Bişkek'te iç savaş

Yolsuzluk ve enerji fiyatlarından rahatsız muhalifler, güney iktidarına son vermek için parlamentoyu bastı. Bakiyev’in evini yağmaladı. İsyanda yaklaşık 100 kişi öldü, 200 yaralı var.

TÜRKLERİN İslam’ı kabul etmesinde önemli rol oynayan 751 tarihli Talas savaşının gerçekleştiği coğrafya karıştı. İsmi “Kırk aşiretin ülkesi” anlamına gelen Orta Asya Cumhuriyeti Kırgızistan’da hükümet karşıtı göstericilerin önceki gün başlattığı olaylar, dün iç savaş raddesine vardı. Kuzeyde yerleşik aşiretler, güneydeki Kızılbayrak’ta doğan Devlet Başkanı Kurmanbek Bakayev’in, iktidarı seçimsiz biçimde oğluna devretmeyi planlamasına isyan ettiler. İsyan önceki gün kuzeybatıdaki Talas şehrinde başladı. Parlamentoda temsil edilmeyen muhalif Ata-Meken Partisi’nin liderliğindeki 5 bin protestocu bölge valisini rehin aldı. Vali gece yapılan polis baskınıyla kurtarılırken, muhalefet lideri Almazbek Atambayev makineli tüfeklerle evine giren güvenlik görevlilerince tutuklandı.
Sıkıyönetim ilan edildi
Muhalefet, protestoları dün ülke geneline yaydı. Gösterilerde “Bakıyev istifa”, “Kırgızistan senin malın değil” ve “Adil seçim istiyoruz” diye sloganlar atıldı. Öğle saatlerinde başkent Bişkek’te de binlerce kişinin katıldığı protesto gösterileri başladı. Dükkanların camları kırıldı, araçlar devrildi ve ateşe verildi. Sıkı yönetim ilan edilen ülkede polisin izinsiz göstericilere müdahalesi sert oldu. Başkentteki Alatuğ Meydanı’nda toplanan molotof kokteylli protestoculara, plastik mermi, gözyaşartıcı bomba ve copla müdahale edildi. Sert müdahaleye rağmen isyancılar, Talas kenti ile Narın, Issık Göl ve Bişkek çevresindeki ilçe ve kentlerde kontrolü ele geçirdi. Valiler ve belediye başkanları rehin alındı. Ardından Bişkek’deki hükümet binaları da basıldı. Meclis binası ele geçirildi, başsavcılık binası yakıldı.

Uzmanlara göre ABD ve Rusya sessiz kalırsa, Bakiyev protestoları şiddetle bastıracak. Aksi halde ödün vermeye, hatta istifaya zorlanacak. Rusya itidal çağrısı yapsa da, ABD şimdilik sessiz. Washington ve Moskova’nın ortak endişesi ise Kırgızistan’ın Orta Asya’daki İslamcı militanizme teslim olması.

Rusyacı kuzeye İran’cı dindar güneye karşı

Kırgızistan’da halkın yüzde 65’i Kırgız, yüzde 14’ü Özbek. Özbeklerin çoğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Bakiyev, desteğinin çoğunu, yüzünü Özbekistan ve İran’a dönen “dindar” güneyden alıyor. Kuzey ise daha ziyade Moskova yanlısı.

Dirisi gitti ölüsü bulundu

Bişkek’te dün polislerin uzaklaştırdığı göstericilerden biri saatler sonra yüzü kanlar içinde yerde ölü halde yatarken bulundu.

İsyan notları

- Başkan kaçacak iddiası Aralarında İçişleri Bakanı Moldomusa Kongantiyev’in de bulunduğu çok sayıda bakan rehin düştü. Rus Regnum Ajansı, “Bakiyev ortada görünmüyor. ABD’de bulunan oğlu Maksim’in yanına kaçabilir” dedi.
- Lale devrimi gibi 5.3 milyon nüfusun üçte biri yoksulluk sınırının altında yaşadığı Kırgızistan’da manzara, beş yıl önceki Lale Devrimi’ni hatırlatıyor.
- Selef Moskova’ya kaçmıştı Ülkeyi, SSCB’den bağımsızlığını kazandığı 1990’dan beri yöneten ilk devlet başkanı Askar Akayev, 2005 yılında yolsuzluk ve kayırmacılık suçlamaları yüzünden patlak veren halk isyanının ardından devrilince Rusya’ya kaçmıştı.
- İstifa istiyorlar Devrimin liderlerinden olan ve büyük umutlarla iktidara gelen Bakiyev’in koltuğu da şimdi aynı suçlamalar yüzünden tehlikede. Ancak bu kez isyan, siyasiden çok toplumsal temelli.
- Kuzeyli ayaklanması Gidişattan mutsuz olan Talas ve Bişkek civarındaki kuzeyli aşiretler, Bakiyev sonrası dönemde de “güney iktidarının” sürmesine karşı. Bakiyev istifa etmeden protestoların durmayacağını söylüyorlar.