygulamayı gözden geçirin
Yurtdışında Uyum Sınavı’nın aile birleşimi çerçevesinde belirli ülkelerden Hollanda’ya gelmeye hazırlanan yabancılara uygulandığına dikkat çeken komite, yasanın milliyete dayalı, özellikle de “Batılı”, “Batılı olmayan” göçmenler arasında ayrımcılığa yol açabileceğini duyurdu. BM Irk Ayrımcılığının Önlenmesi Komitesi, Hollanda’ya Yurtdışında Uyum Sınavı uygulamasındaki “ayrımcılığa” son vermesi için ilgili yasayı yeniden gözden geçirmesi tavsiyesinde bulundu. Komite ayrıca, Hollanda’nın göç yasalarını sistematik bir şekilde gözden geçirip, bunları Irk Ayrımcılığı’nı önlenmesine ilişkin uluslararası sözleşmeyle uyumlu hale getirmesi gerektiğine de dikkat çekti.

Sınava giriyorlar
Özellikle Türk ve Faslıların anavatanlarından eş seçmelerini uyumun önünde engel gören 2. Balkenende hükümetinin 15 Mart 2006 tarihinden itibaren uygulamaya koyduğu Yurtdışında Uyum Sınavı, İsviçre, Norveç, İzlanda, Lichtenstein, ABD, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya ve Surinam’ın yanı sıra AB üyesi ülkelerin dışından evlilik yoluyla gelecek eşlere ‘vize’ verilmesini, kendi olanaklarıyla Hollandaca öğrenip, Hollanda’nın norm ve değerlerini de kapsayan toplum bilgisi edindikten sonra büyükelçilik ya da konsolosluklarda girecekleri sınavda ‘başarı’ koşuluna bağlamıştı.

Kötü örnek gestirildi
İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) tarafından 2008 yılında hazırlanan “Uyum adı altında ayrımcılık” adlı raporda da Yurtdışında Uyum Sınavı “Kötü örnek” olarak değerlendirilmişti. Hollanda’nın geliştirdiği modelin Almanya, Danimarka, Fransa ve İngiltere başta olmak üzere diğer AB ülkeleri tarafından da örnek alındığına dikkat çekilen raporda, “Uyum olumlu bir hedeftir. Yabancıların Hollanda’ya gelmeden önce dil öğrenip, toplumu tanımaları hem kendilerinin, hem de Hollanda toplumunun çıkarına. Ancak, asıl soru yurtdışındaki sınavın azınlıkların Hollanda toplumuna uyumuna gerçekten bir katkı sağlayıp sağlamadığıdır. Biz katkı sağlamadığı, bunun yerine yabancıları Hollanda toplumundan uzaklaştırdığı sonucuna varıyoruz. Bu durum uyumu daha da zorlaştırıyor” değerlendirmesinde bulunulmuştu.

Ayrımcılık yapılamaz
“Yabancıların Hollanda’ya daha iyi uyum sağlaması” çıkış noktası olarak gösterilen yasanın yalnızca “Batılı olmayan” şeklinde tanımlanan ülkelerden gelenlere uygulanmasına “ayrımcılık” yorumunda bulunan İnsan Hakları İzleme Örgütü, “Milliyet ya da etnik kökene dayalı olarak devletlere karşı ayrımcılık yapılamaz” vurgusunda bulunmuştu. Örgüt, AB dışında İsviçre, Norveç, İzlanda, Lichtenstein, ABD, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya ve Surinam’ın ‘tercihli ülkeler’ olarak sıralamasını, yasanın “ayrımcı” yaklaşımına örnek olarak göstermişti.